De Hollandsche Lelie. Jaargang 18

[p. 273]

2 November 1904.
18^de Jaargang.
N^o. 18.

Hoofdartikel
Het uithangbord van den twijfelachtigen leeftijd....

Mannen, die mij de eer aandoen mijn werk te lezen, kunnen dit hoofdartikel gerust overslaan, want het behelst een echt damesonderwerp.! En, wat een zeker soort vrouwen betreft, ik twijfel er niet aan, dat de vele geleerddoenerige man-wijven, die er heden ten dage een eer in stellen er uit te zien als mislukte manvrouwen, met korte rokken en korte haren, het hoofd zullen schudden over mijn gebrek aan ‘ernst’ enz., enz., dat mij de pen doet opnemen over een zoo verachtelijk-kleinzielig onderwerp als mode en kleedij.

Intusschen, de meerderheid van het vrouwelijk geslacht voelt nog altijd veel, heel veel voor iets zoo ‘lichtzinnigs’ als toilet en toilet-zaken. Ga maar eens wandelen in de winkelstraten, wanneer de overgangstijden aanbreken van voorjaar en herfst, en tegelijkertijd daarmee de nieuwe modes worden geëtaleerd voor het komend seizoen...

Als gij die ophoopingen van vrouwen ziet voor een mode-winkel, den hals uitrekkend om een mantel of een japon, die smaakvol ligt uitgespreid, te bewonderen en elkaar hun opmerkingen en ‘snoezig’ en ‘doddig’ uitroepen toe te fluisteren, wel, dan kunt gij gerust wezen, dat het feminisme er nog niet in geslaagd is de vrouw te ‘hervormen’. Dan ziet gij haar precies zooals zij was en is en zijn zal: een geheel en al met haar eigen persoontje vervuld wezentje, dat alles vergeet voor ‘de nieuwe kleur’, en ‘de laatste smaak’ en er zich niet om bekommert of achter haar een verstopping ontstaat op het smalle trottoir, daar zij geheel en al ‘weg’ is van het gezicht van al dat uitgestalde moois.

Nu is het m.i., al weer n'en déplaise de kortharige man-wijven, de plicht van elke vrouw er zoo goed mogelijk uit te zien; niet alleen in haar jonge-meisjes-jaren wanneer er bij velen de zucht mee verbonden is daardoor een man in te pakken, maar altijd.

[p. 274]

In haar huis-japon kan de moeder van een groot gezin, ook de niet-gefortuneerde, even goed ordelijk, smaakvol en aantrekkelijk voor den dag komen, als in het ‘gekleede toilet’ voor bezoeken en wandelingen...

Heel veel gehuwde dames verwaarloozen zich echter, zoodra zij getrouwd zijn, op een wezenlijk-weerzinwekkende manier, weerzinwekkend omdat zij daarmee bewijzen dat het hun niet te doen is op den eigen man een aangenamen indruk te maken, maar alleen op vreemden. Voor den man is het, dikwijls gevlekte, corsetloosgedragen ochtendgewaad met papillotten goed genoeg; eerst als er visite komt trekt mevrouw een nette japon aan, en friseert heur slordig haar. En evenzoo verbeelden zich vele vrouwen van middelbaren en gevorderden leeftijd, dat het er niet op aankomt hoe zij er uitzien, ‘omdat zij immers toch niet meer jong zijn.’

Integendeel, dan komt het er nog meer op aan. Want jeugd heeft het onschatbare voorrecht van reeds op zichzelf aantrekkelijk te zijn; dientengevolge kan een volstrekt niet-mooi, weinig-zorgvuldig gekleed jong-meisje van 18-20 jaar, diens ondanks al heel spoedig er goed uitzien, alleen door het bekoorlijke van haar nog-zoo-jong-zijn. Maar hoe ouder wij worden, hoe meer wij noodig hebben te denken over onze kleeding, ons zoo te vertoonen dat wij blijven voor onze naaste omgeving een aangename verschijning, inplaats van eene die een verwaarloosden en slordigen indruk maakt.

