De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Jaloezie. Een Schets uit het Kinderleven, door Stella Mare.

Toen Jo 's morgens beneden kwam, zag ze dadelijk den brief bij vader's plaats op de ontbijttafel liggen en ze herkende onmiddelijk Leo's handschrift.

Ze voelde, dat ze bloosde, toen Mien, brutaal als ze altijd was, den brief nieuwsgierig in hare hand nam, ijverig het poststempel

[p. 519]

onderzocht, en hem toen met een ‘o, uit Haarlem - natùurlijk van tante Suus!’ weer onverschillig op tafel neergooide.

Gelukkig, dat Mien niet op haar blozen lette, omdat juist mevrouw Van Odijk met kleinen broer aan hare hand de kamer binnen kwam, op den voet gevolgd door mijnheer Van Odijk, want anders had zij er heel wat van moeten hooren.

Jo's hart popelde van ongeduld om te weten, wàt Leo wel te schrijven had!

Misschien kwam hij wel logeeren!

O, als dàt eens waar was! Dan zou het weer zijn als toèn!...

‘Jo, zit toch niet altijd zoo te suffen. Mama heeft je nu al twee keeren gezegd, dat je je melk moest uitdrinken, en nòg doet je het niet. Neem liever een voorbeeld aan Mien, die heeft haar eerste glas al leeg,’ klonk papa's stem haar op eens streng en gebiedend in de ooren.

Werktuigelijk nam zij het glas op, en dronk zonder iets te zeggen het glas achter elkander leeg.

Ze sneed hare boterhammen door, en begon er van te eten, altoos denkend: ‘Wat zou Leo toch wel te schrijven hebben? Anders krijgen we nooit een brief van hem, behalve met ma en pa's verjaardag. Als hij eens vroeg of hij een poosje mocht komen logeeren? 't Was toch bijna vacantie.’

‘Pa, er is een brief voor u uit Haarlem, zeker van tante Suze. Moet u hem niet lezen?’ vroeg Mien op eens.

‘Hoe weet jij, dat die brief uit Haarlem komt, Mien?’

‘Wel, ik heb natuurlijk naar het poststempel gekeken, en toen ik zag, dat hij uit Haarlem kwam, dacht ik dadelijk: ‘'t Loopt zoo tegen de groote vacantie, tante Suus zal zeker zoo beminnelijk zijn om mij eens een weekje te logeeren te vragen!’

‘U is wèl nieuwsgierig, en niet minder voorbarig, juffrouw Mina,’ lachte mijnheer Van Odijk.

‘Zegt u maar gerust Mien, en met “jij” moogt u me ook wel aanspreken, hòor mijnheer Van Odijk,’ zei Mien grappig uit de hoogte.

Mevrouw en mijnheer Van Odijk begonnen te lachen, en broer riep schaterend uit, terwijl hij in zijne handen klapte: ‘Wat doet Mien gek tegen jou, pappie.’

Jo alleen lachte niet, en bleef kalm hare boterham door eten, strak turend op haar boterhammen-bordje, terwijl haar vader het couvert openscheurde en den brief begon te lezen.

‘'t Is van Leo Waanders, vrouw. Hij vraagt of we hem de groote vacantie niet eens een weekje bij ons willen hebben, want mevrouw en mijnheer Tymstra wilden graag een reisje maken, maar ze zitten met Leo in hun maag. De andere kostjongens gaan allen naar huis of de vacantie bij hunne familie doorbrengen, maar hij heeft geen onderkomen, want hij kan toch maar niet eventjes naar Indië overwippen?’

‘Nu wat denkt je ervan, vrouw?’

‘O, ik vind 't best. Wat mij betreft, kan hij net zoolang blijven als hij wil. Ik mag dien jongen wel!’

‘Ajakkes, wat saai, zoo'n vreemde jongen in de vacantie! Wat hebt je daar nu aan?’ riep Mien kwaad uit.

‘'t Is geen vreemde jongen, Mien, 't is je bloedeigen neef, en je zult eens zien, hoeveel schik je samen hebt. Jo kan het tenminste maar wàt best met hem vinden, toen hij verleden jaar de Paaschdagen bij ons was, terwijl jij bij tante Suze logeerde, is 't niet Jo?’

