De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Boeken en Tijdschriften.

Van Allerlei en Nog Wat, heb ik op dit gebied aan te kondigen.

Allereerst zijn er een paar afleveringen te vermelden van ‘l' Art’, (Revue Mensuelle Illustrée,); namelijk die van April, Mei, en Juni. In de Mei-aflevering: een mooie ets van Normandië; een interessant artikel over Marie Antoinette Thérèse, vrouw van Ferdinand VII, koning van Spanje, (naar onuitgegeven correspondentie); een extra premie: Au Désert. In de Mei-aflevering, o.a., een afbeelding van een buste van den president der fransche republiek, die ik voornamelijk vermeld, omdat alles wat op dien man betrekking heeft voor 't oogenblik actueel is. Maar het beste en mooiste van deze aflevering: de bijzonder fijn-uitgevoerde ets: ‘Tour du prieuré construite en 1140 et Fontaine de Verbois érigée en 1712.’ Ten slotte: in de Juni-aflevering een ets: ‘Le Port de

[p. 110]

Boulogne sur mer’; een interessant artikel over Béranger, iets over Rodin, etc. - Dat ik het artikel over Béranger interessant noem, is óók om de erbijgaande gravures, o.a. van den zoogenaamden: Burgerkoning: Louis Philippe, van Lafitte, e.a.

- - Er valt in ‘l' Art’ zoovéél, en op allerlei gebied, te lezen en te zien, dat ik hen die een abonnement op dat fransche maandschrift willen nemen, (60 francs, dus ongeveer f 30, voor 't buitenland), gerust kan aanbevelen zich deze luxe-uitgave te gunnen. Alleen de etsen en premies vergoeden overigens reeds de voor zulk een tijdschrift geringe onkosten. Bij het Juni-nommer is een premie: ‘Leçon de musique’, van bijzonder fijne kleuren. Tot mijn spijt kan ik er geen bijzonderheden van meedeelen, omdat ik haar reeds niet meer in mijn bezit heb. Dergelijke wezenlijk-mooie dingen vinden gereed genoeg een bewonderaar of bewonderaarster, aan wien ik gráág iets afsta. En zoo is het mij dan óók met ‘Leçon de musique’ gegaan. -

Van de ‘echte groote-menschen’, waarvoor ‘l' Art’ dient, spring ik nu ineens over op een tijdschrift voor jonge-menschjes, genaamd ‘Jeugd’ (uitgevers: erven Tijl te Zwolle, redactrice mej. Pijnappel); welk veertiendaagsch tijdschrift ik met zóóveel genoegen ontvang, dat ik het zeer zeker alle mama's durf aanraden. Want de toon der redactrice houdt zich geheel vrij van overdreven ziekelijkheid, is gezond, frisch, opgewekt; en, - wat tegenover kinderen niet gemakkelijk moet zijn, dunkt mij, - ze weet zoo juist den toon te vatten, niet te wijzig, en beschermend, en toch niet te kinderachtig.

Bovendien geeft het Blad een voor jongens en meisjes prettig extra-iets, in voorbeelden voor houtsnijden, enz. Dan is eraan verbonden een correspondentie der kinderen onder elkaar, en een soort ruilhandeltje van hen onder elkaar. In één woord, bij al het wanhopig-saaie en, om te lachen, (en om te huilen tevens,) onkinderlijke van onzen tijd, een wezenlijk jong, den naam ‘Jeugd’ eeraandoend tijdschrift!

Van den uitgever Joh: Stemler, Amsterdam, ontving ik een aantal zeer fijn-uitgevoerde prent-briefkaarten van Hilversum. Voor liefhebbers hiervan wel áán te bevelen.

Reformkleeding.... und kein Ende! (Reformkleeding; Voordracht, gehouden door P.H. Eijkman, Arts, Geneesheer-directeur van de Physiatrische Inrichting te Scheveningen), (uitgave F. Van Rossen Amsterdam).) De lezers van de Hollandsche Lelie hebben indertijd reeds in dit Blad kunnen lezen, dat dr. Eykman vóór reformkleeding is, (zie zijn Hoofdart: vorige jaargang, tegen het beroemde artikel van Professor Treub). Misschien weten niet alle lezers van de Holl. Lelie, of van dr. Eykman's brochure, dat hij een arts is in één speciaal-richting, namelijk van ‘natuurgewijze’; waarmede, - méén ik althans, - reformkleeding hand aan hand pleegt te gaan.

