De Hollandsche Lelie. Jaargang 19

Edison
uit het Fransch door C. Schlimmer-Arntzenius.

M. Jean Lorrain beschreef eens een Amerikaan op de volgende wijze: ‘Zijn gelaat ziet er jong uit, geen rimpel is er te zien, de trekken zijn ferm en zuiver, zóó, dat ik er jaloersch op ben.’

Deze regelen kunnen prachtig toegepast worden op den beroemden uitvinder Edison; zij vallen samen met den indruk, dien men krijgt en dien ikzelf heb gekregen, wanneer men zich voor het eerst bevindt in de tegenwoordigheid van dit genie.

Gedurende mijn verblijf te Orange (New Jersey) belastte men mij met de taak om Edison te interviewen. En daar ben ik nu op weg naar het laboratorium, waar zooveel tooverachtige uitvindingen hun ontstaan te danken hebben; mijn hart bonst wel een beetje. Zulk een groot man heeft het recht om niet toeschietelijk te zijn; men beeft al bij de gedachte om hem één oogenblikje van zijn kostbaren tijd te ontrooven. Ik had ook niet te voren belet gevraagd en de electrische tram bracht me voor het ‘Edison Laboratory’, zonder dat de meester van mijne komst verwittigd was; ik voelde me niet erg op mijn gemak, dat moet ik bekennen.

Het laboratorium is een ware fabriek, het bestaat uit een groep van grootsche werktuigen die staan in het midden van een groen weiland, begroeid met dikke boomen, men zou zeggen dat deze weelderige natuur, de wedijverende wetenschap met al hare schoonheid en gratie zoekt te omringen.

Het hoofdgebouw, dat uit drie verdiepingen bestaat, is langer dan 80 meter; terzijde daarvan staan vier gebouwen van één verdieping, en die 30 tot 35 Meter lang zijn; elk jaar komt er aan de reeds bestaande gebouwen een gebouw bij en het laboratorium zal weldra een klein stadje worden. Toen ik de deur, die aanstond, open duwde, bevond ik mij in een zeer groote zaal, vol met allerlei fornuizen van allerlei grootte, tafels waarop vazen van buitengewonen vorm, filters, flesschen, distilleermachines enz. -

Edison die op een tafel zat, babbelde, terwijl hij 't uitschaterde van 't lachen. Hij was omringd door 5 of zes van zijn luitenants, zijn boys, zooals hij ze noemt, onverschillig van welken leeftijd ze zijn!

Wat mij direct opviel was het jeugdige gelaat, ofschoon het lichaam (hij was middelmatig, groot) door zijn leeftijd een beetje log was geworden, - Edison 58 jaar oud. Een hoog voorhoofd, diepliggende oogen met zware wimpers; dit zoo algemeen bekende gelaat teekent kracht en vernuft niet alleen, maar ook een grooten wil, die ons tegen-

[p. 329]

blinkt uit de schitterende oogen. De neus is recht en zuiver geteekend; bijna altijd vertoont zich een vroolijke en prettige glimlach op zijne lippen. Doordat Edison doof is, houdt hij meestal zijn hand achter zijn rechter oor zoodat dit lichaamsdeel een beetje misvormd is.

Zoodra hij me zag, sprong hij van de tafel af, kwam mij te gemoet en stak me de hand toe. Toen hij het doel van mijn bezoek vernam, glimlachte hij:

- Gij hebt mijn algeheele toestemming om hier te komen, wanneer gij die inlichlingen wilt inwinnen, die nuttig voor u kunnen zijn en ook kunt gij het geheele laboratorium fotografeeren, maar wacht eens...

Toen bezon hij zich op eens.

- Neem me niet kwalijk! Eén oogenblik! Kunt ge zoo lang wachten? Ik moet even mijn boys een geschiedenis voorlezen, die men mij kort geleden heeft verteld......

Hij haalde uit zijn zak een blad papier waarop met de schrijfmachine was geschreven en las zijn employés een humoristisch verhaal voor, dat ons allen bijna deed omvallen van het lachen.

Zulk een ontvangst moedigde mij aan. De eenvoud en de natuurlijke beminnelijkheid van Edison is niet te beschrijven, toen hij zich liet interviewen in een smal kamertje, dat aan de groote zaal grensde. Hier staat slechts een tafel en een stoel. De uitvinder brengt daar dagen lang steeds denkende door, met zijn hoofd in zijne handen. Vroeger sloot hij zich daar op voor heele weken, maar sinds korten tijd heeft mevrouw Edison het gedaan gekregen, dat haar man iederen avond bij haar thuis komt in hun villa in Llewelyn-Park, en heeft zij op zij van het huis een laboratorium laten bouwen.

- Welnu, zeide Edison tot mij, begin maar vast om mij van alles te vragen.