Jo knikte blozend, en Mien gilde plagend: ‘Gunst ze bloost er nù al van. Verbeeldt je voor zoo'n schooljongetje van vijftien te kleuren. Ik had nog liever!’

‘Niets van aan, hij is al zestien!’ bromde Jo, beleedigd.

's Nachts had Jo er niet van kunnen slapen. 't Was dan ook te heerlijk! Ze was er heelemaal opgewonden van. Het denkbeeld alleen, dat Leo nu heusch zou komen, dat het weer worden zou als toèn, was zoo ondenkbaar prettig, dat het haar hartje deed bonzen van vreugde, zoo vaak zij er maar aan dacht.

Want het was heèrlijk, heèrlijk geweest dien vorigen zomer! Als Leo nu maar even lief en aardig voor haar zou zijn als toèn, - maar natuurlijk, waarom zou hij niet? 't Was toch zoo 'n gezellige vroolijke jongen, en veranderlijk was hij heelemaal niet. Soms, en dat had zij juist zoo heerlijk gevonden, was hij wel eens in eene sombere stemming. Dan stonden zijne oogen lang zoo vroolijk niet, en lachte hij ook niet zoo echt-jongensachtig uitgelaten. 't Kwam heèl onverwacht, meestal als pa en ma kleinen broer een beetje vertroetelden en hem op hunnen schoot namen, of als zij, Jo, eens een paar lieve woorden kreeg. Niemand zag het, maar zij lette dadelijk op, dat de uitdrukking van Leo's

[p. 520]

gezicht opeens veranderde, net als een zonnige hemel, waar plotseling een donkere wolk langs schuift.

‘Had je heimwee naar je ma en pa, Leo?’ vroeg Jo dan lief-medelijdend, als zij een poosje daarna samen in den tuin wandelden. En als hij dan zweeg, vervolgde zij hartelijk en vertrouwelijk: ‘Je hoeft je er niet voor te schamen, en het staat heusch niet meisjesachtig hoor, als je wel eens even verdriet hebt, en je naar je eigen ma en pa verlangt, als je soms ziet hoe andere moeders en vaders soms hunnen kleinen jongen aanhalen en vertroetelen, en het is best te begrijpen dat je dan bij je zelf denkt: ‘Hè, ik wou dat mijn mama me nu ook zoo eens pakte!’ Dus je behoeft er niets verlegen mee te zijn, dat ik dat alles zoo dadelijk oplette, en je moet me dan maar veel over je thuis, over je ma en pa, en over Indië met mij praten, dan voelt je je heimwee niet zoo.

Dan begon hij haar te vertellen en 't klonk alles zoo droevig-mooi, net als een verhaaltje uit een boek.

Aandachtig met de handen gevouwen in haren schoot zat ze te luisteren, gelukkig, dat hij haar heel zijn vertrouwen schonk, en bezield met dàt ééne groote verlangen hem te troosten.

En als het dan tijd voor tafel was, of luidruchtig gelach en geroep een storing brachten in die mooi-vertrouwelijke stemming, dan brak hij bruusk zijn verhaal af, en zei fluisterend, vòor de anderen kwamen: ‘Gek dat ik jou alleen dat alles vertel, maar 't gaat bij jou zoo van zelf, en toch zou ik nooit met een ander over mijn verlangen naar mijn vroeger leven in Indië, willen spreken. De jongens zouden me een sentimenteel kereltje noemen, en me plagen met mijn heimwee, maar jij begrijpt zoo best, dat je wel eens van die zwakke oogenblikken kan hebben, en tòch een echte jongen kan zijn, niet Jo?’

Dan lachte zij, en zei vroolijk: ‘Zeker Leo, ik begrijp je best, en ik geloof, dat het meest jongensachtige in je is, dat je, in weerwil van al je joligheid, en van al je foot-ball woede, en je fietsmanie, toch soms van die menschelijke oogenblikken hebt, want de andere jongens hebben dit evengoed, alleen willen ze het niet laten merken, want ze denken dat als ze zich ‘groot’ houden en geén gevoel toonen, meer waard zijn, en dat is natuurlijk onzin!’

Wat waren zij beiden bedroefd geweest, Leo evengoed als Jo, tot na die echt gelukkige vacantiedagen het uur van het afscheid naderde.