Wie onzer kent b.v. niet het groote verschil tusschen de oude dame, die er keurig uitziet in het effen zwart, en de andere wie 't niets meer kan schelen, wier kaal hoofd niet wordt bedekt door een kanten mutsje of tullen kapsel, wier japon schots en scheef hangt om haar uitgezakt figuur, wier gerimpelde hals onverschillig uitkijkt uit een slordig-afgewerkte halsboord, etc. Ik bedoel allerminst dat een ouder-wordende vrouw zich zou opschikken; ik bedoel alleen dat zij zorgen moet er netjes en gesoigneerd uit te zien. Een effen japon met een wit linnen kraagje kan netjes zitten; een fichu kan met zorg worden omgelegd; een kapsel kan zoo zijn aangebracht dat het de gebreken van den ouderdom verbergt; al dergelijke bijzonderheden maken het verschil uit tusschen een aangename verschijning, en eene die terugstoot...

Ik denk echter in dit artikel noch aan dezulken, die zich opzettelijk verwaarloozen, noch aan de andere categorie, die bang is oud te lijken, en zich uit dwaze zucht om jong te schijnen oud máákt, door het kiezen van te jeugdige kleuren, te jeugdige modellen, te jeugdige kapsels; ik denk zeer bepaald aan die categorie van vrouwen, die, niet-meer-jong, óók nog niet oud, angstvallig-bevreesd om zich te jong voor te doen, geen anderen uitweg schijnt te kennen in het kleeding-vraagstuk dan... lila...

Lieve dames, waarom is lila de kleur bij uitnemendheid voor twijfelachtigen leeftijd; of, om nu eens een echte heeren-uitdrukking te gebruiken voor: Vaatjes zuurbier?... Kom eens op een publieke plaats waar veel dames zijn, een concert, (in den Haag b.v. onze door dames zoo geliefde Diligentiaconcerten), gij kunt de twijfelachtigen reeds uit de verte herkennen, nog vóór gij hun gezicht zaagt, door hun onveranderlijk wapen... lila. Een lila-zijden blouse, een lila onderrok, die uitgluurt onder uit de opgenomen japon, een lila bouquetje op den hoed, lila wandelpakken zelfs, al deze lila verschijnselen gaan gepaard met de ouderwordende vrouw, gehuwd en ongehuwd, maar ongehuwd bovenal! Waarom dan toch? Is het niet omdat gij zonder eigen persoonlijken smaak aandoet en aantrekt wat men U in den winkel voorpraat? Want, als gij nadenkt en kijkt in Uw spiegel, dan moet gij in negen van tien gevallen zien, dat juist lila een kleur is, die heel dikwijls niet past bij ouder-wordende gezichten, bij een leelijk teint, bij menig kleur van haar, of van oogen. De lichtere, teere nuances doen de rimpels, de geelheid der huid, al die gebreken van het ouder-worden sterker in het licht springen, en de harde, schreeuwende tinten van donker-paarsch, waartoe vele oudere dames hun toevlucht nemen, maken de meeste gezichten eenvoudig afschuwelijk, vooral wanneer deze hoog-gekleurd worden, hetgeen men bij oude-dames dikwijls ziet, te meer omdat zij zulke japonnen bij voorkeur dragen als gezelschaps-toilet, bij groote diners, huwelijksplechtigheden, enz. enz. Dan worden er, door toasten, door 't gebruik van wijn, door de aandoenlijke omstandigheden, emoties opgewekt, die, in verhoogde kleur, hun sporen nalaten op het gelaat, en in zulke gevallen staat hard-paarsch eenvoudig schreeuwend-leelijk! - Zwart, grijs, waar de leeftijd het toelaat wit, zijn veel minder sprekende kleuren dan lila. Wie nog geen zwart wil dragen, en zich voor wit niet

[p. 275]

geschikt vindt, die kan met een grijs toilet zichzelf in geen geval schaden, omdat grijs geen sprekende kleur is. Maar zwart blijft m.i. voor bepaald-oudere dames de kleur bij uitnemendheid, waar het gekleede toiletten geldt... Men kan een zwarte japon zóó gekleed garneeren, haar zoo elegant maken, dat de draagster een indruk van chic geeft, die nóóit bereikt wordt door het akelig-afgezaagde, dóór en dóór banale van een lila-of paarsch-zijden toilet...