Ik stelde hem een brutale vraag:

- Uw levensgeschiedenis verhaalt, dat gij vroeger (un homme d'équipe)? matroos waart; is dat waar?

- Ik zal u de waarheid zeggen: ik was courantenbezorger toen ik veertien jaar oud was, toen de gedachte bij me opkwam om een courant te drukken in een van de waggons van de express, die dienst deed tusschen Port-Huron en Detroit. Op dit tijdstip duurde de reis in de binnenlanden van de Vereenigde Staten heel lang en de reizigers bleven daardoor verscheidene dagen zonder berichten. -

Edison koopt primitief materieel en richt een dagblad op, dat opgesteld, gedrukt en verkocht wordt in den trein.

De aanvang. -

Ik kocht een oude pers en oude drukletters en verkreeg de toestemming om mijn drukkerij in een rookcoupé te plaatsen, zoodat de ‘Weekly Herald’ weldra klaar was. Bij elke halt van den trein deed ik nieuws op, terwijl ik mijne bladen zelf stelde, drukte en verkocht. Na verloop van korten tijd had ik 400 abonnés.

Dat was een fortuin!

Ongelukkigerwijze voelde ik, na zulk een schitterend begin, behoefte om eenige chemische proeven te nemen, toen een flesch phosphor brand in den waggon deed ontstaan en de ‘Weekly Herald’ verdween. Er bestaat slechts één exemplaar van mijn debuut nl. van die courant en dat is in handen van mijne vrouw, die het u wel leenen zal, als gij er een fotografie van hebben wilt.

Het blad is vermakelijk om te lezen; er staat op gedrukt: ‘Binnen eenige weken komt de naam van elken geabonneerde in de courant, en - wij zullen het formaat steeds grooter maken.’

Edison dacht een oogenblik na, terwijl hem zonder twijfel die gelukkige tijd voor den geest kwam, die ruwe strijd uit zijn jeugd, die door zulke triomfantelijke overwinningen werd gevolgd, en hij ging voort, terwijl hij ons het volgende vertelde:

- Daarna werd ik werkman in een fabriek waar men geplaagd werd door benden van kakkerlakken. Ik trok de aandacht van mijn patroon, doordat ik uitvond een machine, waarin de insecten gedood werden door een electrische werking. Dat was mijn eerste uitvinding. -

- Vermoedelijk is die uitvinding u zeker het naast aan het hart, ofschoon zij minder opzien baarde dan de fonograaf bijvoorbeeld. Wat dit punt aangaat, zou ik u zeer dankbaar zijn, als u mij daarover wilt inlichten: men zegt, dat gij de fonograaf verfoeit; is dat zoo?

- Neen, dat heeft men mis; integendeel, ik hoor het heel gaarne. Zeker is het, dat ik straatdeuntjes en caféconcert liedjes niet graag hoor, maar om de symphonies van Beethoven door de fonograaf te hooren, dat kan me nooit te veel wezen.

- Waarom hebt u nooit uwe stem in de fonograaf laten opnemen? Zulk een ‘rol’ zou met goud betaald worden, denk ik.

Edison schudde het hoofd, terwijl hij beweerde dat het publiek er weinig om zou geven om zijne stem te hooren; misschien zou hij later in de fonograaf vertellen hoe hij dat werktuig had uitgevonden! Maar hij vond het eigenlijk kinderachtig!

Onderwijl, wilde hij mij wel een en ander mededeelen over deze uitvinding. -

Het was het resultaat van het denkvermogen gebaseerd op een gelukkige ingeving, op een toeval, dat dikwijls bij die uitvindingen tusschen beide komt.

[p. 330]

Edison was bezig om zijn automatische snelheidstelegraaf volmaakt te maken.

De proefnemingen bestonden daarin om metalen banden die lijnen en punten aangaven, zoo snel mogelijk te doen gaan onder een stalen priem. Hij merkte op dat het stylet, terwijl het trilde bij de aanraking van deze lijnen en punten, bijzondere klanken te weeg bracht, en noteerde dit feit in zijn aanteekenboekje, toen dacht hij er niet verder over, want zijne hersens waren toen in beslag genomen door zijne onderzoekingen, welke betrekking hadden op de telefoon.

- Eens op een dag dacht ik bij me zelven, dat die ondervinding wel de grondslag kon worden van een ‘sprekende machine.’ Ik herinnerde mij het een en ander uit vroeger gedane proefnemingen en kwam tot het besluit, dat als men aan die trillingen, die op den band ingedrukt waren, een daarvoor bestemde regeling kon geven, men in staat zou zijn al de klanken daarop te laten voortbrengen, welke men maar wenschte.