Jo huilde zoowaar, en ze geneerde zich in het minst niet voor hare tranen, en Leo was heel bleek geworden en zei alleen met heeschen stem, terwijl hij pijnlijk stevig haar handje drukte: ‘Het ga je goed Jo, en mèt dank voor al je vriendelijkheid.’

Den eersten dag was zij nog heel den tijd onder den indruk van het afscheid, maar toen den dag daarna Mien weer thuis kwam, die de vacantie bij tante Suze had gelogeerd, deed ze weer vroolijk, wèl wetende dat de plaagzieke Mien zeker den spot met haar bedroefd gezichtje zou drijven.

Toch ging er geen dag voorbij, waarop ze niet aan Leo dacht.

In het begin na de logeerpartij liet Leo nog wel eens af en toe zijn tante en oom van zich hooren, maar langzamerhand verflauwde de briefwisseling geheel en al, en alleen als Jo's ma en pa jarig waren, kwam er een brief, met het haar zoo bekende handschrift uit Haarlem.

Jo had het dadelijk best gevonden, toen haar ma het haar voorstelde.

Leo zou zoo lang haar kamertje krijgen en zij zou gedurende Leo's bezoek op het kleine kofferkamertje slapen.

Ze was gelukkig, dat zij ook eens iets voor hem kon doen.

Hoè heerlijk ze ma's plan vond, wilde zij niet eens laten merken.

‘Wat kan jou toch dien jongen schelen?

Ik had nog liever om voor zoo'n kereltje van mijn kamer te gaan, laat hèm toch op het kofferkamertje slapen, en als hem dit niet mooi genoeg naar zijn zin is, dan moet hij maar kalm in Haarlem blijven,’ zei Mien bits tegen Jo, kwaad omdat door Leo's komst het beloofde plannetje vervallen was, om een nichtje uit Haarlem, waarmeê ze bevriend was, en waarvan zij veel hield, een weekje te logeeren te vragen.

‘Och,’ antwoordde Jo kalm, ‘je moet toch ook eens iets voor iemand over hebben, zeker als die iemand je neef is, en verleden keer was hij heusch wat een gezellige jongen!’

‘Voor geen honderd neven van de wereld, ga ik van mijne kamer af,’ hield Mien koppig vol.

Zaterdag zou hij komen, en nu was het Vrijdag.

[p. 521]

Jo's kamertje had eene opvallende verandering ondergaan.

Alle vaasjes en snuisterijen, die tot nu toe met angstige overdreven voorzichtigheid in tal van kladjes en papieren omhuld, in de kast waren weggestopt, omdat ze volgens haar beweren ‘zonde’ waren om in eene slaapkamer gezet te worden, en zuinig bewaard bleven, tot zij later - o groote illusie - een boudoir zou krijgen, waren nu uitgepakt, en hadden een plaatsje gekregen op schoorsteenmantel, kastje, en tafeltjes, en overal waar maar een leeg plekje was.

Photographiën werden opgehangen, leelijke, reeds verbleekte platen, van den muur getrokken, en mooie kalender-schilden en portretjes ervoor in plaats gehangen.

Van Toetie Raskers had zij een Indisch landschap afgebedeld, dat met punaises boven het bed werd vastgestoken, en aan weerszijden daarvan hing zij aan een gekleurd lintje, dat aan een spijker werd bevestigd, het verbleekte portret van Leo's ouders in hunnen verlovingstijd gemaakt, aan de eene en haar eigen portret met Lies van Willigen aan de andere zijde.

Keurig netjes werden door haar eigenhandig èn hangkast èn leg-kastje ontruimd, flink gewreven en van schoon kastpapier voorzien, waarvoor zij een zich ingewikkeld kantpatroon uitknipte, bij gebrek aan echt borduursel.

‘Ziet mijn kamertje er nu niet netjes uit?’ vroeg Jo vol trots, en liet, echt voldaan over haar werk haar kamertje zien, dat zoo'n groote metamorphose had ondergaan.

Mien plaagde haar geweldig, en dreigde voortdurend; ‘Ik zal het lekker Leo vertellen, ik zal het lekker Leo vertellen, als hij dat weet, denkt hij dat je verliefd op hem bent!’

