De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Ingezonden stukken.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.

I.

Cum Deo zond mij den onderstaanden brief voor Jeanne Van Doorn.

Lieve Freule!

Met verontwaardiging las ik in de Holl. Lelie van heden den brief van Jeanne v. Doorn. Eerst meende ik dat het gekheid was; zoo'n onnoozele, bekrompen, ingebeelde stumperigheid is moeilijk-denkbaar.

Toen ik hem nog eens herlas, begreep ik echter aan het domme, in minder dan een halve kolom achtmaal het woord ‘schrijven’ gebruiken, en aan termen als ‘U heb’ zonder t, dat het ernst was!

Eerst zegt ze dat ze knorren krijgt van Ma als ze laat thuis komt, later weer ‘Verbeel je eens dat ma mij zou verbieden’ enz. ‘ze zal het natuurlijk nooit doen, al vindt ze 't náár.’ Wat is hier nu wáár?

Ze vindt het aardig als jongelui zich bedrinken. Blijkbaar heeft het stumpertje nog nooit nagedacht hoe iemand is, die teveel gedronken heeft. Vindt zij het aardig, versuft van geest te zijn, niet meer toerekenbaar voor zijn daden en woorden enz.? Het mooiste is wel dat van die kinderjuffrouw. Jeanne Van Doorn is waarschijnlijk 14 of 15 jaar; méér begrip dan een kind van 10 heeft ze wel niet, maar kinderen van 10 loopen gewoonlijk niet met jongens, en hebben het ook nog niet zóóver gebracht dat zij hare mama finaal uitlachen.

En dan ‘altijd maar voor dat hatelijk eten zorgen.’ - Begrijpt Jeanne Van Doorn niet, (neen dat kàn de stumper bijna niet) dat het een genot is zélf zijn kind te verzorgen, en zélf, ik zeg niet geregeld te koken, maar juist eens eigenhandig klaar te maken wáár de man zoo van houdt. Een liefhebbende vrouw wacht niet op wenken van den man, en een liefhebbende man commandeert zijn vrouw niet, en toch krijgt hij wat hij graag wil, en heeft de vrouw geen tijd, welnu dan is hij ook tevreden. Zij schrijft ook dat hare moeder haar niet kent. Waarschijnlijk vergist J.v.D. zich daarin. Althans naar dezen brief te oordeelen is het schaap zóó oppervlakkig dom, dat iedereen, behalve zijzelve, haar wel dadelijk moet doorzien. Ik vind het een schitterend bewijs van moderne flinkheid om je mama uit te lachen, en hoop, zoo zij ooit eens kinderen mag krijgen (wat de hemel terwille dier kinderen verhoede) dat deze dan op hunne beurt hunne mama zullen uitlachen; zij zal dan eens ondervinden hoe zoet het is door domme, ingebeelde kinderen uitgelachen te worden. Dat menschen met bekrompen hersens, die boeken als Kamertjeszonde mooi vinden en er een goede strekking in zien, slecht zijn wil ik wel gelooven; dat zij dan ook anderen voor slecht houden is logisch; immers ‘Zoo de waard is’ enz.

In ieder geval zou ik het huishouden van Jeanne Van Doorn wel eens willen zien als zij een afkeer heeft van keuken en kinderkamer.

Haar gelukkige echtgenoot kan zich dan tegoed doen aan halfgaar of aangebrand eten, hoort zich zijn kinderen een ongeluk schreien omdat de meiden niet weten hoe er mee om te gaan, en kan met zijn vrouw gaan dwepen in den maneschijn. Wat een gelukkig huiselijk leven zal dat zijn! Arme Jeanne Van Doorn.

II.

Leiden, 15 April 1904.

Aan Mevrouw Von Moller - de Vos.

Geachte Mevrouw!

Zooeven had ik bezoek, en de aanleiding daarvan was U, en de inleiding tot het gesprek was U, en de afleiding van het onweer in een tranenvloed was U.

