De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Gedachtenwisselingen.

I.

Voor Ida.

In het nommer van 24 Oct. jl. heb ik de vraag, die Ida richtte tot mij persoonlijk, in een brief, met hare toestemming gebracht onder de algemeene aandacht; zij luidde:

Vindt U het noodig en wenschelijk dat, alvorens zich te engageeren, beiden, man en vrouw elkaar volkomen hun vroeger leven vertellen, of kunt U zich eene innige verhouding voorstellen terwijl een van beiden iets om de een of andere reden verzwijgt?

Ik beloofde ook mijn meening te zullen meedeelen ter zijner tijd, en nu de discussie is afgeloopen, acht ik het oogenblik gekomen mijn belofte te vervullen. Reeds in het nommer van 7 Nov. onderschreef ik Salutant's antwoord aan Ida met de bemerking: ‘Salutant drukt het m.i. bijzonder kort en kernachtig uit, waarop alles aankomt’. - En uit dat oogpunt herhaal ik hier nog eens bovengenoemd antwoord: -

Kunt U zich een innige verhouding voorstellen, terwijl een van heiden iets, (uit het vroeger leven) verzwijgt om de een of andere reden.

- Neen.

Vindt U het noodig en wenschelijk dat, alvorens zich te engageeren, beiden, man en vrouw, elkaar hun vroeger leven vertellen!

Neen, onder voorbehoud dat met de eerste vraag rekening zij gehouden. -

Wat Salutant hier samenperste in een paar korte vragen en nog kortere antwoorden, daarop wensch ik eenigzins breedvoeriger in te gaan, ter verduidelijking van mijn standpunt. -

Neen, inderdaad, een wezenlijk innige verhouding kan ik wat mij betreft mij niet voorstellen tusschen twee geëngageerde menschen wanneer de een iets verzwijgt voor den ander. Maar,... maar... Hoevele engagementen zijn wezenlijk van dien aard, dat men er het woord innige verhouding op kan toepassen in een anderen hoogeren zin, dan die van verliefdheid over en weer? - Welnu, om met de volgorde te beginnen waarin Ida-zelve bare vragen stelde: Vindt U het noodig en wenschelijk dat, alvorens zich te engageeren, beiden, man en vrouw elkander volkomen hun vroeger leven vertellen? - Ja, noodig en wenschelijk vind ik voor mij dat zeer zeker. - Maar ik kan mij zeer goed voorstellen sommige gevallen, waarin, gegeven de hedendaagsche meisjes-opvoeding en hare eenzijdige opvatting over vele dingen het man-leven betreffend, een volledige biecht vóór het huwelijk zijnerzijds ten gevolge zou hebben onmiddelijke verwijdering van elkaar, en verbreking van de verloving, alleen omdat het meisje in questie niet begrijpt, alleen maar veroordeelt, zonder te begrijpen of te kunnen begrijpen, want, om tot dat laatste in staat te zijn, zou zij een geheel andere en ruimere opvoeding hebben moeten gehad, dan gewoonlijk haar deel is. - Welnu, het is de rechtmatige angst voor zulk een niet-begrijpen, en daarom veroordeelen zonder genade, die den man drijft tot verzwijgen en verbergen van datgene wat zijn aanstaande vrouw zeer zeker behóórde te weten. -

Een voorbeeld van hetgeen ik bedoel. - In een van Alphonse Daudet's beroemdste romans: Numa Roumestan, komt een aangrijpende scéne voor, wanneer de bedrogen echtgenoote van den grooten staatsman Roumestan bij hare moeder troost komt zoeken voor de ondergane beleediging van echtbreuk, en in verontwaardigde woorden spreekt van scheiding en van terugkeer in haar ouderlijk huis - Dan wisselen de ouders, die vader en moeder wier voorbeeldig intiem huwelijksleven zij, de dochter, altijd zoo hoogschatte, een langen smartelijken blik van verstandhouding. - Zal ik spreken, vraagt de stomme blik der oude-vrouw, en die van haar man antwoordt beschaamd-berustend, terwijl hij met gebogen hoofd de kamer verlaat: Spreek. -

En dan zegt die moeder haar kind hoe zij óók geleden heeft als zij, hoe zij óók heeft moeten vergeven en moeten accepteeren haar vrouwenlot. - En terwijl de zoo geëerbiedigde vader daarmee daalt van den troon die het dochterhart in haar onwetendheid voor hem had opgericht, gaat tegelijkertijd voor haar het licht op van ruimer begrijpen, van meer verstaan, ziet zij haar weg vóór zich: vergeven, terwille van de liefde die niet stierf in haar hart, ook ondanks die tijdelijke ontrouw niet stierf, accepteeren en vergeven op hare beurt, zooals haar moeder vergaf.

- Op gevaar af dat men mij zal verwijten, dat ik de mannen in hun zedeloosheid aanmoedig, (wat niet waar is), wil ik hier openlijk erkennen hoe deze uit het leven gegrepen scène mijn volle sympathie wegdraagt. Niet omdat ik zedeloosheid of ontrouw op zich zelf zoo vergevelijk vind in den man, maar omdat ik rekening houd met de werkelijkheid, dat deze dingen nu eenmaal zoo zijn, dat zij, die een man liefhebben, dus in 99 van 100 gevallen moeten accepteeren zijn niet volkomen vlekkeloos verleden, (waaronder ik overigens iets geheel anders versta dan die vuilheid en smerigheid waartoe zeker soort van gemééne mannen vervallen in bordeel- en nachtkroegleven), - Echter, en ziedaar waarom ik dit voorbeeld aanhaalde, zou madame Roumestan niet zijn gespaard gebleven voor zulk een smartelijk tooneel in haar huwelijksleven met hare eigene ouders, wanneer deze den moed hadden gevonden haar bijtijds de waarheid tè zeggen over mannen-leven en mannen-behoeften en mannen-gewoonten. In plaats daarvan hebben ze haar den man harer keuze laten huwen in de naieve meening, dat hij gelijk was aan haarzelve in geslachtsbehoeften en wat daarmee alles in verband staat. Eerst als de nood hen dwingt, door de echtscheiding waarop zij zinspeelt, vinden ze den moed haar de oogen te openen voor de waarheid die zij veel vroeger had behooren te