‘Naar spook! Flauw kind!’ bromde Jo half huilend, maar Jo's ma zei vriendelijk: ‘Ik vind het maar wàt lief van je Jo, dat je je kamertje zoo netjes hebt opgeknapt voor onzen logé. Hij mag er je wel erg dankbaar voor zijn, want menig meisje’ - en dit met een verwijtenden blik op Mien, ‘zou uit kwaadheid dat ze door een logé van hare kamer werd verjaagd, dagen aan een stuk gemopperd en geen hand uitgestoken hebben om hare kamer wat op te knappen!’

‘Jo, Jo is altijd het zoete kindje’ pruilde Mien gebelgd, ‘maar ik heb maling aan dien jongen en ik zou wel gek zijn als ik dan nog moeite voor hem deed, of van mijn kamer af ging ook!’

‘Mien!’ klonk het streng, ‘noch je uitdrukkingen, nòch je humeur staan mij vandaag aan. Je mag je morgen wel liever gedragen, want wat zou Leo anders wel van je denken?’

‘Leò, Leò, al dat gezeur over Leo! 't Is de moeite waard. Hè ik heb nù al het land aan dien naren jongen!’

Dien nacht sliep Jo voor het eerst op het kleine kofferkamertje.

't Was wel wat behelpen, dat moest ze zich zelf ook wel bekennen, toen ze eindelijk in het kleine ijzeren bed lag, waarin zij zich lang zoo behagelijk niet kan rekken en strekken als in het ruime ledikant in haar eigen kamer.

Met het uitkleeden was het ook niet zoo gezellig gegaan, want daar haar eigen kamertje aan dat van Mien grensde, stond de tusschendeur natuurlijk altijd open en hielden zij heele verhalen onder het aan- en uitkleeden, en zelfs nog geruimen tijd terwijl zij in bed lagen, maar nu miste zij dat gebruikelijke avondbabbeltje erg.

Ze was te gelijk met Mien naar boven gegaan, maar toen Mien al bij hare kamer was, moest zij nog een trap afstommelen.

't Gaf haar zoo'n gevoel van verlatenheid daar zoo alleen op die bovenste verdieping te liggen, want de dienstmeisjes sliepen in een heel ander gedeelte van het huis.

Jo miste ook de aardige platen aan den muur, en de aardige portretjes van hare vriendinnen, die zooveel vertrouwelijkheid en vroolijkheid in hare kamer brachten.

Het behang van haar eigen kamer was heel lief - zacht blauw met sierlijke ranken groen en slingers margarieten. Dit was leelijk, bruin met geel, zonder smaak of liefde uitgekozen door de vroegere bewoners van het huis, en erop gebleven omdat het vertrekje bij den zolder toch maar alleen als kofferkamertje dienst deed, en het behangsel er dus niet op aan kwam.

Bij een toiletspiegel moest ze haar haar invlechten en een blikken eenpersoons waschstandaard, waarin een emailkom sloot, deed dienst als waschtafel, waarboven een flinke spiegel prijkte, een heel verschil met de hare.

't Was echt behelpen bij het uitkleeden. Ze moest overal heen kijken om niet tegen een der reiskoffers of tasschen te stooten, en bijna struikelde zij over een grijs-kartonnen hoedendoos, die ze in het half donker niet zoo gauw had gezien!

Ja, Mien had toch eigenlijk groot gelijk, 't was heusch geen doen om in zulk een

[p. 522]

‘hok’ te slapen en ze leek wel krankzinnig, dat ze het doen wilde.

Maar op eens lichtte vol vreugde de heerlijke, de gelukkige gedachte in haar op, dat ze het voor hèm deed, voor Leo.

Haar kamer zou nù de zijne zijn, en als hij in bed lag, en bij het aan- en uitkleeden mòest hij wel aan haar denken, dat kòn nu niet anders.

O, en droomen zou hij nu stellig ook van haar, want ze had juist exprès haar portret boven zijn bed gehangen.

Dat van zijne ouders had zij er meer uit liefheid een plaatsje boven zijn bed gegeven, en dat van Indië ook.

Die beide portretten zouden hem stellig wel goed doen.