Hoe dit zij, ik bepaal mij liefst tot de enkele vermelding van het boekje. Uit medisch oogpunt is het niet aan mij, een leek, een oordeel uit te spreken. Uit schoonheids-oogpunt denk ik als professor Treub: ‘Groote goden wat een hobbezak’, (een enkele slanke uitzondering niet te na gesproken). - En ik geloof dat het meerendeel van 't publiek er óók zoo over denkt, want het frappeert mij sterk dat men hier in Den Haag veel minder reformkleeding ziet dan verleden jaar; in plaats van méér; óók, dat de draagsters van reformtoiletten hoe langer hoe minder voorkomen onder de gegoede, maar juist meer en meer onder de armelijke klassen, (waarvan het zeer begrijpelijk is dat zij meer acht slaan op gemak, dan op fraaiheid van kleeding).

- Dat er in het buitenland niet gedaan wordt aan reformkleeding, vertelde ik mijn lezeressen onlangs in mijn brief uit Parijs. - Met uitzondering van de Duitsche dames, wier wansmakigheid op het punt toilet spreekwoordelijk is de heele wereld door, geloof ik niet dat er in 't buitenland vele vrouwen gevonden zullen worden, die zóó tobben over hun eigen corset en dat van hun geslachtsgenooten, als de dappere bent die indertijd tegen professor Treub te velde trok, en zich, in 't belang der ‘goede-zaak’, voor 't heele land uitkleedde, gelijk professor Treub het in zijn repliek zoo aardig en ad-rem opmerkte. -

Een Gezonde Spijsvertering (Hygiënische vlugschriften, vrij gevolgd naar het Duitsch door dr. H. Pinkhof. Uitgave F. Van Rossen, Amsterdam.) - Ik heb in een vroeger Lelie-nommer, naar aanleiding van een ander nommer dezer zelfde uitgave, reeds mijn meening gezegd over 't m.i. geringe nut van populair-medische geschriftjes van dezen aard. - Het grootste nut dat zij m.i. kunnen hebben, is ‘nuttige bezigheid’ te verschaffen aan menschen die graag liefhebberen in 't een of ander. Voor zulke menschen is het in elk geval wenschelijker en veiliger, dat zij liefhebberen aan de hand van een echten dokter, dan aan die van kwakzalvers. -

Dat woord kwakzalvers is een gelijdelijke overgang tot het bespreken van het tijdschrift: ‘De gezondheid in Huis’, (Natuurkundige Raadgever, uitgave van W. Hilarius, Almeloo). - Mij komt het voor dat zulke ‘Natuurgeneeskundige raadgevers’ behooren tot het gebied: kwakzalverij. - Wie zulke tijdschriften leest, ergert zich aan 't oppervlakkig gebeuzel erin; en niet minder aan 't onverantwoordelijk-gevaarlijk omspringen met geslachts-bijzonderheden, waarover onomwonden

[p. 111]

en vrij-plat gesproken wordt, op een voor 't groote publiek geheel-ongeschikte wijze. Want, blijkens den titel, is de bedoeling van dit tijdschrift te zijn: een ‘raadgever’ voor ‘'t gezin’. En, als het dus omzwerft in huiskamers of keuken, wordt het gelezen door kinderen en dienstboden..., voor wie het in geen enkel opzicht ‘nuttig’, alleen geváárlijk is! Daarom, zelfs van menschen die vóór natuurgeneeskunde zijn, kan ik mij niet begrijpen dat zij zùlke populaire tijdschriften zouden verkiezen, boven de vóórlichting van een bekwamen arts-natuurgeneeskundige. -

Onze bloemen in den Tuin (afgebeeld en beschreven door F.J. Van Uildriks en dr. Vitus Bruinsma). Uitgave van P. Noordhof, Groningen.

