Brief uit Berlijn.
Nog niet lang geleden was in het Warenhaus Wertheim een tentoonstelling, die vooral Hollanders zeer veel belang inboezemde. Het was een show van gebatikte voorwerpen; gordijnen, portières, zittingen voor stoelen enz. Ik informeerde naar de uitstallende personen, het echtpaar Fleischer-Niemans alhier woonde en vernam hun adres. Weetgierigheid en nieuwsgierigheid prikkelden mij om het echtpaar in hun woning in het Grunewald op te zoeken; ik nam pen en papier ter hand en vroeg belet 's middags om 5 uur. Allervriendelijkst werd ik ontvangen en na een praatje in de salon, waar een menigte gracieus aangebrachte gebatikte voorwerpen hingen, werd ik naar het atelier geleid. Aldaar trof ik mevrouw Fleischer-Niemans aan, die Indische van geboorte is en haar man op Java heeft leeren kennen, toen Dr. Fleischer als schilder een studiereis door het schoone Insulinde maakte.
In het atelier zat een leerling, een jong meisje op haar hurken, bezig met was, figuren op een witte stof te teekenen. Als motieven kiest Dr. Fleischer zich rankende planten, vreemde bloesems uit het oerwoud, mossoorten en stiliseert ook verschillende dieren, o.a. vleermuizen, zeevisschen, inktvisschen, pauwen enz.
Hetgeen Thorn Prikker en ook het Haarlemsche Museum niet gelukt is, dat is door dit echtpaar ten uitvoer gebracht; n.l. de manier, waarop de inboorlingen de kleuren mengen, af te kijken. De echte Indische batiks zijn aan beide kanten hetzelfde en verbleeken niet. Dit ligt aan de kleurstof. Ik zag een menigte kleurhout in alle kleuren, op den grond liggen en vernam, dat Dr. Fleischer dit direct uit Indië liet komen. Het meest zorgvuldig toebereide chemische verfstof-preparaat kan niet het effect te weeg brengen, dat door de echte Indische kleuren wordt bereikt. Door hun navorschingen op Java heeft het echtpaar het geluk gehad achter de geheimen te komen, die door de inboorlingen niet gaarne worden meegedeeld. Er zijn districten in Indië waar alleen indigo verwerkt wordt en weer andere, waar uitsluitend rood geverfd wordt, dat ligt daarin, dat op de eene plaats blauw kleurhout en op de andere plaats rood kleurhout gevonden wordt. De vloeibare was bedekt dus de stof met gele figuren; is dit nu droog, dan wordt de lap in een koud gekleurd bad gestopt. Al de witte plekken nemen de kleur aan, laten wij zeggen blauw, die het bad heeft. Daarna wordt met benzine de was verwijderd, voor zoover men andere figuren er op wil hebben in een andere kleur; de blauwe gedeelten worden eerst ook met was bedekt en na het tweede bad b.v. rood, wordt later het rood ook eveneens gedekt met was, om nog een derde kleur te verkrijgen. Het echte Indische kleurhout is duur, daarom beproeven chemikers de kleuren na te bootsen, doch de inheemsche tinten zijn langs chemischen weg niet te bereiken en hebben het nadeel te verbleeken, alleen indigo niet.
Uit alles ziet men dus, dat het kunstenaarspaar, Fleischer-Niemans, een tak van nijverheid in Europa tracht in te voeren, die door zijn oorspronkelijkheid en eigenaardigheid stellig veel aanhangers zal vinden. Een groot succes wensch ik het sympathieke echtpaar toe.
Dezer dagen vernam ik dat een adellijke dame, gravin Fugger aan het hoofd stond van een mode salon voor dames. Voor zes jaar geleden kwam genoemde dame op de gedachte om voor jonge meisjes uit den beschaafden stand, die gaarne wilden leeren naaien, een atelier te openen, waar onder toezicht van een directrice alle toiletten konden vervaardigd worden. Momentaan wordt het atelier door twee directrices gedirigeerd en tot zelfs hofsleepen worden door de jonge meisjes genaaid. Het leerloon bedraagt 6 Mark in de maand.
Gravin Fugger is ongehuwd en behoort tot het oude geslacht der familie Fugger uit Augsburg in Beieren. Zij is een vrouw, die overal in de wereld verkeert en door hare vele connecties is het haar gelukt haar weldadigheidsinrichting in bloei te doen toenemen. Wanneer een jong meisje volleerd is en gaarne in een familie geplaatst zou worden, dan is het weer gravin Fugger, die zich moeite geeft om haar ex-leerlingen voort te helpen. Deze inrichting is de eenige in Duitschland, die op deze manier is op touw gezet. Het atelier is gevestigd Heibronnerstrasse 3. te Berlijn.
Juni 1906.
MEA.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd