De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Causerie uit Den Haag.

Als in latere jaren of eeuwen herinneringen worden opgehaald aan koude, koudere en koudste winters, dan zal men, voor zoover het den Haag betreft, kunnen wijzen op een feit, teekenend voor den kouden winter van 1906-07. Men zal dan zeggen: ‘op zekeren dag, in Januari was in het vorstelijk 's Gravenhage midden op den dag, op het wandeluur, bijna niemand op straat.’ En... dan overdrijft men niet. Werkelijk zag men tusschen lunch en etensuur bijna geen dames, heel weinig heeren; en dat in de residentie, waar storm, regen, sneeuw noch modder het schoone geslacht thuis houdt. Doch die snerpende koude scheen de onverschrokken wandelaarster te machtig. Akelig leege straten dus; en de enkelen die de koude getrotseerd hadden, liepen elkander haastig voorbij; de heeren totaal onverschillig voor het Haagsche schoon; de dames met groote onelegante stappen, in plaats van de ‘Haagsche pantoffel-paradepasjes’ waarvan Borel spreekt. Alles spoedde zich naar huis.

Zelfs bij Lensvelt was de invloed van het weer merkbaar op het tea-uurtje, waarvan een der great attractions is er Marcoux te zullen vinden - Marcoux, de operaheld van dit seizoen, de afgod van alle bakvischjes, die in stille aanbidding dàar zien hoe de held hunner droomen - kenbaar aan violetjes in het knoopsgat - zijn thee met toebehooren verorbert.

En 's avonds? Al had het den ganschen dag bij niet-leden van het Diligentia-concert kaartjes geregend van tegen de kou opziende leden, toch waren er heele stoelenrijen leeg.

Altemaal in den Haag onbekende verschijnselen. En natuurlijk kregen wij: ‘zelfs de oudste bewoners’ enz. - de legendarische ouden van dagen, die zich nooit iets ergers herinneren dan wat hun op 't oogenblik overkomt. Zou het, juist met 't oog op dien oerouderdom, niet mogelijk zijn dat het herinneringsvermogen hun daarbij parten speelt?

In elk geval koud wàs het; bitter koud, 't meest op dien éénen gedenkwaardigen dag der leege straten; maar nog vele andere dagen zijn wij in den toestand geweest, zooals de buitenlanders zich ons denken: op schaatsen of in een slee, waarbij dan aan de vrouwen een Friesche kap wordt toegedacht; een voorstelling waarin men waarschijnlijk gesterkt zal worden door het laatste portret van de koningin: in Friesch kostuum, met den prins in admiraal's uniform, zijn geliefkoosde dracht.

Men is hier, zoo dicht bij den Hoek, geheel onder den indruk van de schipbreuk, waarbij prins Hendrik zoo flink en zoo echt goedhartig optrad; de hem 's avonds gebrachte ovatie, waarbij het gelukkig heel stil toeging, was werkelijk goed gemeend. Maar ik wist niet dat er in ons volk zooveel poëzie zat, beter gezegd zooveel behoefte om hun hart te luchten in poëzie, in verzen althans, zeker oòk goed gemeend, maar van de soort als men in den goeden ouden tijd op nieuwejaarsdag ontving, en waarin volgens de overlevering vooral de klepperman scheen uit te munten.

Het medeleven met die ontzettende ramp uitte zich hier bij velen op wonderbaarlijke wijze: door te gaan kijken naar den doodsangst van de op het wrak achtergeblevenen, naar het overbrengen der aangespoelde lijken. Treinen, trammen en auto's brachten dagelijks duizenden kijkers, heeren en dames. Verreweg de meesten kwamen terug zonder ‘iets gezien te hebben;’ de akeligheden waarop men gehoopt had, waren te ver af, en met diep gevoel jammerend over het vreeselijk lot van die arme, arme schipbreukelingen, beklaagde men zich over dien vergeefschen, kouden tocht. Serve you right, zei of dacht ik; en nòg beter zouden zij hun verdiend loon gekregen hebben, als zij eens even van de pier in zee gewaaid waren, een nat pak, eenige minuten de doodsangst van te zullen verdrinken, dat had ik die op akeligheden beluste dames en heeren van harte

[p. 628]

gegund; echt verdrinken zou misschien een te krasse straf zijn geweest.

Pulchri Studio heeft zijn medegevoel voor de ongelukkige schipbreukelingen getoond door het feest dat 1 en 2 Maart zou plaats hebben, eenige weken uit te stellen.

Het zestigjarig bestaan van dit schildersgenootschap wordt gevierd door het geven van tableaux-vivants zooals alleen de Haagsche artisten die geven. Nergens, in Amsterdam noch in Rotterdam, heeft men met dergelijke tableaux wat kunstwaarde betreft, hetzelfde kunnen bereiken.

Voor dit feest werden alleen de werkende en de buitengewone leden genoodigd; niet de kunstlievende dito's; die worden, waarschijnlijk ten gevolge van hun talrijkheid, verzocht thuis te blijven. Door deze schikking en door die tableaux twee avonden achter elkaar te geven, is er kans dat àl de gasten behoorlijk zullen kunnen zien.

Eerst was er plan geen bal nà te geven; maar nu is besloten wèl te dansen; maar het feest zal niet gekostumeerd zijn. In de laatste jaren heeft Pulchri zoo dikwijls een gekostumeerden avond gegeven, dat het moeilijk zou zijn daarin iets nieuws te verzinnen.

