De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

De kleine dievegge.
(Vertaling door mevr: L.)

Hij had tot laat in den nacht gespeeld en gewonnen. Hij vond dan ook, dat hij voldoende had gewerkt en verkeerde in eene stemming van blijde tevredenheid.

Toen hij uit de club kwam, besloot hij zich te onthalen op eene wandeling door de verlaten straten. Hij wilde te voet naar huis gaan en met zijne verlakte avondschoenen door de modder waden, waarmede een aanhoudende regen het plaveisel van Napels had bedekt, - ja, hij wilde te voet naar huis gaan en de zwarte goten trotseeren. De regen had opgehouden, maar een loodgrauwe lucht hing nog boven de daken der huizen, die door het flauwe schijnsel der ver van elkander staande straatlantarens werden verlicht, en de lucht was nog verzadigd van waterdamp. Toch lachte die wandeling hem toe: 's nachts als een bedelaar rond te dwalen met tienduizend lire in den zak - was een nooit vertoonde fantasie van een verfijnd man!

Een huurrijtuig met knersende wielen reed gedurende eenige oogenblikken naast hem voort, maar hij gaf geen antwoord op de lastige aanbiedingen van den slaperigen koetsier, zoodat deze ten laatste vloekend den teugel vierde, waarop het paard met een knik in zijn knieën plotseling stilstond.

De markies Riccardo Odesiri liep de rio di Chiaja en de rio de Toledo door en sloeg toen den eindeloozen nauwen gang in, die van de rio Maddaloni tot aan Fercella doorloopt, waar het overdag vol drukte en beweging, 's nachts vol geheimzinnige duisterheid is.

De markies bewoonde een eigen paleis. Het was een monument uit het Anjou-tijdperk, een groot somber gebouw, zooals men er nog ziet in dien doolhof van het oude Napels, waar zij, op de hoeken der donkere, vervallen straten als onbeweeglijke spookgestalten uit een vroegere wereld verrezen.

Even nadat hij de kerk van Santa-Clara was voorbij gegaan, dook eensklaps eene in lompen gehulde menschelijke gedaante voor de voeten van den gelukkigen man op uit eene donkere blinde steeg, waar eenige half verkoolde stukken hout op een laag asch voortsmeulden; - waarschijnlijk hadden een paar vagebonden dat schamele vuurtje aangestookt om er hunne verkleumde ledematen bij te verwarmen.

[p. 709]

Plotseling verbrak de schrille stem der bedelaarster de drukkende stilte en deed zij de bekoring der eenzaamheid, waaraan de markies zich verzadigde, wijken. Hij kende dat hooge, scherpe geluid van de arme stumperd, die altijd en overal zoodra zij hem gewaar werd met hem meeliep en hem met hare uitroepen vervolgde:

‘Lieve meneertje! - och meneertje! - meneertje! mijn mooie meneertje!!’

‘Kom, ga heen!’ zeide de markies.

Het bedelkind had hem nooit om een aalmoes gevraagd en nooit had hij de moeite genomen om haar een paar centen toe te werpen. Armen bestonden voor hem niet. Hij had geen medelijden met hen en evenmin had hij medelijden met hunne kinderen. Honger, zoo redeneerde hij, is eene beschikking der Voorzienigheid voor hen, die bestemd zijn om een ellendig bestaan te hebben. Honger verkort hun lijden omdat die hen voortdurend ondermijnt. De stuiver, die men hun geeft vermindert den honger, maar vermeerdert het aantal hongerigen. - Dat was de eerlijke, oprechte meening van den markies en, - zoo dacht hij, een volkomen menschlievend gevoelen.

‘Meneertje, mijn lieve meneertje! loop toch niet zoo hard!’

‘Hè? wat moet je dan toch?... Ga toch weg!’ Hij versnelde zijne stappen, maar het bedelkind draafde hem na midden door de vuile modderplassen van de straat, - onder hare bloote voeten spatte de modder hoog op en bevlekte de kleeren van den edelen markies. En altijd door herhaalde zij op zeurigen toon dezelfde woorden: ‘Loop niet zoo hard, m'n lieve meneertje,... wacht dan toch even...’

