De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Bladen uit een Dagboek.
Een droom.

Weet gij wat ik droomde? Ik droomde, dat ik aan den schoot mijner moeder zat, mijn hoofd tegen haar leunende en zachtkens vertelde al wat ik zoo voelde en dacht en dat ik toch niet hardop kon zeggen. O, moeder, kunt gij mij ook zeggen wat liefde is? Ik gevoel mij zoo wonderlijk dikwijls, dan is het mij alsof een wezen, dat ik niet ken, noch ooit gezien heb, mij ziet en mij lief heeft. Dikwijls, dan wordt dat gevoel bij mij zoo sterk en gevoel ik mij zoo wonderlijk, bedwelmd als 't ware door een zoeten drank, en is het als wilde mijn onsterfelijke ziel onstuimig uit dit lichaam naar haar, mijn Godin! En moeder, toch weet ik niet, wie zij is, waar zij is, of zij gelijk ik, een mensch hier op aarde is, of dat zij aan de overzijde wacht op mij. En o, als ik aan haar denk, want ik weet, dat gevoel ik, dat zij mijn aanverwante ziel is, dan gevoel ik, dat zij een engel voor mij is, die mij opheft, die zachtkens mij naar omhoog trekt en hooge, eerlijke en reine gedachten in mijn ziel opwekt. En, o, moeder, dan gevoel ik wat liefde is. En de gedachte, dat ik word bemind, dat ik bemin, wie dat weet ik niet, o, ze maakt mij zoo rijk, zoo groot en sterk. En, moederlief, toch ook dikwijls als ik anderen zie, die elkaar gevonden hebben, o, dan komt er zoo'n nameloos verlangen in mij op, haar te ontmoeten, want, o, ik verlang zoo te lieven. Maar toch, het is mij als ware ik anders dan zoovelen, ik voel mij dikwijls zoo los van deze wereld en zou als ik haar vond op deze aarde, haar zoo gaarne leiden naar een vaste bestemming, naar de overzijde van dit leven. Samen heen te vliegen van deze aarde, uit deze maatschappij, o, hoe gaarne zoude ik dat doen. Want, o, moeder, gij ziet mij aan met die oogen, die slechts denken aan anderen, ik weet wel wat gij zeggen wilt, niet denken aan ons zelven! En ja, dan zie ik die armen, op wier gezicht zoo'n zorgelijke trek is, oogen, die flauw zien door den honger en de ellende, en dan zie ik de rijken warm gewikkeld in het bont, gemakkelijk zittend in hun sierlijke rijtuigen; en nog zooveel zie ik, en o, dan komen vragen, wilde vragen in mij op, waarom; of ik zie in het circus die mooie, fiere paarden gedresseerd worden door menschen, die veel lager staan, want welk

[p. 102]

een geest, welk een zielenadel ligt niet in de oogen van zoo menig dier! Moeder, het gelijken wel menschenoogen, en o, een angst bekruipt mij, als het eens menschen waren, die in de dieren huisden, die in de planten leefden, want toch hetzelfde raadselachtige leven in den mensch, is ook in het dier, in de plant. En o, als ik aan dat alles denk, dat het zoo eeuwen geleden gegaan is en nog gaat, o, dan voel ik mij zoo moe van dit leven en ik zou willen rustig mij laten glijden in die blauwe zacht golvende tropenzee. Doch, ja, dat zou zelfmoord zijn, nietwaar moeder en al eens beproefde ik die daad, doch ze gelukte niet en van dien tijd af weet ik, dat God er tòch is, dat er wezens om ons zijn, die ons helpen en waarschuwen, dat wij nog niet zoo verlaten zijn op deze aarde, die zoo in alles een oefenschool gelijkt; want wellicht is de leer waar, dat wij hier niet voor het eerst leven, doch dat vele levens van ons hier en op andere werelden voorafgingen. Het pijnigt mijn hersenen, want dat alles kan ik toch niet begrijpen, op dat alles krijg ik toch geen antwoord. En, o moeder, als ik er aan denk, dat er een tijd zal komen, waarop gij opgeroepen wordt, zoodat ik alleen zal staan, o, dan dreigt mijn kracht te breken.