O de banaliteit van lila! Het is om het wanhopig-eentonige en banale van die nuance voor ouder-wordende vrouwen, dat de kleur bij mij is ‘verpönt’, (in discrediet geraakt). Ik schiet al in den lach als ik er eene zie, wier lila of paarsch versiersel, hetzij dan een lint, hetzij een blouse, hetzij een hoed, als een uithangbord aankondigt: ‘Ik ben op den twijfelachtigen leeftijd.’ - Trek dan toch in 's hemelsnaam zwart aan, lieve mejuffrouw of mevrouw, als gij u te oud vindt voor andere kleuren, maar stap, in naam van den goeden smaak, heen over de lila-periode...

Want het is een lila-periode... Ik heb het honderdmaal bijgewoond in winkels. De koopster treedt binnen, en vraagt om hetgeen zij noodig heeft. ‘Maar juffrouw, iets dat geschikt is voor mijn leeftijd?’

Heeft de verkoopster smaak, en een oog voor wat wezenlijk goed staat, dan zal zij hoogstwaarschijnlijk zwart voor den dag brengen, speciaal in het artikel japonnen. - Maar nu ontzet zich de dame in questie; ‘Och-neen juffrouw, zwart kan ik altijd nog dragen, liever iets anders; iets gekleurds...’

En daarmee is het pleit beslecht ten gunste van lila... De verkoopster vindt nu natuurlijk óók dat mevrouw eigenlijk ‘nog veel te jong is voor zwart,’ en brengt gedienstig de bekende lila-horreurs te voorschijn.

‘Hoe vindt U dan lila; dat wordt véél genomen’.

De dame is van die waarheid zeer doordrongen. Ziet zij niet om zich heen, dat al hare vriendinnen en familieleden van haar leeftijd zich eveneens steken in lila en paarsche blouses, wandeltoiletten, zijden robes, hoeden, enz., enz.? Zij heeft geen persoonlijken smaak genoeg, om een uitzondering te durven maken. Dus, dan maar lila, want voor andere kleuren vindt zij zich te oud. En voor zwart nog niet oud genoeg.

Maar gewoonlijk gaat de zaak nog méér van een leien dakje, omdat gewoonlijk de verkoopster evenmin smaak heeft als de klant. Zij-ook vindt dat lila ‘de’ kleur is voor dames van twijfelachtigen leeftijd; want zij is in dat denkbeeld grootgebracht. En komt er dus zulk een slachtoffer van het algemeen-heerschend gebrek aan persoonlijken smaak in haar winkel, dan schiet zij gedienstig toe, en vertoont het verlangde artikel terstond in de welbekende lila en paarsche nuances. ‘Zeker mevrouw, ik heb juist iets voor U.’ En de blouse, de zijde, de hoed, wat het zij dat de koopster zich wenscht, komt voor den dag in lila-uithangbord-kleur, met de bekende bijvoegingen: ‘Dit wordt veel verlangd.’ - ‘Die kleur zou U goed staan,’ enz., enz....

Ik herhaal, ik schiet in den lach als ik het lila-uithangbord van den twijfelachtigen leeftijd maar uit de verte zie. Het is alsof men een papier op zich speldt: ‘Ik wil nog niet heelemaal oud zijn, en ik erken toch volmondig dat ik lang niet meer jong ben...’ En ik herhaal, als men daarmee nu tenminste maar het doel bereikte, van er naar den leeftijd passend uit te zien, dan ware het nog niet zoo gek. Maar het tegendeel is het geval, want lila en paarsch staan maar heel-weinig vrouwen, vooral oudere vrouwen, wezenlijk goed. Het is een kleur die veeleer niet-flatteert dan wel, die, in negen van tien gevallen, leelijk máákt, die het figuur sterk doet uitkomen, die de ouderdom accentueert in plaats van verbergt... Waarlijk het is geen schande ouder te worden; gehuwd of ongehuwd, het is geen feit waarvoor wij ons behoeven te schamen, dat de tijd zijn sporen achterlaat in ons uiterlijk. Maar ons-zelfbelachelijk maken door een lila-uithangbord op ons te spelden, dat als het ware verkondigt hoe wij dit voor elk onzer komende gedeelte van ons leven bereikt hebben, mij-dunkt dat kunnen wij nalaten in naam van den goeden-smaak....

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.