Er moest nu een vorm gegeven worden aan die golvingen. De gedachte kwam bij me op dat men die trillingen kon krijgen door de hulp van de geluiden zelf; de grondslag voor de fonograaf was gevonden.

Den 24^en December 1877 diende ik mijn verzoek voor 't brevet in, hetgeen me pas 17 Februari 1878 door de ‘Patent Office’ van Washington werd toegestaan.

- Het is jammer dat uw eerste fonograaf en uw eerste gloeilamp, niet in uwe verzameling zijn. Waarom hebt gij er in toegestemd, dat ze naar een museum in Londen werden overgebracht?

Edison haalde de schouders op.

- Eenige jaren geleden, bekende hij, ontving ik een bezoek van een Engelschman, die me smeekte om hem die twee dingen te geven.... Ik heb geen moed gehad om ze hem te weigeren!....

- Hoeveel tijd hebt ge noodig voor een uitvinding zonder rust te nemen?

- Ik heb wel eens vijf dagen en vijf nachten doorgebracht zonder slapen, terwijl ik bijna al mijn maaltijden gebruikte zonder te zitten. De proef was minder erg, dan ik dacht; ik was gewend om niet te slapen en had het best nog zoo twee dagen kunnen uithouden. In dit laboratorium, zijn er menschen, die met mij samen werken 3 à 4 dagen lang en evenzooveel nachten, zonder zich een oogenblik rust te gunnen; het is een onontbeerlijke voorwaarde voor het succes van een uitvinder: hij moet ten allen tijde lichamelijke en moreele kracht bezitten.’

- Op welke uwer uitvindingen stelt gij 't meest prijs?

- Op de gloeilamp.

- Welke zijn uwe geliefkoosde bezigheden?

- Scheikunde en proefnemingen. Bovendien houd ik van paardrijden en begin ik plezier te krijgen in het automobilisme. Toen dit gesprek geeindigd was, bezocht ik het laboratorium. Eerst komt men in een groote vierkante zaal van 33 meter in omtrek en meer dan 13 meter hoog. Langs de muren bevindt zich een prachtige verzameling van ertsen en kostbare steenen, welke eenige jaren geleden te Parijs gekocht was geworden. Meer dan 60 duizend boeken bevinden zich op de planken zonder nog te rekenen al de wetenschappelijke bladen, die de uitvinder sinds 40 jaren verzamelt.

Een soort alcoof bevindt zich in een hoek van deze zaal, dicht bij Edison's schrijftafel; daar staat slechts een stoel en tafel en gebruikt Edison daar zijne maaltijden, vooral zijn lunch, die hem door mevrouw Edison toegezonden wordt. Een sober maal in een bescheiden mandje verpakt. Edison lijdt aan een maagkwaal en heeft de doctor hem een strengen voedingsregel voorgeschreven. Dicht bij de bibliotheek bevindt zich de ‘Stockroom’ een lang en smal vertrek, waarin al de stoffen, die noodig zijn voor de proefnemingen opgeborgen worden. Aan den wand zijn allerlei kleine laadjes, die de vreemdste dingen bevatten, zooals: tanden, beenderen, mosselschelpen, macaroni!’

Een der meest belangrijke gedeelten is de ‘Galvanometer Building,’ een onmetelijke zaal door twaalf groote vensters verlicht; de samenstelling bestaat uit geen snippertje ijzer; overal is dit metaal vervangen door koper, omdat Edison zich wil onttrekken aan allen mogelijken magnetischen invloed. Dat is helaas! een nuttelooze voorzorg geweest!

Nauwelijks was het gebouw klaar of een maatschappij bewerkstelligde een electrische tram, die onder de vensters doorliep!

Daar zag ik een van de eerste uitvindingen van Edison: een machine om te stemmen. Door dit vernuftig toestel kan men stemmen met ja of neen, door een naald naar links of naar rechts te doen slingeren. Onmogelijk om dan nog te zeggen, dat er een vergissing heeft plaats gehad! Nooit is er van deze uitvinding gebruik gemaakt!

Voorts bevinden zich daar nog verscheidene uitvindingen van Edison: de duplex en qua-druplex telegraaf, de microphone, de mimeograaf, allerlei instrumenten enz. enz.

In een ander vertrek zie ik een zeer groote handkast en een veldezel, waarop Edison in den namiddag, dikwijls een sigaar rookt.

Nu treed ik in de ‘ray-room’ of anders gezegd Xstralen kamer, waar men mij de

[p. 331]

machine van de X stralen toont, welke Edison naar Buffalo zond, zoodra hij den moord vernam op Maç-Kinley begaan, opdat men de plaats van den kogel kon bepalen.

In deze ateliers vervaardigt men de werktuigen die voor de proefnemingen moeten dienen - men merkt er op een machine, die door éèn enkele bewerking een fonograaf maakt. Op die manier worden er honderd per dag gemaakt door één werkman.