Van al die Pulchri-feesten herinner ik mij het meest als iets buitengewoons, het nog in het vorig gebouw gegeven landelijk feest, waar alle gasten verzocht werden te verschijnen in een kleederdracht van een onzer provincies. Niet alleen de costuums, maar ook de geheele inkleeding van dat feest was zoo typisch, zoo ècht, dat al wat daaraan deelnam, oud en jong, er nog met plezier aan terugdenkt.

Al is de bevolking hier in aantal overheerschend protestant, worden er toch in de vasten enkele gemaskerde bals gegeven; in Concordia, een societeit waarvan vele Indische families lid zijn; in de Vereeniging, de verzamelplaats van den deftigen winkelstand; in het Gebouw van K. en W., waar alles door elkaar verschijnt.

Toen die bal masqués in het Gebouw nog een nieuwtje waren, ging men, ook de allerallerdeftigste men, er wel heen, zelfs met dames. Nu zijn die festijnen zóó geworden, dat geen fatsoenlijke vrouw er heengaat, ernstig daartegen gewaarschuwd door de heeren die, naar wij vermoeden, eerst eens goed zijn gaan kijken hoè slecht het voor hun vrouwen, dochters of zusters zou zijn zulk een Gebouw-bal bij te wonen. Al probeert men carnavalsfeesten te geven, carnavalspret wordt hier niet inheemsch; 't zit ons niet in het bloed; wij hebben geen slag van intrigeeren, we zijn er niet aan gewend, en doen dat onhandig, links en stijf; of in het éénige publieke bal laten wij die losheid over aan.... dames die men onmogelijk ‘stijf’ kan noemen.

In onze zuidelijke provincieën is men daaromtrent meer Belgisch. In Den Bosch b.v. en in Maastricht is het carnaval beroemd om den echt vroolijken, vrijen toon; men maakt daar echt pret, alle standen door elkaar, zonder dat het aanstootelijk of gemeen wordt.

Men geeft daar in de vasten, behalve gemaskerde feesten, ook veel bals de têtes, waar bij een gewoon avondtoilet alleen het hoofd gekostumeerd is. Het moet, dunkt mij, den indruk maken van zeker kinderspelletje: allerlei papieren poppen, waar de grap van de zaak zit in het verkeerd plaatsen der koppen op de rompen.

Beter gaat zooiets voor een diner, waar men van de aanzittenden niet veel meer ziet dan het hoofd. In Katholieke kringen worden ook hier wel diners de têtes gegeven: dames en heeren in modern elegant full dress, en daarbij een fantasie-hoofdbedeksel.

Men zou voor zulk een tête tegenwoordig zeer goed zijn winterhoed kunnen gebruiken, die, zoo zij naar de allernieuwste mode zijn ingericht, zoo vol allerlei en allerlei soort van veeren en pluimen zitten, dat ze met succes voor een gekostumeerde gelegenheid dienst kunnen doen.

Verder is het voor hoofdbedeksels zeer aan te raden die volgens de up to date manier te dragen met een tulle of gazedee lis voïle, beter gezegd écharpe er om heen gestikt, over den hoed, om de ooren. Deze eenvoudige hoedgarneering verdient aanbeveling om twee redenen: ze is praktisch in dezen wind- en stormtijd; ze staat uiterst deftig: men maakt daarmee den indruk of men zoo uit zijn auto stapt.

In dezen tijd van sterren aan den kunsthemel hebben wij voor de variatie er een zien schitteren aan den politieken hemel.

Een voorvechtster voor vrouwenkiesrecht, een der meest bekende Suffragettes zooals die revolutionaire dames in Engeland genoemd worden, hield hier een lezing.

Deze Mrs. Montefiore gaf daarbij, behalve de gewone argumenten voor vrouwenkiesrecht een levendige beschrijving van de ge-

[p. 629]

weldige middelen die de Engelsche ijveraarsters hadden aangewend om het parlement te dwingen tot het verbreken van die conspiracy of silence; een beschrijving, waarbij ik niet kon laten in stilte te hopen, dat hier ook zoo iets mocht gebeuren en het dan te mogen zien.

Wij hoorden van haar, hoe die vrouwen het hadden aangelegd om en corps in de lobbies van het parlementsgebouw in te dringen; hoe de politie daar een stokje voor gestoken had. Zij zelve werd, kàn het interessanter!, tusschen twee agenten weggebracht - en hoe zij verder in de gevangenis als doodgewone gevangenen behandeld werden; voor dames zeer onaangenaam, maar dat hadden zij met plezier voor de goede zaak over.

Die betooging in Londen is al een poosje geleden, maar mrs. Montefiore zag er niet naar uit of haar gezondheid onder die nare behandeling geleden had: haar uiterlijke verschijning was welvarend, vriendelijk en... vroolijk, zooals het een wàre ijveraarster betaamt; de martelaars van vroeger tijden gingen wel zingende naar den brandstapel, licht dat men nu met een opgewekt gezicht uit de gevangenis komt.

In elk geval hebben wij nu in levenden lijve een martelares gezien, eene die ‘aan den lijve’ geleden heeft voor de goede zaak. Na de zeer prijzenswaardige afschaffing van pijnbank en dergelijke Gevangen-Poort-horrors is dat zeer merkwaardig te noemen. Blijkens applaus en reuzen-bouquets werd de zeldzaamheid van het feit door het publiek zeer gewaardeerd.

Dat de lezing geen debat uitlokte, deed mij denken dat de aanwezige dames - die akelige heeren waren op een paar na weggebleven van dezen voor hen zoo leerzamen avond - allen geestverwanten van de spreekster waren. Alles kon dus prettig vroeg naar huis gaan.

En dan zegt men nog al dat de dames onder elkaar nooit uitgepraat zijn.

X.