Mijn bezoekster was, zooals ik eenige oogenblikken later uit haar eigen mond vernam, mejuffrouw Jeanne Van Doorn.

In een bevallig reformkleedje verborgen, kwam zij naar binnen stappen. Terstond troffen mij twee dingen: Ten eerste dat mijn visite een zeer knappe jonge dame was, en ten tweede dat haar japon een griezelige geheimzinnigheid over zich had.

De kleur van dat kleed was: - ja hoe eigenlijk? - Wacht: de robe gaf den indruk van iets bruinachtig-rose-grijzigs, afgezet met bleek-zwart. En dan kwam er een bovenhelft, die begon, halverwege één bovenarm en in één rechte lijn, doorliep naar halverwege den anderen bovenarm. En dat bovenstukje, was alweer niet precies wit, maar toch ook niet anders gekleurd en overtrokken met iets wazigs van onbestemde kleur. Maar - nu weet ik op eens wàt mij zoo geheimzinnig trof - het eigenlijke essentieele raadselachtige van de japon, zat 'm in de wijze waarop de jonge dame, daar in en uit moest stappen. Daar was nu nièts van te begrijpen, en met schrik, ‘stormde’ de indruk (dat doen moderne indrukken altijd, lees mevrouw Van Gogh's ‘Jeugd’ hier maar op na) op mij los, dat mejuffrouw Van Doorn in deze kleederen geboren was.

Hoe het zij, het geheel gaf mij de impressie van een sier-stopfleschje van Arts and Crafts met fantaisie-knop-en-ooren.

O ja, en wat er overgebleven was van het goed, dat was onder aan de mouwen gehangen. Daaruit kan men zien, dat zoo'n japon, niets uithaalt, boven een wespentaille, en dus evenveel, zoo niet méer kost, dus even-zoo niet veel meer ‘chic’ is.

[p. 728]

De jonge dame liet mij geen tijd, deze opmerkingen te realiseeren; dat kwam eerst later. Zij stapte op mij toe met een verfrommeld exemplaar van de Lelie in de hand. Het waren, zag ik, fijne welgevormde handjes met geen spoor van... handschoenen,

‘Meneer Rappard, geloof ik?’ begon zij.

‘Mijn naam is Rappard, met wie heb ik de eer?’...

‘Van Doorn,’ klonk het joviaal en ze stak mij de hand toe.

Op een stoel lagen eenige boeken. Mejuffrouw Van Doorn, kantelde den stoel tot ze er afgleden en neerzegen als afgewezen vrijers. Vervolgens een rokkengefladder en mejuffrouw Van Doorn zat tegenover mij, met de beenen over elkaar geslagen en een sigaret tusschen de lippen. Ik haastte mij haar een aschbakje toe te schuiven en reikte haar een brandenden lucifer. Toen concentreerde zich ons beider aandacht op die sigaret; terwijl ik ging zitten.

Nadat mejuffrouw Van Doorn er éen geoefenden ‘haal’ aan had gedaan, blies ze mij een rookstaafje toe, dat wegpluimde tegen mijn gezicht. Ik niesde.

‘Wel bekome het U.’ - ‘Dank U, maar wat verschaft mij de eer van Uw bezoek, juffrouw Van Doorn?’

‘Ik wilde U eenige vragen stellen, meneer Rappard, naar aanleiding van dit.’ En zij opende het Lelienummer en toonde mij Uw brief mevrouw.

Een lange stilte, terwijl ik Uw brief aan haar lees: ‘en?’ - ‘Kent U, die dame?’ klinkt het streng tegen mij, en de oogen beginnen te fonkelen. - ‘Neen, juffrouw Van Doorn, maar ik ben het volkomen met mevrouw Von Moller eens.’ - ‘Nu dan, meneer Rappard, die mevrouw heeft mij het leven ondragelijk, tot, een, last, gemaakt.’