In de kamer No. 13 hebben de proefnemingen met betrekking tot de fonograaf plaats. Men vindt er duizenden rollen, hoorns, enz. enz.

- Wij maken telkens nieuwe rollen, hoorns enz. en houden pas op, wanneer wij de volmaaktheid daarin hebben bereikt.

Gedurende zeven maanden van het verloopen jaar, bracht hij het grootste gedeelte van zijn tijd door in een donkere afgezonderde plek, om zonder ophouden aan zijne proefnemingen betreffende de fonograaf door te gaan. Hij legde me ze op de volgende wijze uit:

- Onder de alom bekende stoffen, bestaat er niet één, die ongevoelig is voor de trillingen van het geluid. Indien het mogelijk is, om een stof of zelfstandigheid uit te vinden, die ongevoelig is voor den invloed van die trillingen en soliede genoeg, dat men haar kan gebruiken in de mechanische inrichting, dan zou het vraagstuk opgelost worden; men zou een fonograaf verkrijgen, die op een volmaakte wijze de menschelijke stem en de klanken der instrumenten zou weêrgeven. - Ik kom vervolgens in het departement van M. Frank Dyer, een der beste Amerikaansche advocaten; deze legt mij uit, wat zijn werk is:

- Ik neem al de brevetten van M. Edison en ik verdedig er het eigendomsrecht van. Dat is een veelomvattende taak: hij heeft reeds meer dan elf honderd brevetten aangevraagd, terwijl men hem er zeven honderd heeft toegestaan. Gij weet, dat het in Amerika evenals in Duitschland, niet voldoende is een brevet te vragen, om het te krijgen. Het brevet wordt pas toegestaan of geweigerd na een langdurig en nauwkeurig onderzoek. Gij moet bij dit cijfer nog bijvoegen twee duizend brevetten die in den vreemde zijn genomen en dàn komen nog onnoemelijke rechtsgedingen tegen de namakers.

Nu nog iets: Edison heeft achtereenvolgens honderd negen en zestig brevetten genomen voor zijne gloeilamp en dit voorwerp bestaat uit niets anders dan een glazen flesch en een stuk gecarboniseerde bamboe.

Bovendien heeft M. Dyer veel werk door al de aanvragen van ingenieurs en werklieden, die verbonden zijn aan verschillende maatschappijen, welke afhankelijk zijn van Thomas Edison.

Door het voorbeeld aangewakkerd, zijn deze ook uitvinders. Hun hersens zijn gedurig bezig om al de kleinigheden te volmaken, zoodat dit van groot belang is voor het werk, dat tot hun dagelijksche bezigheid behoort. Edison - zijn roem veroorlooft hem dat - is niet jaloersch van zijn medewerkers, in tegendeel; hij begunstigt hen en juicht hunne pogingen toe. Heeft een werkman of een ingenieur iets uitgevonden, dan moet M. Dyer het brevet aanvragen. -

Edison heeft reeds honderd en een brevetten genomen den fonograaf betreffende en de serie is nog lang niet geëindigd.

De verbeteringen, die hij aan de telegraaf heeft aangebracht, hebben mêegewerkt om honderd zeven en veertig brevetten daarop te nemen.

Als men nagaat al de proefnemingen en slapelooze nachten en het werken met koortsachtigen ijver, hetgeen elk van die brevetten is voorafgegaan, dan staat men verstomd over den vruchtbaren geest van dien man en neemt men met eerbied den hoed voor hem af!

Edison houdt niet van eerbewijzen. Alles wat niet tot de wetenschap en tot zijne werken behoort, boezemt hem geen belang in.

Doordat hij zulk een krachtigen geest bezit, kan men telkens een nieuwe opzienbarende uitvinding van hem verwachten, een uitvinding, die aan de menschheid meer geraak of genoegen kan verschaffen.

Men kan dit artikel niet beter eindigen dan met het gezegde van Edison, toen hij het verschil uitlegde tusschen een ontdekking en de uitvinding.

Een ontdekking is volgens hem een ‘krab door een nagel veroorzaakt,’ dat heeft niets te beduiden. De uitvinding daarentegen ontstaat door een harden arbeid volgens een methode, bijgestaan door het uitvindingsvermogen, dat Edison in zulk een ruime mate bezit.

Het toeval doet de ontdekking geboren worden; onafgebroken en harde arbeid doet de uitvinding ontstaan, terwijl daarbij natuurverschijnselen tot practische medewerking gerekend worden.

Dit gezegde komende uit den mond van den koning der uitvinders is eenig.

Daarnet las ik in een blad, dat Edison alweder iets uitvond, nl. een electrisch toestel, dat elk voertuig in een automobiel kan herscheppen. Voor de autohaters geen aangenaam bericht!