‘Als je niet maakt, dat je wegkomt, zal ik je mijn stok laten voelen!’

‘Loop niet zoo hard m'n lieve meneertje! Ga niet door die straat.... verderop staan moordenaars!’

‘Dat kan me niet schelen, laat me met rust.’

‘Er zijn moordenaars, met messen bij zich. Ze willen je bestelen en doodmaken.’

‘Wat zeg je daar?’

‘Ze willen je bestelen en doodmaken,’ herhaalde de hooge, eentonige stem. ‘Zij hebben messen bij zich - ze willen je doodmaken....’

‘Nu is 't genoeg hoor! - Wat duivel!’

Toch was de markies onder voorwendsel van een sigarette aan te steken blijven stilstaan. Het bedelkind kneep hare handen stijf dicht en drukte de gekruiste armen tegen de borst, als dacht zij zich zoo tegen de kille vochtigheid te kunnen dekken. Nu sloeg zij een nauw, kronkelend steegje in en ging steeds op denzelfden smeektoon voort:

‘Hier door, hier door, m'n lieve meneertje! Ga maar met mij mee,... ik zal je wel naar huis brengen, m'n mooie meneertje!’

‘En hoe weet jij waar mijn huis is?’

‘Ik zal je wel naar huis brengen...’

Toen zij zag, dat de markies zich niet verroerde, stak het schepsel, dat daar als een schaduw in de donkerheid stond, haar arm uit en wenkte met de hand, terwijl zij steeds zachtjes de geheimzinnige woorden herhaalde:

‘Kom dan toch mee! kom dan toch mee!’...

Door den mist kon de markies niets onderscheiden dan de lijn van dien arm en de beweging der hand, die zich regelmatig uitstrekte en sloot, zooals de vleugel van een in 't net gevangen vogel.

Riccardo deed zijn best om het voorkomen van voorname onverschilligheid, dat hem eigen, was te behouden, meer uit ontzag voor zichzelven dan wel voor de bedelaarster, die hem zenuwachtig maakte. Maar hoe gaarne hij ook wilde, het was hem niet mogelijk een indruk van angst te ontgaan.

‘Kom dan toch! - ga dan toch mee... Daar staan er twee, die je willen bestelen en doodmaken...’

De stem van het bedelkind klonk steeds gedempter - het was of die tegelijk uit de weggedoezelde huizen, uit de modder, uit de lucht, uit den mist kwam... De verraderlijke straat strekte zich voor den markies uit als een lange, omgekeerde trechter waarin het geelachtige schijnsel van een paar lampions flauwe lichtplekken wierp.

Hij haalde het bedelkind in en zeide:

‘Wijs mij den weg maar.’

Niettegenstaande de markies Odesiri van zijn geboorte af aan in die wijk had gewoond, kende hij er enkel de hoofdstraten en zonder de hulp der zwerfster zou hij dan ook hoogstwaarschijnlijk verdwaald zijn geraakt in den donkeren doolhof van ternauwernood verlichte straatjes en sloppen.

Het was een labyrint van gangen, die in het rond draaiden; van nauwe trappen; van donkere stegen, die aan weerskanten waren ingesloten door hooge muurgevaarten met ontelbare vensters, balkons, deuren en gaten, bouwvallen, die dreigden bij den minsten schok op elkander te zullen vallen. Licht en

[p. 710]

behendig als een kat gleed het bedelkind over de steenbrokken en hoopen vuil, die de straat bedekten.

Met haar vlugge voeten, haar buigzame beenen, die de korte, havelooze rok onbedekt liet, het magere, lenige lichaam voorover gestrekt, het dikke haar slordig om hals en ooren golvend, liep zij voor den markies uit, die haar met groote stappen trachtte bij te houden.

Telkens stootte hij tegen de eene of andere hindernis en was op het punt van te vallen. Dan hield zij even hare schreden in en wachtte tot hij weder kon voortgaan.