‘Dàt kan mevrouw v. Moller niet bedoeld hebben.’ Zij wilde mij in de rede vallen doch ik wenkte haar, en vervolgde:

‘Wat toch heeft mevrouw Von Moller beoogd? - U en de meisjes van Uw slag te wijzen op de groote belachelijkheid en ergernis die gij verwekt, door Uwe houding, Uw naäpen van de ouderen, en Uw domme-wijsheid.

Onder welgekozen, heldere, hoffelijke, en hartelijke woorden brengt mevrouw Von Moller - de Vos U onder het oog, hoe gij, juist aan het begin van het leven, waant aan het eind er van te zijn. Zij wijst U, op Uw bespottelijk zwaaien van den dirigeerstok, waarbij de mode van het oogenblik Uw hand bestuurt, en gij niets zijt dan een gewone ledepop... En hoe gij U nochtans verbeeldt inderdaad “den toon aan te geven”... Beseft gij dan niet, dat de indruk dien gij op gewone, nadenkende menschen maakt, allerdwaast is, en gij U aanstelt als August de Domme, tot vermaak van het schellinkje? En ten slotte: Onkundig van de wàre genietingen van het leven, hebt gij het steeds over Uw “Weltschmerz”, omdat gij Uw “Weltglück”, d.i. Uw eigen huiselijk geluk niet kent.

Ik zeide in mijn antwoord aan U: “de schuld ligt bij de ouders, met U heb ik medelijden,” en onlogisch liet ik een eind verder daarop volgen: “wendt U tòt Uw ouders.”

Toch is dit niet onlogisch. Want zij zullen zich van hunne schuld bewust worden zoodra gij tot hen komt. Het zal voor hen, en vooral voor Uw moeder een openbaring zjjn, evengoed als voor U, wanneer gij elkaar beter hebt leeren kennen, achten en waardeeren.

Thans heeft Uw moeder het te druk, met weldadigheidsgedoe, enz. enz., doch weldra zal zij het alléen druk hebben, met U, en toch tijd genoeg vinden, haar onschuldige liefhebberijen aan te houden. En gij? - Gij zult daardoor leeren, hoe zalig het is nog een moeder en een vader te hebben, zooals zij zullen ontdekken, wàt eigenlijk het hoogste geluk van het huwelijk is.

Thans echter? - holt gij door, voortgezweept door een hartelooze mode, naar het cynisme, kille egoïsme, veinzerij en ongeluk.

En later...’

‘Er zal voor mij geen “later” zijn,’ viel ze mij in de rede. ‘Mijn leven is verwoest.’

Er volgde nu een lange uitweiding over U, mevrouw, waarin U niet in zoo'n gunstig daglicht verscheen, als in Uw brief in de Lelie. Haar oordeel was gebaseerd op het feit, dat zij zich een dame meende te herinneren die altijd sprak over een gewezen vriendin. En die vriendin had wel eens op een andere dame gezinspeeld, die misschien U kon zijn. En daarop grondde zij haar oordeel; zooals trouwens in de moderne maatschappij, met het oog op het alom heerschende gebrek aan tijd, wel meer moet gebeuren.

En ten slotte kwam het hooge woord er uit:

‘Mama had een eind gemaakt aan de avondwandelingetjes met Dolfje.’

Ontroering, geachte mevrouw, belet mij voort te gaan.

Inmiddels verblijf ik met de meeste hoogachting

Uw Dw. Dr.

Jhr. A. RAPPARD.

16 April 1904.

P.S.

Bij geruchte verneem ik thans, dat aan den heer Tersteeg, lid der firma Tersteeg & Van Doorn, heden het volgende telegram werd gezonden: Tersteeg-Haag. Dochter J. goddank verloofd met brn. v. Geldenburg. Vier ton. Tracht A. tot uitstel van betaling te bewegen. Van Doorn...

Hoogachtend.

Als boven.