De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

Aan Coba Dekker.

La sagesse ne méprise rien; il n'y a qu'une chose au monde, qui est tout à fait méprisable - et c'est le mépris même.
Il est facile de dédaigner - il est moins aisé de comprendre! - et pourtant pour le sage véritable, il n'est pas un dédain qui ne finisse tôt ou tard par se changer en compréhension.
Maurice Maeterlinck.

De gedachten door U uitgesproken en die slechts kunnen worden ingegeven door een hoogeren Geest, zijn overwaard te worden overdacht en in toepassing gebracht.

De heilige Catherine van Sienne sprak op haar sterfbed, tot die haar omringden:

‘Onthoudt U van ieder gestreng en onwelwillend oordeel. Veroordeel noch veracht eenig schepsel. Er is geen zonde waarin ook gij niet zoudt kunnen vallen, indien God U niet behoedt’....

In den Talmud lezen wij: ‘veroordeel niemand, voordat gij in zijn toestand waart?....’

De ware zelfkennis spreekt:

‘Wie, die zich zijner zwakheid bewust is, waagt het, zichzelven iets goeds toe te schrijven.’ (St. Augustinus).

Christus, die wist wat in den mensch was zegt:

‘Uit het hart des menschen komen voort: booze bedenkingen, dieverijen, overspelen, moord - doodslag.... en alle menschelijke ondeugden die de Heer tot onze zelfvernedering opnoemt, om ons tot waakzaamheid te brengen.

Want al stelen wij niet, omdat de omstandigheden ons daartoe niet nopen, daar zijn wij nog geen eerlijke menschen. En al slaan wij niet dood - daarom zijn wij toch wel eens iemand vijandig gezind geweest: ‘en die zijn broeder haat is een doodslager,’ heeft ons Jezus geleerd.

Van nature is de mensch geneigd tot overschatting, tot looze zelfwaardeering. Alleen de getoetste waarde heeft waarde.

De grootheid der menschelijke daden meet zich slechts af naar de goddelijke ingeving die daaraan een wijding gaf.

De levende bron der grootsche gedachten en handelingen ontspringt in het onzienlijke. Wie een ideaal van schoonheid in zich draagt, gehoorzaamt aan de goddelijke wet. Een ideaal van kunst of van geheiligde wetenschap, een ideaal van menschenliefde, van evangelische deugd.

Wie zich zelven, buiten God, iets goeds toeschrijft, staat op gevaarlijk standpunt. Zelfkennis voert tot omzichtigheid, tot ootmoed, tot een gevoel onzer diepe afhankelijkheid.

In dit gevoel alleen ligt onze waarde, want het is het aangrijpen van hooger kracht die in onze zwakheid wordt volbracht.

De ware zelfkennis is de eenige spoorslag tot hooger trachten, tot voortdurend streven, en zoeken in ons zelven of er nog iets in ons gebleven is, dat God niet welbehagelijk kan zijn.

Het leven breekt den overmoed der onervarenheid, het brengt ons juist door onze dwalingen en fouten, immer dichter tot de Wijsheid en de Macht die ons doet zien dat wij uit ons zelven niets vermogen, doch dat het geloovig gebed alles vermag.

De beginselen en overtuigingen van anderen eerbiedigen is goed, wanneer zij den toets kunnen doorstaan der ons geopenbaarde Wijsheid.

Wanneer een nihilist beweert dat het noodig is de wereld ten onderste boven te werpen door dynamiet, zoo waant hij natuurlijk het volste recht tot die meening te hebben, doch zij die weten dat deze middelen misdadig zijn, hebben een hooger recht hem te willen overtuigen van zijn dwaling.

Zeg hem dat deze daden in strijd zijn met de zedelijke en maatschappelijke orde, hij zal u antwoorden dat gij onwetend en achterlijk zijt, en dat hij juist een hoogere orde wil grondvesten.

[p. 342]

Het leven leert ons in ieder opzicht dat wij de waarheid niet hebben, maar dat Gods woord de waarheid bevat, zooals het door Zijn hoogste afgezanten tot ons kwam.

Wij moeten inzien dat niet gij, ik of een ander, maar dat Jezus gelijk heeft, en allen die door Zijn Geest geleid worden.

De hoogste Wijsheid, de hoogste Waarheid, getoetst aan eigen ondervinding en als waar erkend, is voor ons, de eenig aangewezen weg.