‘Zeg, je ben toch wel zeker van den weg?’ vroeg hij een paar malen.

‘Volg mij maar gerust mijn lieve meneertje - ik zal je naar je huis brengen.’

Daarna zwegen zij beiden.

Voor de groene jaloezieën van een raam op een eerste verdieping, waar een flauw licht flikkerde, verscheen eene vrouwengestalte, die voorzichtig naar buiten keek.

‘Psst! Psst!!’...

Toen zuchtte zij. In de diepe stilte van den nacht, deed die zucht den markies Riccardo Odesiri huiveren, maar het bedelkind riep de vrouw toe:

‘Zucht maar niet! - niets voor je te doen!’

Niet ver van daar verhief zich een groot, zwart kruis boven een armoedig altaar van half vergaan hout. Over het kruis was een boog van verroest ijzer gespannen, waaraan een primitief uit hout gesneden Christusbeeld hing, met groote, groene spijkers vastgenageld. Aan een van de spijkers, die de voeten op elkander hield, bengelde een brandende lantaren.

Toen de bedelaarster op den zucht dier vrouw had geantwoord, ontwaarde zij het kruisbeeld; zonder stil te staan raakte zij met hare vingertoppen even de voeten aan en bracht toen eerbiedig haar hand aan haren mond. Bij het licht der lantaren verspreidde heur haar gedurende één oogenblik een gouden gloed en hare blauwe oogen glansden als twee fijne parelen in het vuile, donker-verbrande gezicht. Zij begon hoe langer hoe harder te loopen en de markies volgde steeds. Eindelijk kwam zij uit in eene iets minder nauwe straat, waar zich donker en reusachtig het paleis Odesiri verhief. Bij het zien van die muren herkreeg de markies den moed terug; hij deed alsof hij geen haast had en ging langzamer loopen om een sigarette aan te steken. Daarna sloeg hij met den knop van zijn wandelstok eenige malen op de zware deur van zijn paleis, - eerbiedig verscheen de lange baard van den ijverigen portier tusschen de vleugeldeuren, die met de grootste omzichtigheid werden geopend.

‘Wacht even,’ zeide Riccardo tot den man.

Hij riep het meisje:

‘Hier - dat is voor jou,’ en in zijn gesloten vuist reikte hij haar eenig klein geld toe.

Maar het bedelkind bleef met den rug tegen een pilaster van het paleis aan de overzijde geleund staan en verroerde zich niet. Zoo als ze daar stond, recht en onbeweeglijk, geleek zij op een kleine, luchtig gebeeldhouwde caryatide.

‘Wat wil je dan?... hier, neem dan toch aan!’

De markies trad op haar toe, maar met driftig gebaar verborg zij hare handen onder hare lompen en bleef hem voortdurend strak aankijken.

‘Neem je 't geld, ja of neen?’

‘Nee m'n lieve meneertje; - daar is je huis m'n lieve meneertje!’

‘Dus je wilt niets aannemen?’

‘Nee.’.

‘En waarom niet?’

‘Dat weet ik niet.’

‘Heb je geen honger?’

‘Nee.’

‘Heb je 't niet koud?’

‘Nee.’

‘Wil je dan niet naar een herberg gaan?’

‘Nee.’

‘Wil je niet gaan slapen?’

‘Nee.’

‘En hoe leef je dan wel? Zou je niet graag een beter leven hebben?’

‘Dat weet ik niet.’

‘Wat doe je den heelen dag en den heelen nacht op straat?’

En altijd met haar zelfde nederige, zangerige stem antwoordde het kind:

‘Ik steel.’

‘Steel je?.... En wat steel je dan?’

‘Appels, peren, vijgen, caramels, brood....’

‘En doe je anders niets?’

‘Jawel - ik sta op de loer naar voorbijgangers....’

‘Zoo, sta je op de loer, en wie heeft je dat geleerd?’

‘De dieven, die de voorbijgangers doodmaken om ze te kunnen bestelen.’

