De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Vrouwen. (In vogelvlucht.) Schetsjes door Suze Van Houten.

I. Aan de Naaimachine.

Rrrrt... Rrrrt... Rrrt... ging de naaimachine, bijna zonder ophouden. Rrrt... Rrrt... Rrrt... dikwijls in zenuwachtige, toomelooze vaart. Rrrt... Rrrt... Rrrt, aanéén smedend de banen, de lange banen van het grijze ochtendkleed. En bij het naaien, bij het

[p. 302]

eentonige geluid van het draaiende rad kwamen allerlei gedachten op, kwamen ze een voor een, elkaar verdringend vliegensvlug, de beelden van het verleden, lachende, vroolijke jeugd-beelden, in licht gewaad, blondgelokt, overgoten door den stralenden zonnegloed - ook wel beelden van smart in wazig licht, met gebogen hoofd, in lange, donkere sluiers met droevige, peinzende oogen, oogen van smart, beelden van het grijze verleden, spoedig verdrongen Goddank! - een huivering achterlatend, een oogenblik van kilte - dáár, dáár een lichtflikkering, een klein teeken van hoop, hoe langer, hoe duidelijker, hoe langer, hoe grooter, intenser, vuriger!..... en daar verscheen het weer, een der beelden van geluk, van jeugd-geluk uit lang vervlogen tijden. Het verleden lachte haar toe. Weet ge het nog?

Wat komt die japon mij bekend voor, Moedertje?... die grijze japon... die japon met zwarte moesjes; donker-stemmig grijs; wonder-goed stond die je bij je vriendelijk, moederlijk gezicht en zacht-grijzend haar. Moet die nu gekeerd, zuinig Moedertje?... Kunt je er nog niet van scheiden?

Weet ge het nog?... Manlief had al zoo vaak gezegd: ‘Vrouw! als je weer eens een japon noodig hebt om zoo in huis te dragen, koop dan als 't je blieft niet weer zoo'n sombere zwarte! Sapperloot! waarom niet een lichte, een grijze bijvoorbeeld! Ik houd niet van de somberheid.’ En ze had hem lachend gevraagd, of hij mal was: ‘Verbeeldt je eens! Stelt je voor, zoo'n oudje als ik en dan in een grijze japon!’ Hij moest niet vergeten, dat zij al 48 was, dus bijna 50, dat zij al grijs was, wit als een duif en dat ze al zulke groote kinderen hadden. Stelt je voor! Een groote volwassen zoon, die al dokter was, een dochter van negentien jaar en nog een zoon, den Benjamin van zeventien! Toen had hij haar bij haar middel gepakt en de kamer rondgedanst, tot groot vermaak van Suus en Jan, en begeleid door een vroolijk walsdeuntje, zoo'n ouderwetsche - hoe was het ook weer - ja juist! daar heb je 't - la, la, la, hadden ze rondgetold, tot Manlief, die dikkert, dood moe was geworden, haast heelemaal buiten adem: ‘Oud, zeg je? Oud?.. de duivel is oud! Je bent nog net een jonge blom, hoor! Vraag 't maar aan ieder, die het hooren wil en als ze 't niet met mij eens zijn, vraag ze dan maar, of ze iemand, die nog zoo dansen kan, oud noemen. Moeder, als je lacht, dan zien ze je voor Lucy's oudere zuster aan, met je aardige kuiltjes en blinkende, witte tanden, is 't niet zoo, jongens?’

's Middags, toen ze toevallig in de stad moest zijn, om eenige huishoudelijke inkoopen te doen, zag ze in een der winkels een stofje achter de glazen, een grijs stofje met zwarte moesjes. ‘Stemmig grijs en zeker goede stof!’ dacht zij. Een heele poos was ze in tweestrijd met zich-zelf. ‘Zou ze het koopen? Om haar man plezier te doen?’