- Dit boek, keurig uitgevoerd, met talrijke, mooie afbeeldingen, is er een voor bloemen-liefhebbers; een genot om zich mee bezig te houden! Zelf heb ik geen tuin; op een bovenwoning leer je eerst recht waardeeren 't bezit van bloemen; maar ik heb 't genot gekend van een grooten-tuin-bezitten! Ik weet, van toen ik als klein-meisje aan vaders hand meetrippelde, welk een vreugde het is zelf je bloemen te verzorgen, ze gade te slaan, hun ontluiken te bespieden. Op mijn vaders werkbureau waren zulke boeken als 't bovengenoemde een welkome afwisseling; een bron van studie en genot, waarin hij zich graag ten behoeve van zijn tuin verdiepte. En mij gaat het, zelfs zonder tuin, steeds evenzoo! -

Batavus! Waar zijn uwe Galjoenen? (Een vlootbeschouwing, door J.J.F. Pennink, ingenieur). (Amsterdam, van Mantgem en De Does.) - Dit onderwerp is minder geschikt voor een Blad als de Holl. Lelie. Ik bepaal mij daarom tot de enkele vermelding der uitgave. -

Eerste jaarverslag van de 's-Gravenhaagsche ‘Vakschool voor meisjes.’ - Ik verwijs voor bijzonderheden hieromtrent naar de advertentie van het Bestuur, voorkomend in de Holl. Lelie; en verder naar een sympathiek Ingez. stukje van mej. Ledeboer, in een der voorgaande nommers; betreffende het door haar op de Vakschool geleerde kant-werken. Plaatsgebrek belet mij hier uitvoeriger over deze school te schrijven. Eventueel wil ik met genoegen adressen opgeven van Bestuursleden. -

‘Moet de werkman Malthusiaan worden?’ Voordracht, gehouden op de Algemeene Vergadering der Vereeniging ter bestrijding van het Nieuw-Malthusianisme, door dr. H. Pinkhof, Voorzitter van het Hoofdbestuur (uitgever F. Van Rossen, Amsterdam). - Uit den aard der zaak is een dergelijke voordracht partijdig. Dat hangt er maar van-af, of men vóórof tegenstander is van de te behandelen quaestie. Ik kan natuurlijk niets zeggen over den inhoud; want het onderwerp ligt buiten mijn gebied. -

‘Nieuwe uitstapjes in het rijk der natuur,’ Leerboek voor de volksschool, door professor D. Huizinga. Uitgave van P. Noordhof, Groningen. Dit boekje spreekt door zijn titel voldoende voor zich zelf.

‘Kent gij ons land,’ Leerboek voor de volksschool door J.D. Bakker en F. Deelstra, Hoofden eener school. Uitgave van P. Noordhof, Groningen. Ook dit boekje behoeft geen bijzondere aanbeveling of bespreking.

Een gezond zenuwstelsel, door dr. H. Pinkhof (uitgave van F. Van Rossen Amsterdam). Ik verwijs naar 't geen ik hierboven schreef over het boekje van denzelfden auteur: ‘Een gezonde spijsvertering.’

‘De natuur in!’ red. P. Teunissen, uitgever C.A.J. Van Dishoeck, te Amsterdam en Bussum). Voor hen die belangstellen in natuurkunde: een vak-tijdschrift.

‘Vlaanderen’ (uitgave van C.A.J. Van Dishoeck, te Amsterdam en Bussum). Dit tijdschrift, met zulke uitstekende medewerkers als Steyn Streuvels, Herman Teerlinck, en andere auteurs van den eersten rang, besprak ik reeds vroeger meer uitvoerig. Ik beveel het aan alle liefhebbers van wezenlijk-mooie dingen ernstig aan.

‘Waarom zijn wij ziek’, door T. Luitjes, uitgave van C.J.W. Grentzebach te Bussum. - Dit is weer een van die leuter-boekjes van een leek, over 't nut van met open venster-slapen, over onverstandige levenswijze, etc., zooals er tegenwoordig dagelijks uitkomen; en waarvan ik niet begrijp dat ze nog uitgevers en koopers vinden! Zúlk simpelig-zeuren over je gezondheid maakt mij ziek!! -

Dan ligt er nog op mijn bureau een heelmooi-uitziende uitgave, in afleveringen, van een nieuwe ‘Kunstgeschiedenis’ door Etha Fles, (uitgave van H. Honig, Utrecht). Over den inhoud nu reeds oordeelen, vind ik wat voorbarig, laat ik ook liever over aan méérbevoegden. 't Uiterlijk echter, de mooie druk, doen prettig aan, en geven je lust in te teekenen; te meer omdat de naam der auteur: Etha Fles, reeds een betéékenis heeft, en dus in èlk geval aan 't werk zijn waarde verzekert.