Dan zeggen wij met Petrus:

‘Heer, tot wien zouden wij heengaan! Gij hebt de woorden des eeuwigen leven.’

‘Zoekt en gij zult vinden’ - is de belofte die nimmer faalt.

Wie biddend heeft gezocht, komt tot de vervulling dezer belofte en legt zich rustig neer, bij wat God hem vinden deed.

‘Wie jaagt of hij het grijpen mocht’, is juist de wijze, die het menschelijk verstand, den hoogmoedswaan, heeft dwaas geacht en gekomen tot erkenning van eigen zwakheid, zijn troost, hulp, kracht en wijsheid zoekt bij de hoogste Wijsheid die ons hier wordt geopenbaard.

Wat recht hebben wij dan, gelijk gij terecht schrijft, om een oordeel te vellen over den broeder of zuster die struikelde en viel? Kennen wij de angsten, de nooden, die hem kwellen, het naberouw dat foltert aan zijn hart? Kennen wij de goede voornemens en gezindheden uit zijn jeugd, de verzoekingen die daar tot hem spraken, de weinige leiding die hij mogelijk genoot, de vreemde invloeden die op hem inwerkten? -

Kunnen daar geen machtiger zijn geweest, die spraken: ‘Wat is deugd, wat is ondeugd.’ ‘En kwaad bestaat alleen in de gevolgen,’ - doch daar zij niet alle gevolgen konden kennen, hadden zij kwaad moeten noemen wat hoogeren en wijzeren dan zij, dus hadden gebrandmerkt.

Een vreeselijk en waar woord staat in den Schrift: ‘Wie de zonde doet, is een dienstknecht der zonde.’

De zonde breekt juist den wil dien wij aanvankelijk hadden om tegen haar te strijden.

Het booze is slechts verkeerdheid van den wil, de gedachte langzaam onder suggestie gekomen van het kwade.

Weten wij welke suggesties daar in het spel waren bij hen, die eenmaal hoog stonden en toch zoo diep konden vallen? -

Hebben wij het recht de vrouw te verguizen, die in de duisterste huizen woont, om haar schoonheid te verkoopen?

Werd zij mogelijk niet, na haar eersten misstap, uitgesloten door een maatschappij, die met een zedigheidssluier zich het valsch gelaat maar al te dikwijls dekt? -

Hadt niet, gelijk gij schreeft, één reddende hand naar haar uitgestoken haar nog weder kunnen opheffen na den eersten val, waartoe zij mogelijk door liefde en verkeerd geplaatst vertrouwen kwam? -

‘Een reddende hand, en geloof aan haar eer.’

Ja, daarmede verloste De Heiland de diepst gevallenen.

De tollenaar, die door dit geloof, alles tienvoudig wilde vergoeden wat hij door bedrog ontvreemd had. -

Maria Magdalena die Hij door Zijn goddelijke liefde voor dieper zinken kon behoeden - allen, die zondaressen zijn geweest, en door Christus' vertrouwen in het betere van den mensch, geworden zijn ‘de uitgestootenen die God verzamelt, waarover Hij zich zal verheugen met groote blijdschap.’ -

‘Hare zonden zijn haar vergeven’ - deze woorden die alleen de Heilige spreken kon, verwekken, evenals toen, ook nu nog de verontwaardiging der eigengerechtigheid. Omringd door wetgeleerden en farizeën, door deugdzamen in eigen oog en door die vreeselijke rechtzinnigheid der koudhartigen, lette de Heiland slechts op haar, die berouwvol aan Zijn knieën lag, en Zijn voeten besproeide met haar tranen.

‘Want zij heeft veel liefgehad’ - dat was haar kwijtbrief; daarmêe kon zij getroost het leven doorgaan. -

Maar wij - die ons een oordeel aanmatigen - is niet reeds het goddelijk oordeel over ons uitgesproken, door ons gemis aan liefde? -

Is er dan geen andere zonde, dan die der Magdalena's in deze wereld op eigengerechtigheid, en eigenmachtigheid gegrondvest? -

Is oneerlijkheid geen zonde, kwade trouw, hoogmoed, achterklap, valsche schaamte, ijdelheid, haat?....

Boven de hoofden der rechtzinnigen, welke den steen werpen, staat met vurige letters geschreven:

‘De grootste zonde is geen hart te hebben....’

JOSEPHINE GIESE.