‘Ach neen! later maar; het is eigenlijk niet noodig! Suus had wel meer een japon noodig. Ja! ze zou er maar niet aan denken.’ En langzaam drentelde ze weg, schoorvoetend, besluiteloos. ‘Het zou toch heel knap staan, met zwart fluweel lint gegarneerd, om den hals een zwart fluweel boordje. Ja zeker! haar man had gelijk; ze kleedde zich veel te stemmig! Ze kon toch wel even vragen, hoe duur de stof was, ze behoefde de japon immers nog niet te koopen. En ze keerde terug, bleef halver wege staan: ‘Neen! maar niet doen.....! Wacht! een ideé! als ik nou de japon zelf maak, dan spaar ik daarmee het naaisterloon uit! Dan zal die toch zoo duur niet uit komen. Kom! ik kan er wel even naar toe om te informeeren.’ En wèg trippelde Moedertje, met energieke, kordate beweginkjes, een beslist trekje op het lieve gezicht, vervuld van allerlei grootsche plannen, de japon zèlf te maken -.

Het viel nog al mee; de stof was niet duur en heel breed. Ze zou het toch maar probeeren; het stond zoo netjes; de winkelier zei het ook en Moedertje was blij, dat ze een besluit genomen had.

‘En hebt u ook voering van dezelfde kleur?’

‘Zeker, Mevrouw! als 't u blieft, beste qualiteit en niet duur!’

Dat viel dus ook mee; de japon zou heel voordeelig uit komen. ‘Dan nog zwart ‘fluweel lint en knoopen, grijze knoopen liefst met iets van zwart.’ Eindelijk was ze klaar; het pak zou haar nog van daag bezorgd worden en Moedertje verliet den winkel. Toen ze op straat was, overviel haar toch een klein gevoel van spijt, een vaag ideetje, dat ze.... dat ze.... wat egoïstisch was geweest.... Suus had immers een japon noodig.... Waarom had ze het dan toch gedaan?.......

Eindelijk, na een oogenblik: ‘Er is toch niets meer aan te doen; morgen dadelijk beginnen!’ Weer een oogenblik van verdrietig gepeins, van kleine zelf-verwijten, toen: ‘Het is zoo'n groote uitgaaf niet! Die leelijke japon, de oude kan ik niet meer dragen, die zal ik uittornen, dan heb ik een patroon. De snit is goed genoeg, ja, heel goed zelfs!’

's Avonds nog in een vrij oogenblikje ging Moedertje aan het werk, tornde de oude japon uit met een scherp mesje, heel voorzichtig, al die lange, vervelende naden.

‘Wat doet u toch, Moes?’ vroeg Suus.

[p. 303]

‘Knapt u dat leelijke, oude ding nog op? Het is toch haast de moeite niet!’

‘Het is voor een goed doel’, antwoordde Moedertje, geheimzinnig lachend, verhelderend het lieve, moederlijke gezicht.

‘Nu, ik hoop dat het den arbeid loont’, zei Suus, eigenlijk een beetje onverschillig op dit oogenblik voor moeder's werk, verdiept als ze was in haar lectuur, een prachtigen, nieuwen roman!

En ze vorderde goed de japon; Moedertje was er bepaald grootsch op. Rrrt... Rrrt... Rrrt... ging de naaimachine, net zooals nu; Rrrt... Rrrt... Rrrt... ijverig, zonder ophouden, in het vrije oogenblikje, als de huishouding gedaan was en niemand Moeder's hulp noodig had. Rrrt... Rrrt... Wat heerlijk! de voering zat zoo netjes, als 't ware gegoten aan het lijf; het was toch aardig goed al die leuke zwarte nopjes! Het zou bepaald knap staan!

En moedertje naaide voort, beelden tooverend onderwijl. Daar verschenen ze weer, duidelijker en duidelijker de beelden van het verleden: lachende beelden van geluk! Het was toch gezellig aan zoo'n naaimachine. Rrrt... Rrrrt... Rrrrt...

Ze was altijd zoo'n ijdeltuitje geweest, zoo gesteld om netjes voor den dag te komen. Als meisje was ze een echt nufje en ze zag zich zelve weer, zooals ze was jaren geleden, in een blauw japonnetje, een wit strooien hoedje met blauw lint en blauwe veeren, alles blauw, tot haar kleine mitaines toe. Zoo had haar man haar gevraagd, te midden van groen en bloemen en zonneschijn, op een buitenpartij, de bruiloftspartij van een harer vriendinnen.

Gelukkig lachte Moedertje voor zich heen; wat had die goeie lobbes, die beste man van haar, toen voorzichtig haar handje gegrepen, voorzichtig - net of het breekbaar, chineesch porcelein was en...

‘Dwaas! dwaas! wat ben ik toch dwaas! Hoe kom ik toch weer te denken aan dien lang-vervlogen tijd; mijn man zou mij er om uitlachen!’ Rrrrt... Rrrrt... Rrrrt, ging de naaimachine. Wat had ze dikwijls zoo gezeten, in die vrije oogenblikjes, vooral toen de kinderen nog klein waren en ze zooveel noodig hadden! Wat was die naaimachine haar toch altijd van onschatbare nut geweest.

Rrrrt... Rrrrt... Rrrrt, naad voor naad. De japon was bijna klaar op een kraag en de mouwen na. Ze vond zichzelf buitengewoon handig, lief Moedertje, handig en flink, dat ze die japon nu zelf gemaakt had! Een naaister zou het haar niet kunnen verbeteren. Neen, zeker niet! Voortaan zou ze haar morgenjaponnen maar altijd zelf maken, dat spaarde weer zooveel uit en misschien, wie weet, als ze een beetje op dreef was, ook haar blouses en rokken, misschien ook wel mantels. Wel ja! daar was toch eigenlijk niets aan! Met een beetje geduld en goede smaak, kwam je al heel ver.

Voor Suus kon ze ook wel eens een blouse propeeren te maken. Die gekochte blouses, zoo kant en klaar, zaten toch maar eigenlijk lorrig in elkaar, onsoliede naaiwerk, trensen en haken slordig vastgemaakt. Neen! dan was haar werk vrij wat netter!

Je kunt het gerust alles op den keper bekijken. En met trotsch gezichtje beschouwde Moedertje het wonder-werk, het kleine wonder-werk van haar lieve, poezelige handjes........

Opeens een gestommel, een bom, bom! de deur vloog open, brengend een zee van licht, toegang gevende aan een stralend, zonnig persoontje, één leven, al leven!:

‘Moesje!’......

Twee armen sloegen zich om haar heen, een rose, blozend gezichtje vleide zich tegen het hare aan, een stem zacht fluisterend, bevend:

‘Ach! ik ben zoo gelukkig, Moesje! Hij komt van avond!’ Toen heldere parel-tranen, toen weer een juichtoon en jong, heerlijk, alles-overstemmend gejubel: ‘O!’ toen knielend, het blonde licht-kopje op Moeder's schoot! Weet ge het nog?.......

Die arme japon! Wat had ze misdaan, dat ze zoo geminacht was, op den grond geworpen, vernederd, verguisd? Rrrt.... Rrrt.... Rrrt...., ging de naaimachine, beelden tooverend, in vroolijke dwarreling, steeds meer beelden, rozige, lachende beelden, die beelden van lang-vervlogen tijden, beelden van geluk.

Kom dan! kom dan! gij vriendelijke droomen, werkelijkheid lang geleden, uit die dagen van geluk! Rrrt.... Rrrt.... wat was ze toch gezellig, zoo'n naaimachine! Wat vorderde het goed, beter werken, ondertusschen je gedachten latend den vrijen loop, ja geheel en al verplaatsend in die verre uitgestrektheid, die heerlijke, zonnige weiden van het verleden, mollige weiden van frisch groen gras, van jeugd.