‘Cosmos’ Revue illustrée, mensuelle, polyglotte, 6^de jaargang, uitgave van C.A.J. Van Dishoeck, Amsterdam en Bussum). - Cosmos is de oorzaak geweest van mijn éénige persoonlijke ontmoeting met mevrouw Metz, zich noemend Marx - Koning, (ze was toen, meen ik, nog niet wettelijk-gescheiden.) Ik ontving namelijk op een zekeren dag van die toen nog geheel onbekende dame een briefje, waarin zij mij om een onderhoud verzocht. Ik stond haar dit toe, en vernam toen van

[p. 112]

haar dat zij redactrice was van een Blaadje: Cosmos, en daarvoor ook mijn medewerking vroeg. Ik beloofde haar zoo mogelijk te helpen, en stond haar af een herdruk van mijn artikel over Augusta de Witt, (eerst verschenen in het Soer: Handelsblad). Natuurlijk ontving ik een present-ex: van dat nommer met mijn bijdrage; en zoo herinner ik mij dat Cosmos er toen héél klein en nietig uitzag, terwijl het thans, onder een geheel nieuwe redactie, een groot, flink formaat bezit, en er méér uitziet of 't wil en kan méédoen. - Daar ik mevrouw Metz, zich noemend Marx-Koning, later nooit weer heb ontmoet, of heb gesproken, weet ik niet precies hoè en wànneer zij van Cosmos is afgeraakt. Ook niet, of 't onder haar leiding anders, beter, of minder was, dan nu. Het geeft thans bijdragen in verschillende talen, gravures, enz. - Redactie: Dr. F. Leviticus, A. Bourquin, C. Grondhoud.

Last not least: ‘De Menschenliefde in de Werken van Zola’, uitgegeven ten voordeele van een Monument voor Zola, door J. de Meester (uitgave van W.L. Brusse, Rotterdam.) - Ik zeg ‘Last not least’, omdat J. de Meester een gróót man is, een zéér groot man!!! Hij is namelijk zóó groot dat ‘de Meester’, of te wel Lodewijk van Deyssel, in hoogst eigen persoon hem wel naar 't station wil brengen, als hij, J. de Meester, bij dien grooten van Deyssel mag komen eten!! Dat genade-feit heeft J. de Meesterzelf voor de vergetelheid bewáárd. Hijzelf heeft het geboekt voor het nageslacht, dat Lodewijk van Deyssel (Alberdingk Thym) ‘de groote goedheid’ had, van hem, J. de Meester, op een Zondag-zomeravond, zelf naar 't station te brengen. En nog wel in een hem te nauw-geworden wit badpakje! Ik herhaal, men moet zelf wèl een groot-man zijn, om zoo'n ‘groote goedheid’ van ‘in een te nauwgeworden wit-bad-pakje’ naar het station te worden gebracht, te verdienen! Dus..., laat ons den grooten J. de Meester eeren, gelijk hij wáárd is! - Wat zijn lezingtje betreft over ‘De Menschenliefde in Zola’, wel, hij gaf 't dingetje uit om geld bijeen te brengen voor een monument. Dus... voor een goed doel! Daar past dan geen ‘critiek’. Intusschen wil ik zeggen dat ik mijnerzijds niets voel voor een monument voor Zola; omdat ik zulke bijeengebedelde, en met teweinig-geld leelijk-uitvallende monumenten meestal meer een bespotting vind voor den betreffende, dan een eer! - 't Beste monument, dat Zola zichzelf stichtte, zit 'm in zijn werk, in ‘les Rougon-Macquart’; en in zijn mooi-partij-trekken voor Dreyfus! -

Ik geloof dan ook niet, dat Zola zelfs den grooten J. de Meester noodig heeft tot de onsterfelijkheid; en ik geef dat heer in overweging liever 't bijeengebrachte geld te sparen voor een monument ter eere van den ‘aanbiddelijken’ Lodewijk van Deyssel, in zijn ‘hem te nauw-geworden-wit-bad-pakje!’

ANNA DE SAVORNIN LOHMAN.