[p. 476]

weten de waarheid, dat haar man geen uitzondering is, maar veel meer de regel. -

In die fout vervallen óók ten onzent de meeste ouders. Ze laten hunne dochters groot worden in onwetendheid, of hoogstens in een zich-zelve onvolkomen en onrijp trachten wijs te maken in stilte, door dwaze, eenzijdige, in haar meisjes-naïviteit maar half-verteerde boekjes. - 't Natuurlijk gevolg is, dat de jonge man die haar te eeniger tijd ten huwelijk vraagt, juist als hij dit doet uit oprechte liefde, angstig is haar een waarheid te onthullen, die zij niet kan bevatten, die haar in wreede ontgoocheling daardoor overweldigen zou, en drijven misschien tot afmaken van hef engagement, in elk geval tot dagelijksche verwijten en twisten. -

Maar, en dit brengt mij tot het tweede gedeelte van Ida's vraag,: ‘Kunt U zich een innige verhouding voorstellen, wanneer een van beiden iets voor den ander verzwijgt?’, zeer zeker sluit zulk een verzwijgen-systeem m.i. ten slotte de ware, de ideaal-innigheid, zonder welke ik wat mij betreft mij geen echt gelukkig huwelijk kan denken, volkomen uit. - Waar de man of de vrouw in het huwelijksleven verzwijgt jegens den ander wat dan ook, daar bewijst dit verzwijgen reeds van-zelf gebrek aan vertrouwen, aan geloof in elkaars vergevensgezindheid of bereidwilligheid tot offeren, helpen, berusten, wat het ook zij. - Geëngageerde menschen moeten elkaar nog lééren kennen, nog lééren begrijpen, getrouwden daarentegen behóóren te samen voor goed, for better and for worse, zooals het Engelsche huwelijksformulier het zoo eenvoudig mooi uitdrukt. - En zeker, het ware te wenschen, het zou véél gelukkiger zijn voor beide partijen, indien óók de verloofden elkaar reeds niets verzwegen, alles bekennen durfden, óók het ergste, het schuldigste oogenblik uit hun verleden, - maar toch kan ik mij vóórstellen, dat, zelfs na een verzwijgen gedurende het engagement, wellicht later kan volgen ten slotte een wezenlijk ‘innige verhouding’ in het huwelijk, wanneer men dan elkaar heeft leeren begrijpen, vergeven, en alles opbiechten, wat men vroeger niet durfde. - Indien er echter ook dan nog geen volkomen vertrouwen heerscht, geen elkander alles durven zeggen, ook het ergste, dan zeker bestaat er tusschen zulke echtelieden geen wezenlijk innige verhouding, die, vrees ik, dan ook wel nooit tusschen hen zal tot stand komen. -

REDACTRICE.

II.

Excelsior.

Daar ik uit de stad geweest ben, lees ik nu pas uw stukje over vr. studenten.

Ik ben het in 't geheel niet met U eens. Ik ken onderscheidene vr. studenten in verschillende vakken, allen flink en goed gezond. Zes ken ik er intiem en wil ik U die in 't kort beschrijven.

Twee wonen er in den Haag en studeeren te Leiden, de andere vier in Amsterdam. Ze hebben allen op tijd de vijfjarige cursus H.B.S. afgeloopen. Van één is de studie nu reeds voleind in de korst mogelijken tijd Apothekeres. Twee hebben eerst leerares Wiskunde gehaald, zijn nu student, waarvan één dit jaar candidaats doet en n^o. 2 benoemd is als tijdelijk leerares in wiskunde. Twee studeeren in schei- en natuurkunde. Deze vijf zijn allen flink gezond, werken hard: loopen college, werken practisch op Lab. (twee studeeren onder de hand voor Staatsexamen Grieksch en Latijn) en vinden toch nog tijd voor kleine huishoudelijke zaken en om een paar avonden per week voor haar genoegen te besteden.

N^o. 6 is een ziekelijk, zenuwachtig, aan asthma lijdend meisje, dat zich onvoldaan voelt en nu door haar meeste kennissen en zelfs door haar dokter aangeraden wordt te gaan studeeren.

Ja, als nu zoo'n studente het niet volhoudt, is dat toch waarlijk geen wonder! ofschoon, dat zij het toch ernstig genoeg neemt.

Maar hoeveel zwakke meisjes zijn er niet, die nooit iets aan inspannende studie gedaan hebben, enkel voor hulpakte werkten, sommige enkel voor pleizier leven, winkeljufs, dienstmeisjes, jazelf jonge vrouwtjes, die zich heusch niet te veel inspannen, noch geestelijk, noch lichamelijk. Ook geloof ik, dat langdurige lichamelijke inspanning voor ontwikkelde jonge meisjes nog minder vol te houden is dan geestelijke, mits daarbij de lich. behoeften niet geheel verwaarloosd worden. Waar zoo heel veel meisjes ongehuwd blijven en dus in hun onderhoud moeten voorzien, vind ik de Hoogere Studie in vele vakken voor gemakkelijk leerende meisjes zeer aan te bevelen, voor andere spreekt het van zelf zij niet geschikt is; toch ben ik volstrekt niet wat men geëmancipeerd noemt.

C. EERSTELING.