Gelukkig, dat Lies van Willigen leelijk was! O, maar als zij mooier geweest was dan zij, had zij maar de eene helft er afgeknipt - of neen, dat ging toch ook niet - want dan lette ieder het dadelijk op, als zij haar eigen portret boven haar bed hing, want dat zou heusch toch wel een beetje te gek staan, voor Leo vooral!

Enfin, Lies wàs nu eenmaal niet mooi, en dat was heerlijk, want dan lette Leo natuurlijk dadelijk het verschil op, want allicht, dat hij eene vergelijking zou maken tusschen die twee boven zijn bed hangende meisjeskopjes.

Nu, Jo kon bèst de toets weerstaan, dat wist ze zelf ook wel.

Zoo denkende, en in gedachte met zich zelf redeneerend, viel Jo eindelijk in slaap.

't Was den laatsten nacht, dat Jo op het kofferkaramertje zou slapen.

Met een zucht van verlichting dacht zij daar nu aan, terwijl zij zich langzaam begon uit te kleeden.

In weerwil dat het de laatste avond was, die de logé bij hen doorbracht, was Jo vroeg naar boven gegaan, véél vroeger dan zij gewoonlijk naar bed ging.

Neen, heden avond verlangde ze er niet naar, evenals den laatsten avond van Leo's vorig bezoek om zoo lang mogelijk op te blijven en den avond te rekken tot het oneindige, omdat zij elke minuut in zijn gezelschap doorgebracht zoo onzegbaar heerlijk vond.

Hoe eerder ze nu de kamer uit was des te beter voor haar.

En Leo? -

O, Leo was het ook om het even of zij wèl of niet beneden was.

Hij had toch alleen maar oogen voor Mien, en buiten Mien bestond niemand voor hem, dat wist Jo best.

O, die vreeselijke, vreeselijke teleurstelling, en die razende jaloezie, die zich van Jo meester maakte, toen ze al dadelijk zag, hoe Leo geheel onder den indruk van Miens jonge-dame-figuurtje en vleiende jonge-dame-maniertjes zich onmiddelijk door hàar, dat nèst, die akelige nùf, liet inpalmen!

Jo had het wel uit willen snikken van droefenis, toen hij den eersten dag haar al dadelijk liet merken, dat zij niets, heelemaal niets voor hem was, en hij haar als een echt schoolkind beschouwde, omdat hij alleen onder de bekoring kwam van Mien, het mooie zeventienjarige meisje, die door haar coquette maniertjes en haar lief-doen, en het meest van alles door haar hem-als-mijnheer behandelen zijn ijdelheid streelde.

O wat haatte zij nu Mien, die in zijn gezicht zoo lief deed, en niet eens voor hem over had van hare kamer te gaan, en die zelfs hàar bespotte en uitlachtte, omdat zij zooals zij het noemde, zoo ‘krankzinnig’ was geweest.

‘Een aap van een jongen’ had zij hem genoemd voor hij er was, maar nu heette hij een galante cavalier, een gezellige jongen, de liefste neef!

Was Leo dan heelemaal verblind? Merkte zij dan niet, dat Mien alleen zich maar met hem amuseerde, en morgen, na zijn vertrek, weer even lief tegen ieder anderen neef zou zijn wie maar kwam logeeren?

Néén, hij merkte niets, hij zag alleen dat lieve gezichtje, hij luisterde alleen naar dat valsche vleiende stemmetje van Mien.

Was dan alles leugen in dit leven? Of zou de herinnering aan zijn eerste bezoek al heelemaal in zijne hersens zijn uitgewischt?

Hoe was dàt mogelijk? - Maar nèen, het kon ook niet.

En het afscheid dan, en die van aandoening heesche stem, toen hij zoo innig tot haar zei:

‘Het ga je goed, Jo, en dank je wel voor al je vriendelijkheid en die vertrouwelijkheid, was dat comedie of gehuichel.’

Néén, ook dat was niet zoo.

Nu ze ernstig onder de groote verandering in Leo's houding tegenover haar nadacht, en angstvallig elk woord wikte en weegde, dat zij bij het weerzien had gesproken, om na

[p. 523]

te gaan of ze ook in iets te kort was geschoten, of misschien wat te veel had gezegd, herinnerde zij zich dadelijk, dat het Mien was, die vóór zij nog een enkel woord ter begroeting kon zeggen, dadelijk, aan het station al, uitriep:

‘Hé, ben jij nù Leo, ik dacht, dat je nog zoo'n echt schooljongetje zou zijn, maar je bent heusch al een heele mijnheer,’ en dadelijk liet zij er blij op volgen: ‘Nu we zullen het samen wel gezellig hebben, hoor!’