En ondanks al die vragen, toch dat gevoel, toch dat drinken uit dien beker vol zoeten, heerlijk geurenden drank. En ik zou wel verlangen, dat ik dat gevoel niet kende, maar toch gevoel ik, dat door dat liefdesmachten ik hooger, reiner word. En moeder, nog meer wil ik U zeggen, weet gij wat mij zoo beangstigt? Dat er eens een tijd zal komen, dat ik die liefde niet meer voel, niet begrijp en mij laat trekken naar omlaag door een, die niet boven mij staat en dan een huwelijk sluit alleen geldig op deze aarde, doch dat bij het sluiten voor God reeds ontbonden is. En ook, wat mij beangstigt, het leven te geven aan nieuwe schepselen, die later mij wellicht vragen, waarom ben ik geboren, waarom hebt gij mij in het leven geroepen? O, moeder, te veel, te veel die vragen voor mijn ziel, ik ben zoo moe, zoo moe en al sterker wordt dat verlangen naar die eene, al sterker de begeerte, samen heen te vliegen met krachtige wiekslagen naar omhoog, omhoog, ver achter ons latende die aarde, die wereld van naamloos wee en ellende..........

Ik ontwaakte.....

Lijden moet een mensch.
Slechts moet hij dat lijden begrijpen,
Opdat zijn ziel gevormd worde;
Want mensch-worden moet toch het levensdoel zijn.

Goed en vriendelijk zijn moet iedereen,
Want een hard woord, al is het vaak niet zoo kwaad gemeend, doet zeer.
Kracht en flinkheid moet van elkeen uitgaan,
Opdat allen door elkaar krachtig zijn.

Geloof in de Almacht komt elkeen ten goede;
Want door het geloof in een hooger zieleleven
Wint de mensch in grootheid voor zijn ziel,
En eindigt, met een Engel Gods te zijn.

Menschen, veel menschen te kennen, wat baat het? Wellicht geven ze ons eenige afleiding, doch wanneer wij leeren kennen hun eigenaardigheden, hun gebreken, en bovenal hun oordeel verschillend aan het onze over zaken die ons zeer aan het harte gaan, welnu, laten wij het maar eerlijk bekennen, dan.... zien wij die menschen niet gaarne! En.... is het niet zoo met iedereen? Niet alleen met kennissen en vrienden is dit het geval, doch dikwijls met onze familieleden aan wie wij toch onmiddellijk verbonden zijn door een band, waardoor onze sympathie voor hen, al is het ook onbewust, grooter is dan voor vreemden. En waarom is dit toch zoo? Is het niet bedroevend, wanneer wij menschen leeren kennen, vooruit te weten: na eenigen tijd wellicht zullen wij elkaar plotseling in de oogen zien en gevoelen, dat er een antipathie tusschen ons is? Het is een raadselachtig iets, doch er is slechts één middel om het tegen te gaan, door die zelfde menschen niet van zich te verwijderen, door dat gevoel te onderdrukken en in hen op te gaan merken het mooie in hun ziel, om dat teere plantje niet te beschadigen, doch het aan te kweeken en dan, ja, dan zal het ons gemakkelijker vallen op onze hoede te zijn en onze kleinzielige en egoïstische gedachten, waardoor de antipathie zoo dikwijls helaas wordt opgewekt, te onderdrukken.

Hoe geheel anders is het met hen die over de ernstige zaken, en wel in de eerste plaats ons geloof, denken gelijk wij. Wij gevoelen het dat een onzichtbare band hen aan ons bindt. Hoe oneindig veel gelukkiger zoude het toch zijn op deze wereld, wanneer er niet zooveel verdeeldheid, wanneer er niet

[p. 103]

zooveel verschil van opvatting over die teere quaesties bestond, en in het algemeen wanneer men meer trachtte te begrijpen de groote verantwoordelijkheid van ons leven! Warmte zou van de menschen uitgaan en liefde en vrede zou alom wonen. Daarom trachten goed en vriendelijk te zijn, inzonderheid tegen hen, met wie wij dagelijks omgaan, het goede in hen opmerkende, zacht zijn in ons oordeel, - - dat zij ons streven in dit leven, dat, om waarlijk goed te leven, zoo innig moeilijk is.

Rustig stond de maan aan den avondhemel en aan het eenzame strand liep zij te droomen. Te droomen van geluk, van liefde. Te droomen over godsdienst: wat waar, wat onwaar was. Te droomen of Jezus werkelijk de afgezant van den Ongeziene, den Onbekende was. Te droomen welke richting de juiste was, de Spiritualistische, de Spiritistische, de Theosophische e.a.. En zij dacht, al die leeren zijn gemaakt door menschen, samengesteld uit gegevens, gezegd ontvangen te zijn door tusschenkomst van geesten van afgestorvenen; een echt menschelijke leer dus! Waarheid, eenige soort van waarheid zullen die leeren wel hebben, doch juist datgene, naar wat de mensch verlangt, vindt hij niet, en is en blijft het verborgen; en wellicht ook zal het licht, dat uitgaat uit die leeren over het duistere na den dood en voor dit leven, een dwaallicht zijn!