‘En wat geven ze je daarvoor? Vertel me dat eens.’

[p. 711]

‘Een of twee stuivers...’

‘En van nacht moest je dus voor mij....?’

‘Ja m'n lieve meneertje.’

‘Nu, maar ik zal ze in de gevangenis laten zetten, die moordenaars! - Waar zijn ze? Ik moet hun namen weten.... kom dan.... hun namen....’

‘Daar weet ik niets van.’

‘En waarom heb je mij niet aan die menschen overgeleverd? Waarom heb je mij geholpen om te ontkomen?’

‘Kijk, toen moeder nog leefde stond ze iederen avond op den hoek van de Purgatorio ad Arco en als ze je dan voorbij zag komen zei ze altijd: ‘zie je die mooie meneer? is dat geen mooie meneer? Dat is je vader....’

‘Je bent niet wijs!’ riep de markies ruw uit. ‘'t Is pure onzin wat je daar vertelt. En je zegt nonsens, die je niet begrijpt.... Maak dat je wegkomt,.... hoor je!’

‘Laat me dan eerst je hand kussen, m'n mooie, lieve meneertje!’

‘Maak dat je wegkomt, zeg ik je,.... of neen, wacht eens even.... Wat was je moeder?.... wat deed ze voor de kost?’

‘Dat weet ik niet.... Ze stond iederen avond op den hoek van de Purgatorio....

‘Deed ze niets anders?’

‘Nee, m'n lieve meneertje.’

‘Begrepen.... En hoe heette ze?’

‘Assunta.’

De markies dacht in allen ernst na; - en het toeval wilde, dat hij nooit een vrouw had gekend, die Assunta heette. - Dat die vrouw misschien later haar naam had veranderd tegen een anderen, was eene mogelijkheid, die niet bij hem opkwam. Alleen romanheldinnen veranderen immers aldus haren burgerlijken stand!

Di Odesiri glimlachte om zijne vluchtige ongerustheid en om het zonderlinge einde, dat de kroon zette op het vreemde avontuur van dien nacht. Hij haalde de schouders op en vroeg opnieuw:

‘Wil je 't geld nu hebben ja of neen?’

‘Nee, m'n lieve meneertje.’

‘Nu, ik heb er genoeg van - je verveelt me!’

Op goed geluk wierp hij het kind de zilverstukjes toe, die in de modder rolden. En toen bij wijze van besluit:

‘Als ik je nog eens wéér hier in de straat zie rondzwerven laat ik je oppakken, hoor je!’

‘Ik ben al zoo dikwijls opgepakt!’....

De markies verdween tusschen de openstaande vleugeldeuren, die met een doffen slag achter hem werden gesloten, terwijl het meisje op denzelfden smeektoon hernam:

‘Ik wou je hand kussen, m'n mooie meneertje... ik wou je hand kussen!...’

In zijn slaapkamer gekomen, lichtte de markies het gordijntje op om door het venster te kunnen zien of de bedelaarster verdwenen was....

De morgen daagde. De donkere dampen zweefden langzaam, laag langs den grond weg - aan groote rookkolommen gelijk, die langs een onzichtbaar gewelf voortglijden; in de loodgrauwe lucht leek de straat vol witten mist een breed stralen lemmet van onmetelijke lengte... Het bedelkind stond nog steeds met den rug tegen den pilaster geleund en staarde met hare groote engelzachte oogen naar den hemel. Voor hare bloote voeten schitterden de zilverstukjes in de modder. - Op dit gezicht deed Odesiri een stap achterwaarts; hij liet het gordijn een weinig zakken om niet gezien te worden en bleef toen staan wachten. Terwijl hij daar stond te kijken ging een oude man voorbij, die met veel moeite een karretje vol broodjes en krakelingen voorttrok; - nu verliet het bedelkind haar schuilplaats. Één óógenblik volgde zij het wagentje, toen greep ze schielijk een krakeling en liep hard weg....

ROBERTO BRACCO.