De Ruyters feest.
Onder de vele helden in den strijd te land en ter zee is De Ruyter een der beroemdste en gunstigst bekende. Hij was eenvoudig als zijn afkomst, vroom als een ‘Boer’, moedig, fier en onverschrokken als de leeuw. Toen de Sultan van Salée hem dreigde met den dood, indien De Ruyter hem het laken niet tegen den geboden prijs wilde laten, zou hij zijn leven gegeven hebben eerder dan zijn woord te breken; hij was beleidvol en vindingrijk, kalm en rustig te midden van 't gedonder van 't geschut; hij heeft ons land gemaakt tot den beheerscher der zeeën, het trotsche Albion herhaaldelijk vernederd, en waar hij wijken moest, daar week hij als iemand die straks versterkt de overwinning zal behalen, in zijn aftocht meer overleg, meer zeemanschap en beleid toonend dan in de grootste overwinning. 't Is waar dat Maarten Harpertszoon Tromp de nieuwe nog steeds gevolgde wijze van slagvoeren had bedacht, toen hij zijn vloot in drie smaldeelen liet opzeilen tegen de Spaansche bij Duins, maar 't was voor De Ruyter, Tromps leerling, weggelegd om met beter vloot en vollediger bemanning het succes te bereiken, waarop de nazaat nog altijd met bewondering staart. Slechts èenmaal moest hij wijzen op den onvoldoenden toestand der vloot; de kruidenierspolitiek van de Hollandsche kooplieden werd nooit geheel overwonnen, en zoo waren in 1676 weer de schepen te klein en veel te onvoldoende uitgerust, weer eischten en verwachtten de Regenten als tijdens M.H. Tromp, dat onze zeehelden met ontoereikende middelen wonderen zouden verrichten; toen de Hollandsche vloot naar de Middellandsche Zee voer om met de ellendige Spaansche schepen vereenigd tegen de zoo uitstekend uitgeruste en ruimschoots van alle wapenen voorziene Fransche vloot te strijden, moest het schijnbaar onmogelijke gedaan worden om de zege te behalen. En het wonder geschiedde nog eens, maar.... ten koste van De Ruyters leven. Waar de Staten hun vlag veil hadden, daar gaf deze held
zijn leven om de eer der vlag te verzekeren.
Welk een dankbaar gevierde is toch een groot krijgsheld! Zijn grootheid, zijn moed, zijn karakter, zijn beleid spreken duidelijk tot ieder mensch met gewoon gezond verstand; zijn daden vallen voor het uiterlijke, en dit is hier 't voornaamste, onder elks bevatting, zij spreken tot de in ons allen sluimerende wilde-dierennatuur; de voordeelen van de triomfen in den oorlog behaald, springen zoozeer in 't oog dat ze zelfs voor den minst-bevattelijke helder en tastbaar zijn; hoe zou dan de krijgsheld niet de meest populaire, de geliefdste beroemdheid zijn bij 't volk, de nationale held bij uitnemendheid!
En toch! hoe jammer dat een goed, edel mensch den adel van zijn karakter moet toonen in menschenmoordenden krijg, die Gode, welken men aanroept alvorens zijn naasten te dooden of te verminken, een gruwel is; hoe vreeselijk, hoe afschuwelijk dat het moorden van medemenschen iemands grootheid en deugd, ja zelfs zijn menschlievend-
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd