De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Het Klaverblad van Vijf.
Uit het Fransch naar René Bazin.

‘O, een klaverblad van vier is heel gewoon, en ik voeg er zelfs nog bij, mijnheer, dat het niet veel te beteekenen heeft, als men er zoo eentje vindt. Uw landgenooten die een beetje bijgeloovig worden, zooals wij zijn, beschouwen zoo'n blaadje ten onrechte als geluk-aanbrengend. Een klaverblad van vier heeft nog nooit iemand geluk aangebracht. U kunt een Italiaansche op dit punt gelooven.’

‘En het klaverblad van vijf, contessina?’

‘O! dat...!’

Ze begon te lachen, haar reinen lach, waarvan de grootste aantrekkingskracht bestond uit de beeldschoone lippen, die zich openden, de welluidende stem, den glans van haar gelaatskleur en het contrast der trekken van dit gelaat, dat geheel anders werd door vreugde en door de uitdrukking der oogen, die vochtig werden, als wilden ze schreien en die een zwaarmoedige, afgetrokken en trotsche ziel verrieden.

‘Degeen, die het klaverblad van vijf vindt, kan zeggen, dat hij gelukkig is. Het eerste het beste geluk, dat hij zoekt, zal hij verkrijgen. Hoort u, wat ik zeg? Maar men vindt het plantje heel zelden; men vindt het slechts in twee of drie kleine hoekjes van de wereld: Op den Monte-Gargano in Italië, in een vallei in Tyrol en aan den zoom van een bosch, niet ver hier vandaan.’

‘En dat heet?’

‘Voor zoover ik weet, heeft hetgeen naam, maar de berg heet de Montagne de Colère. Als ik er toe mocht besluiten, dien berg te bestijgen, zal ik U waarschuwen, dan kunt U me helpen zoeken. Maar zeg er vooral niets van aan Giuseppe Butti. Dien haat ik!’

De vriend, die me dit gedeelte van een gesprek overbracht, dat in een salon van een hotel in Chambéry was gevoerd, voegde er nog bij: Je zoudt je geen schittender en verleidelijker schepseltje kunnen voorstellen, dan dit jonge meisje. Ze was lang en slank, en er waarschijnlijk sinds haar kindsheid aan gewend, de blikken der voorbijgangers te veroveren, want als men zich omkeerde, teneinde haar na te kijken, scheen het haar te hinderen noch te vleien. Ze was 25 jaar. Haar zuster, een beetje jonger en kleiner, even mooi, maar wier schoonheid minder schitterend was, scheen een volgeling van de oudste te zijn. Ze viel niet meer in 't oog dan de schaduw van een mooi voorwerp. Deze twee jonge meisjes gingen elk jaar met hun moeder naar Savoie. Ze spraken bewonderenswaardig Fransch. Ze hielden van de bergen van Aix en van Chambéry met die liefde vermengd met een gevoel van spijt, van geheime woede tegen de geschiedenis en van achterdochtigen trots, dien ze van hun militair Piëmonteesch ras hadden geërfd, dat, aan veel Savooische families verwant, van de oude provincie en de oude bloedverwantschap door een grens gescheiden was.

In deze Septembermaand waren ze als gewoonlijk, naar Annecy gegaan, daarna naar Aix en eindelijk naar Chambéry. Ze waren heel weinig in het hotel en ik merkte, hoe zorgvuldig Contessina Laura het vermeed, zich door éen van haar landgenooten te laten aanspreken of groeten, iemand van goede florentijnsche familie, graaf Giuseppe Butti, een man van minstens 40 jaar, een beetje doof, ziekelijk, en die te duidelijk liet blijken, hoezeer hij onder de minachting van het jonge meisje leed. Het verbitterde hem soms, en zijn verdriet uitte zich dan door een gebaar van zijn hand, die hij, als ware ze gewond, introk, of wel die hij uitstrekte, alle vingers recht en stijf als een geweerrot, alsof uit elk van die vingers een straal moest schieten, om de vijandin te wonden. Zijn handen getuigden van zijne persoonlijkheid: ze waren geleerd, buigzaam en zeker gevaarlijk voor degene, die hun taal verstond, want hoe trotsch, hoe wereldsch en hoezeer meester van zichzelf Contessina Laura ook mocht zijn, toch was ze bang, die handen te zien, evenals ze vreesde de oogen van graaf Giuseppe Butti te ontmoeten. Men vertelde van hem, dat hij tot over de ooren verliefd was op het jonge meisje, en nadat ze hem bedankt had, wreekte hij zich op onbeschaamde wijze, door haar met zijn vereering en onnoodige verwijten te achtervolgen.

‘Hij doet haar heel veel kwaad,’ zei haar moeder eens op een morgen tegen me, terwijl ze me in een hoek van den salon trok, ‘en ik ben bang voor hetgeen er gebeuren zal. Ze is mooi, mijnheer, en ze bedankt iedereen, die haar vraagt, niet alleen de rijke maar

[p. 576]

ook de jongste en vurigste aanbidders; zulke partijen vindt men niet meer, wanneer men oud wordt. En ze wòrdt oud. Ze is, niettegenstaande haar schijnbare onverschilligheid, zeer licht vatbaar voor allerlei indrukken. Ze gelooft, dat ze onder den slechten invloed van dien man staat; ze is er van overtuigd, dat een vreeselijk lot haar en den man har er keuze zou treffen, wanneer ze trouwde, voor ze dien kring van betoovering heeft verbroken. Wij zijn min of meer bijgeloovig. Lach niet om hetgeen ik u zeggen zal.... Ze zoekt het klaverblad van vijf, als een talisman van de allerhoogste macht. Als ze dat vindt, is ze gered. Ik ken haar; dan zal ze die vrees niet meer hebben, die haar nu plaagt en geheel beheerscht. Werkelijk, mijnheer, ik denk soms dat ze maar aan die obsessie, aan de geheimzinnige macht van dien man, wiens naam nooit tusschen ons wordt uitgesproken, moest toegeven, en al haat ze hem, met hem moest trouwen en zoo haar eigen ongeluk en het onze als een noodlot aannemen. Overmorgen gaan wij dien berg beklimmen. Weet U nog hoe hij heet?’

‘Colère.’

‘Ja, ga met ons mee, en och! mochten we toch die zeldzame plant vinden, die we te vergeefs, op alle hellingen en op alle rotsen van den Gargano hebben gezocht!’

Op den bepaalden dag gingen we per spoor van Chambéry naar Culoz. Contessina Laura was even mooi als altijd en vroolijker dan gewoonlijk. Aan het station te Aix, vol reizigers, touristen en twijfelachtige tolken, stak ze haar hoofd uit het raampje van den coupé en vermaakte zich, door mij de klederdrachten van mannen en vrouwen te beschrijven. Haar lach, dien ik niet zien kon, vestigde een oogenblik de aandacht van de voorbijgangers op haar en verhelderde haar gelaat met een korte vreugde, zooals even te voren, die groene ontoegankelijke valleien hadden gedaan die, even tusschen twee tunnels in, te voorschijn tredend, voor altijd onbekend bleven.

‘Als de menschen je zien,’ zei haar zuster, ‘zal de coupé dadelijk vol zijn.’

Maar zonder iets te antwoorden, trok Laura zich plotseling terug. Ze zag erg bleek.

‘Kijk daar!’ zei ze, ‘daar is hij weer! Ik verzeker U, dat hij het is!’

Ik boog me uit het raampje. Ik zag niets van de vlugge gebogen silhouette en van de vale snor die ik zocht.

‘Neen, u heeft zich vergist. Binnen een half uur zijn we alleen op den weg, die naar het heilige bosch leidt.’

Ze geloofde me en werd weer vroolijker. En toen we in Culoz uitstapten, was er ook werkelijk niemand, die gelijk met ons den weg naar de Montagne de Colère insloeg.

Ons rijtuig reed heel snel. Rechts lagen de dorpjes aan den voet van den berg en links, in de vlakte, deden de maaiers met hun zeisen, hun gezang en hun wagentjes de broedende kwartels opschrikken, die wegvlogen en langs het rijpe gras heenstreken. Ten twee uur 's middags waren we midden op den berg, in dat gedeelte, van het bosch, dat men nog niet met den naam van woud bestempelt, bestaande uit allerlei boomen en struiken en kreupelhout, dat gedeeltelijk was gekapt. Maar alleenstaande of groepjes-vormende dennen staken reeds hoog boven hazelaars en magere eiken uit. Ik liep vooruit met contessina Laura, haar zuster en haar moeder liepen eenige passen achter ons. De weg was niet meer gebaand. We volgden soms paadjes die door de houthakkers waren gemaakt en dan weer het uitgedroogde bed van één van die stroompjes, die slechts een korten tijd van leven hebben.

We klommen langzaam en hoe hooger we kwamen des te meer merk te ik, dat hetzelfde denkbeeld de drie vrouwen vervulde en verontrustte. Laura was de eenige die deze steeds grooter wordende onrust bekende. De anderen bukten zich onder het loopen, bogen een tak op zij, tuurden een oogenblik in het mos, waar nog ontelbare alpenbloemen bloeiden en stonden weer op, terwijl ze trachtten te glimlachen.

Ze hadden nog niets gevonden. Ik dacht aan de waarschijnlijke mislukking van dezen tocht, aan de bijgeloovigheid van die drie hartstochtelijke zielen en aan de geheime en ernstige wonde, die toch door een klein groen blaadje genezen kon worden.

