De Hollandsche Lelie. Jaargang 20

Boekbeoordeling.

Mimosa (door Johanna Steketee.) (Uitgever W. Versluys, Amsterdam.)

Lieve lezers en lezeressen, in het bijzonder de getrouwden en geëngageerden onder u, ik veronderstel, dat gij u wel dikwijls in uw leven zult bezondigd hebben, of nog zult bezondigen, aan een omhelzing of een zoen.

Neen, het is geen ‘slip of the pen’, dat ik hier spreek van zich ‘bezondigen.’ Want ik wil u vragen, of gij u wel alvorens grondig hebt onderzocht, of er een ‘gegronde oorzaak’ is tot zulk een liefkozing, of uw ziel zich tot die andere ziel gedrongen heeft gevoeld bij die gelegenheden.

[p. 189]

Niet! Hebt ge zoo maar in een spontaan hartelijke of teedere opwelling gezoend, lieve mensch, dan zijt gij, - lees er Johanna Steketee maar eens op na - ‘onrein’, ‘laagzinnelijk’ ‘zondig.’

Om diezelfde reden vindt Johanna Steketee dan ook, dat de liefde van man en vrouw eigenlijk 't gelukkigst is als ze niet bij-elkaar zijn, maar ieder hun eigen weg gaan, daardoor ‘in liefde en vrijheid elkaar hoogerop brengende en beter makende, nooit beperkende.’

Dat het, vóór men dien hoogsten gelukstaat heeft bereikt van algeheele scheiding, al komen moet tot ieder op een afzonderlijke kamer slapen, spreekt van zelf, want, natuurlijk, Mimosa ‘gruwt’ van een tweede kind, hetgeen wel niemand zal verwonderen, die verneemt, dat zij na de geboorte van nummer een, bij wijze van ontspanning, ‘boeken wil en zal recenseeren’, al is ze ook nog zoo zwak en ziek, dat haar man-dokter haar dat ten strengste verbiedt. Want deze ideaalmoeder der toekomst, vindt zoo iets als het zelf in orde maken van de luiermand voor haar kindje gansch en al beneden zich, en gaat liever, in plaats daarvan, in een afzonderlijk voor haar gebouwden koepel zitten denken over een nog maar ‘vaag in haar omlijnd groot werk van een roman’.

Het slapen op die afzonderlijke kamer staat daarom ook nog in direct verband tot dit ‘vaag-omlijnde groote werk’, want Johanna Steketee is tot de ontdekking gekomen, dat men 's ochtends onder het aankleeden volstrekt niet moet praten als men zich wijdt aan de schrijfsters-loopbaan. Vrouwenhersenen schijnen, naar háàr ondervinding, al héél gauw in de war te raken, want ‘'s nachts of 's ochtends vroeg praten, brengt in de war.’

‘Ik kan dan niet rustig denken en voel me dan 's morgens nooit zoo helder, als wanneer ik alleen ben geweest.’

(Zou dit boek misschien ook in zoo'n ‘onhelderen’ toestand zijn geschreven?)

Nu, van zoo'n moeder en onder zulke omstandigheden kan je 't begrijpen, dat ze, 't heele huishouden overlatende aan de meid, aan deze verzoekt, haar een ‘lief meisje’ te bezorgen, om de algeheele verpleging over te nemen van dat lastige, kleine wezen, de baby, die zoo onhebbelijk is geweest te arriveeren, en zoo laag staat nog, dat hij schoone luiers noodig heeft en om eten schreeuwt, met algemeene minachting van het ‘nuttige’ werk zijner boeken-recenseerende mama.

Ondertusschen, terwijl deze zich afvraagt als haar eigen kind wakker wordt: ‘Wat moet ik er mee doen’, terwijl zij ‘lieve meisjes’ huurt, om het heelemaal te verzorgen, terwijl zij zich dagelijks ergert aan den tijd, dien het haar ontrooft, omdat het, in afwachting van 't ‘lieve meisje’, toch gekleed en verschoond moet worden, ondertusschen zint dit nieuwerwetsche warhoofd op ‘de verwaarloosde kinderen in de heele maatschappij’, waaraan zij zich wil wijden voortaan!!!

Mensch, steek de hand in eigen boezem, zou men haar willen toeroepen, als men zulke zotteklap ernstig nam. Maar het is misschien het best dat niet te doen en er alleen om te glimlachen!

Glimlachen in elk geval moet men zeker om de fonkelnieuwe ontdekking dezer feministische schrijfster, dat de vader bij het kinderen krijgen staat ‘buiten het fijne scheppingswerk’. - Hier wordt de zelfaanbidding van de vrouw-schrijfster gansch en al tot idiotisme.

Ge vraagt misschien, lezer, hoe ik er bij kom, zulke mallootigheid te lezen of te bespreken. Och, omdat ik 't een aardig staaltje vind van de in praktijk gebrachte theorieën der heel ernstig en gewichtig doende emancipatie-dames. Immers, dit vod is in hunne oogen een ‘vervolg’ op Hilda van Suylenburg, lees maar de voorrede, waarmede de overbekende, vergaderende en speechende, en om vrouwenkiesrecht jammerende feministe mevrouw Versluys-Poelman Mimosa inleidt, als een boek, dat ons de raadselen zal oplossen, welke in Hilda van Suylenburg, dat wijselijk eindigt, als het huwelijk begint, onopgelost zijn gelaten.

Reden, waarom mevrouw Versluys - Poelman dan ook zuur moet verklaren, dat, na al het gejuich en triomfgeroep over de verlossing door Hilda van Suylenburg (navolgster van De Negerhut van Oom Tom, in feministieschen zin, is het genoemd), toch na zeven jaren de toestand nog precies 't zelfde is als toen. - Natuurlijk ook, mevrouw Goekoop wist wel wat ze deed, toen ze haar roman besloot met het ultra-moderne huwelijk van de als advocaat optredende Hilda; ze wist wel, uit eigen ervaring dat in de praktijk zulke huwelijken leiden tot echtscheiding, onmin, narigheid in huis voor de kinderen, etc. En daarom deed ze op de ouderwetsche wijze, liet haar personen in den steek, daar, waar in de werkelijkheid de moeilijkheden begonnen. Johanna Steketee, evenals trouwens de heele bent van mevrouw Goekoop-nadoeners, veel

[p. 190]

dommer dan deze, toegerust met oneindig minder wereldkennis en handigheid, zal nu eens eventjes dat zaakje opknappen, en je laten zien, hoe je 't moet aanleggen voortaan. - Eerste stadium: Je kijkt vreeselijk levensmoe, zit op je achttiende jaar voor een groote tafel met ‘zware boeken.’

Tweede stadium: ‘Als een zachte droombloem glanst de liefde over je. Het is zaligheid op te zien in zijn donker-glanzend oog, streelend je hand te voelen gaan over zijn hooge voorhoofd, zijn zachte, donkere krullen...’

(Foei, foei, Johanna Steketee, hoe ‘onrein’, hoe ‘laag-zinnelijk.’! Hier lees ik niets van een behoorlijk onderzoek naar ‘gegronde oorzaken’ tot die begeerten.)

Derde stadium: Je bent getrouwd, maar bedankt er voor iets te doen van de op je genomen huishoud-plichten als zoodanig. Daarvoor is de meid goed. In plaats daarvan laat je een koepel bouwen, met ‘artistieke ruitjes erin’, en sluit je daarin op, om te denken over een nog ‘vaag omlijnd groot werk, een roman of zoo iets.’

Het huishouden kost dientengevolge zooveel geld, dat de man, ofschoon hij goed verdient, begint te klagen over de groote uitgaven, die de inkomsten niet meer dekken. Doet er niet toe. Je krijgt zin, om ‘voor een groote honderd gulden boeken over de vrouwenquaestie aan te schaffen’, en, als hij dan verontwaardigd opstuift, snauw je hem flink en vinnig af: Waar steekt hij zijn neus in. Heb je niet ‘recht’ op koepels bouwen en boeken-uitgaven en andere plezieren voor je-zelf.? Samen lief en leed dragen, ook in financieelen zin, gut nog toe, wat ouderwetsch.! En dat dit toch óók in het belang zou zijn van je gezamenlijk kind, zooals de man schuchter oppert, wel, wat doet dat er toe.! Dat akelige wurm komt nu eenmaal, lastig genoeg! Je ook nog opofferingen voor hem getroosten! Kan je begrijpen, zóó gek zal 'n moderne moeder niet zijn! Die peinst liever over ‘de verwaarloosde kindertjes in de maatschappij’ Dat is de ware nuttigheid, weet je!

Vierde stadium.

Het akelige wurm is er. Natuurlijk komt 't in moderne-mama's boeken altijd onder vreeselijk en afzichtelijk ‘lijden’ ter wereld, zóó, dat je goed doordrongen wordt van de ontzettende slachtofferigheid der moeder. - Maar troost is bij de hand. Niet in de gedachte dat het kindje, je eigen kindje, er nu is, och neen, dat is weer zoo afgezaagd.! Maar in den aanblik van een grooten stapel ‘ter recensie aangeboden boeken’, in ‘blij-lachende’ mooie banden. Die aanblik is zóó heerlijk-schoon, dat je fluks aan de verpleegster aan het dicteeren slaat over het gelezene. En voor het eerst weer iets van geluk voelt!!!

Vijfde stadium.

Je ziet nu heelemaal je weg. Voor het huishouden dient de eene meid. Voor het akelige wurm neem je een ‘lief meisje’ (waar zijn die te vinden, o, Johanna Steketee?), aan je man deel je ten slotte mee, datje ‘gruwt van een tweede kindje’, en een afzonderlijke slaapkamer neemt. En aldus ben je volkomen vrij als een vogel in de lucht, om in den koepel te gaan peinzen over een ‘groot werk’, ‘zoo-iets als een roman’, en over de verwaarloosde kindertjes in de maatschappij, waaraan je je wilt ‘wijden.’

Zesde stadium. Je man heeft er genoeg van, gaat voor onbepaald op reis, onder een beleefd voorwendsel, Hurrah! Ziehier de oplossing gevonden.

‘Het gelukkige huwelijk der toekomst’, daarin bestaande, dat man en vrouw niet bij elkaar zijn, dat hij haar onderhoudt van zijn verdienste, terwijl zij ondertusschen prettig in een koepel zit te ‘peinzen.’

Men ziet het: Het was wel noodig, dat Johanna Steketee haar licht liet schijnen.

Het vervolg op Hilda van Suylenburg is inderdaad een schoone oplossing van de daarin nog niet uitgewerkte huwelijks-moeilijkheden!!!

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.