En een schok voer door haar heen, als zij dacht aan de Christelijke openbaring, de leer gepredikt door Een, die boven allen stond; en zij dacht: is het niet verstandiger iets voor onvoorwaardelijk aan te nemen, wat gezegd, wat gegeven is uit de ziel van Een, wien niemand ooit overtroffen heeft.

Zij dacht aan verschillende tegenstrijdige voorstellingen van Hem, in de gelijkenis van den herder en de schapen - en de gelijkenis van de dwaze en wijze maagden en nog meer.

Zij dacht aan de woorden van Hem, die zeide: ‘En al wat gij zult begeeren in 't gebed, geloovende, zult gij ontvangen.’

Zacht herhaalde zij de woorden en zeide bij zichzelf: Het staat er en tòch is het niet waar!

En een vrees kwam in haar hart; er scheurde iets in haar!

Doch plotseling was het, alsof een stem haar toefluisterde ‘Voedt het oud vertrouwen weer,’ en stil fluisterde de zee die woorden haar ook in 't oor, en een licht ging in haar omhoog, een jubelkreet steeg op uit haar borst, en een onstuimig verlangen welde in haar op naar die Grootheid, die Godheid!

De woorden ‘En al wat gij zult begeeren in 't gebed, geloovende, zult gij ontvangen,’ ja, het stond er, en.... het was waar! Want ze begreep nu, dat die woorden geen betrekking kònden hebben op het stoffelijke, dat vergaat, want hoe klein zou dat zijn, doch dat het alleen en alleen betrof het geestelijke, het hoogere leven; en zij voelde, dat wat zij daarvan vroeg, het verhoord zou worden, en dat er een grootheid in die woorden lag, alleen kunnende gesproken zijn door Hem. En dankbaar stemde het haar, toen zij dacht aan de woorden ‘Vader, Uw wil geschiede en niet de mijne.’

Grootheid, alleen grootheid lag er in de Christelijke Openbaring!

En zij dacht: ook in het Oude Testament wordt overal gesproken van Een die komen zal. Hij heeft het gezegd, dat Hij de Godsgezant was, en dat is waar omdat hij het getoond heeft! Was Hij het niet geweest, welnu, zijn leven zou tegen Hem getuigen, doch tot het einde en met het einde heeft Hij getoond de Hoogste, de Heerlijkste te zijn, die op aarde was gekomen om de menschen weer tot den Ongeziene te brengen, om als 't ware een brug voor hen te zijn.

En zij dacht: waarom dan die droefheid in den hof van Gethsémané,.... en het was als een openbaring, die zij hoorde, niet, zooals gepredikt werd in een kerk, dat het een bewijs was van zijn echt menschelijke natuur die bang was voor den dood, maar, omdat op dat oogenblik heel de vloek, heel de ellende en jammer der menschheid rustte op zijn schouders, die Hij in zijn groote, goddelijke liefde torste.

En daarom, zoo zong het in haar ziel, daarom geloof ik aan Christus, doch niet aan de talrijke dogma's!

En zij dacht aan de raadselen van dit leven, die niet op te lossen zijn en waarnaar men toch verlangt ze tot helderheid te brengen, doch zij wist: dat éene, wat Hij gezegd had, was waar, dat die in Hem geloofde, die dus ook streefde Hem waarlijk te volgen, een wereld van liefde en vrede zou worden ontsloten hier en na den dood.

En zij zeide: Dat zij mijn geloof!...

Zachtkens ruischten de golven en zongen haar melodieuzen zang en de maan wierp haar zilverachtig schijnsel ver over de zee....

[p. 104]

En zij dacht aan liefde, wat liefde toch wel was, en voelde dat het een verlangen was naar iets hoogs, iets heiligs; en nu begreep zij, voelde zij angstig, dat dit nooit geheel te krijgen is op deze aarde, want volmaakt geluk is niet hier, omdat er een scheiding in 't gezicht is, en waar liefde is op deze aarde, daar is scheiding, daar is smart! Hoe grooter de liefde, hoe grooter de scheiding, hoe grooter de smart!....

Vrij zijn, los zijn van het lichaam, dat de onsterfelijke ziel heen moge vliegen met de aanverwante naar het Licht, naar den Ongeziene...., en...., dat wist zij, was alleen mogelijk na den dood!...

Geloof en berusting!....

J.J. BREEDVELD.