‘We zullen het pas op de grens van de voorjaarssneeuw en in de streek van de dennen vinden,’ zei Laura. ‘Het plantje is zóo teer, dat de minste windvlaag het knakt en zóo bang van de zon, dat éen straaltje het doodt. Laten we nog wat hooger gaan.’

We kwamen weldra in een oud dennenbosch; de vergulde stammen stonden op een rij onder het donkere gewelf. Het licht kwam van op zij, streek langs de berghellingen en wierp in deze kathedraal verdwijnende lichtsterren. We hadden ons verdeeld, onder

[p. 577]

voorwendsel van onze kans, iets te vinden, te vermeerderen, maar in werkelijkheid, omdat de teleurstelling ons allen zeer deed. De klaverblaadjes waren zeldzaam, er was er geen enkel met vijf blaadjes, zelfs niet met vier. Maar er waren wonderen van schoonheid in dit bosch.

‘Kom eens kijken,’ zei ik tegen Laura. Ze kwam. Vóor ons, op de helling, had de reusachtige wortel van een den zich in twee gedraaide zuilen gesplitst, die als 't ware een boog vormden, en onder den grond door liepen. De boom was reeds sinds lang geveld, want regen en wind waren tot 't merg van 't hout doorgedrongen. Dit machtige bouwwerk was samengesteld uit doode, ontbonden vezels, half tot stof reeds vergaan, die slechts nog door eenige hardere vezels en stukjes schors in verband werden gehouden. Maar op dit vervallen stuk boom leefde nog een geheele wereld van nederige gewassen: korstmos en andere soorten mos, zoethoutkleurige paddestoelen, die in hoekjes van het hout waren gekropen; enkele waren muisgrijs, wit van boven, die zich op lange stelen naar het licht toekeerden, gele lelies, van onderen reeds uitgebloeid, wilde geraniums aan den ingang van de grot en op het gladde eind van den den, op de plaats, waar de bijl langs was gegaan, waren allerlei granen en zaden ontkiemd, die de wind had verspreid: groepjes paddestoelen, heidebloemen, aardbeien, frambozenstruiken, grasplanten en varens in alle kleuren en allerlei stijlen.

‘Is dit niet heerlijk?’ vroeg ik haar.

Maar ze uitte een kreet, stortte zich op de reusachtige bloemenmand, die het bosch in haar oogen was, strekte een hand uit en toonde me tusschen twee vingers een heel klein steeltje met vijf ronde platte blaadjes.

‘Daar is het! Ik heb het gevonden! Mama!’

Ik telde nog eens, want ik was bang, dat ik me vergist had. Maar het was werkelijk een klaverblad van vijf, de talisman, die de betoovering van de mannen zou verbreken.

Ik woonde nu een scène bij, waarin eerst werd geweend, maar daarna uitte de blijdschap van de drie vrouwen zich.

De terugkeer was vol droomen, die we allen voor het beminde schepseltje maakten.

Op het oogenblik dat we de plek verlieten waar Laura haar schat had gevonden, meende ik de schaduw van een man in het hooge geboomte boven ons te zien, maar hij had zich òf dadelijk verscholen òf verwijderd, en ik sprak met mijn drie tochtgenooten niet eens over dat kleine voorval.

‘Waar ik vooral zoo blij om òen,’ zei het jonge meisje, terwijl we daalden. ‘is, dat alle omstandigheden hebben meegewerkt, om te maken, dat de goede invloed van 't plantje volkomen en onoverwinnelijk zal zijn: ik heb het klaverblad van vijf ontdekt, ik heb het geplukt, en niemand is er zeker vóór ons, in dezen afgelegen hoek van het bosch met “het kwade oog,” dat gelukkig maar een zeldzaamheid is, voorbijgegaan.’

Ze deed het klaverblaadje in een glazen medaillon, dat aan een gouden ketting aan haar hals hing. En al den tijd, dat we terugkeerden, dacht ik: ‘Ze is nu genezen.’

Ik zie in mijn herinnering weer de eetzaal van het hotel, waar we 's avonds later dan de overige gasten, terugkwamen. Contessina Laura zat bijna recht tegenover graaf Butti. Voor het eerst trachtte ze niet zijn blik te ontwijken, maar scheen dien zelfs te trotseeren. Ik zie nog het onbeschaamde uiterlijk van den Italiaan met zijn vale snor en starende oogen. Ik zie weer, dat hij zijn lippen opent en zegt: ‘Contessina Laura, ik was er bij, toen u dien geluk-aanbrenger hebt geplukt!’....

Ik zie de geheele zaal opstaan, en het jonge meisje, dat bewusteloos naar haar kamer wordt gebracht.

AAFKE DE KEMPENAER. Den Haag.