Het was Mien, die nare Mien geweest, die hem onmiddelijk zoo geheel en al in beslag had genomen, dat haar ma schertsend tot Leo zei: ‘En vergeet je je vriendinnetje Jo dan heelemaal? Verleden jaar konden jelui beidjes het zoo best samen vinden.’

Jo lachte verlegen, maar Mien riep toen gauw nog voor Leo tijd had iets te zeggen: ‘Verleden jaar, jawel, verleden jaar, maar toen was ik er ook niet!’

Verbeeld je, wat een spook om zoò iets te durven zeggen!

O, ze had dien nacht er zoo lang om geschreid in de stille, angstige donkerte van het kofferkamertje waarheen zij verbannen was voor hèm.

Jo was erbij gebleven, ze wilde niet meê naar den trein om Leo weg te brengen, want ze moest nu dadelijk haar kamer weer in order brengen, en haar goed verhuizen van het kofferkamertje naar beneden.

‘'t Was al mooi genoeg dat ze zoo lang in dat hok had geslapen,’ zei ze kwaad.

Tot de deur deed Jo de heele familie uitgeleide, want broer mocht ook meê naar het station, wat voor hem een zoo groot pretje was, dat hij al heel den morgen had gevraagd, moet oom Leo nu nòg niet weg?’

‘Dag ma, dag pa, dag Janneman!’ riep Jo hartelijk, ‘veel plezier aan het station broer, en ga maar niet meê op reis’, lachte ze, en nam Janneman nog eens even op, om hem een zoen te geven. ‘Rijd plezierig, hoor broer!’

De familie stapte in het rijtuig, eerst Jo's ma, toen haar pa, en daarna Mien.

‘Dag Leo’ zei Jo kalm en opvallend onverschillig.

‘Dag Jo. Je zult wel dol blij zijn, dat ik weer ga, niet?’

‘Och,’ antwoordde Jo, schouder-op-halend.

‘Verleden jaar was je heel wat liever’ bromde hij.

‘Nu dag’ - zei Jo ongeduldig.

‘Toe nu Leo, laat haar nu, ze wil toch niets van je weten’, lachte Mien plagend, sprong uit het rijtuig en trok hem aan zijne mouw en troonde hem haastig meê naar het rijtuig.

‘Dag!’

‘Dag!’

Wèg reed het rijtuig!

Jo vloog naar boven naar hare kamer. Zenuwachtig-haastig zette ze alle vaasjes en popjes, snuisterijen en portretjes, en alles wat ze expres voor Leo's komst had te voorschijn gehaald, in de kast neer.

Toen kwam ze in haar ledikant, in weerwil dat de ‘logé-sprei’ er op lag en trok met veel woede de beide portretjes, en de photographie van Indië, die boven het bed hingen, van den muur.

Met eén ruk verscheurde zij het Indische landschap, en wierp met een driftig gebaar de snippers in haar prullemandje.

Aan Leo's ouders in hunnen verlovingstijd koelde zij eveneens hare woede, en knakte het kartonnetje midden door, en nòg eens, en nòg eens, totdat de gezichten onkenbaar waren geworden.

Toen nam ze het andere portret in de hand, dat van haar met Lies van Willigen samen, met hoeveel vreugde had zij het boven zijn bed gehangen, en hoe innig had zij gehoopt, dat hij daardoor altijd 's nachts zou droomen!

Haar woede koelde langzamerhand, en zachtjes droppelde de eene traan na de andere op haar eigen portretje.

Ze dacht en ze dacht, hoè heerlijk het verleden jaar was, en hoe prettig het ook nu had kunnen zijn... als...

Als... Ja dàt was het, als Mien er niet was geweest, want Mien alleen was de schuld van alles.

Mien had hem haar ‘afgetroggeld’, dàt was het!

En een gloeiende jaloezie brandde plotseling in haar op, en ze voelde dat ze Mien nu haatte!

Rijswijk.