De Hollandsche Lelie. Jaargang 17

Een Aanslag.

‘Eerstdaags landt te Calais een gevangene uit Lambessa om Uwe Majesteit te vermoorden. Hij heet Kelch en is door Mazzini ontslagen.’

Deze mededeeling ontving Napoleon III in het voorjaar van het jaar 1856 van den Franschen gezant uit Londen.

Er waren reeds verscheidene aanslagen op den keizer gepleegd, voornamelijk door Italianen, maar Napoleon wist, dat er meer Italianen waren, die hem beschermden dan die hem naar het leven stonden.

De president van de Parijsche politie was de beroemde Pietri, en de chef, een Italiaan, Psalestrini genaamd.

Een der voornaamste personen, wien inzonderheid de bescherming van Napoleon opgedragen werd, was de Corsicaan Griselli, wien het inderdaad verscheidene malen gelukt was het leven van den souverein te redden. Later echter ondervond Griselli den ondank der grooten; na den aanslag van Orsini, werd Pietri ontslagen en tegelijkertijd moest Griselli Napoleons dienst verlaten.

Tijdens zijn verblijf aan het hof als persoonlijke beschermer van den vorst, heeft hij gedenkschriften achtergelaten, waaraan het volgende wordt ontleend.

Nadat Napoleon het bericht uit Londen ontvangen had, liet hij Pietri bij zich komen en deelde dezen de tijding mede.

‘Moet ik Griselli met het geval in kennis stellen?’ vroeg Pietri.

‘Dat zal het beste zijn,’ antwoordde Napoleon. ‘Hij is moedig, vastberaden en verstandig.’

Een uur later vertrok Griselli per extratrein van Parijs naar Calais. Voorzien van een volmacht der Parijsche politie, stelde hij

[p. 93]

zich in verbinding met die van Calais en met haar hulp kon hij vaststellen, dat onder de passagiers, die den volgenden dag met de gewone Engelsche pakketboot van Dover naar Calais kwamen, zich de gezochte persoon bevond.

Kelch, een Elzasser van geboorte, reisde den volgenden dag met zijn bondgenoot naar Parijs. Griselli volgde hem als zijn schaduw en bereikte met hem een klein hotel, waar in den kelder een restauratie was en dat in dat gedeelte der stad stond, dat Menilmontant heet. Hier vestigde zich van dien dag af Griselli verkleed als arbeider en het viel den geroutineerden detective niet zwaar te weten te komen, onder welken naam Kelch daar vertoefde.

De bondgenoot van Kelch was gehuisvest bij bloedverwanten, aan het andere einde der stad en er ontstond een voortdurende geheimzinnige briefwisseling tusschen de beide samenzweerders.

Zooals men weet, bestond onder de regeering van Napoleon het zoogenaamde zwarte cabinet, dat alle brieven van verdachte personen onderschepte.

Dit geheime lichaam werd onverwijld het adres van Kelch medegedeeld en na 24 uur las Napoleon de correspondentie, die Kelch met zijn medesamenzweerders te Londen voerde.

Zoowel de brieven aan hem geadresseerd, als degenen, die hij verzond, werden geopend, zonder dat hij het minste vermoeden had, dat zijn daden nagegaan werden.

Kelch had een geheel nieuw plan; hij wilde n.l. Napoleon toevallig tegenkomen en hem dan van het leven berooven. Om tot dit doel te geraken, kon men hem dagelijks te paard in de Champs-Elysées vinden. Hij was een forsch gebouwd persoon, reusachtig sterk en met een innemend uiterlijk.

Napoleon, die een hartstochtelijk en onverschrokken ruiter was, reed ook elken dag uit, meestal door de Champs-Elysées naar het Bois de Boulogne, waar hij uren lang in de schaduwrijke lanen kon vertoeven. Hij werd steeds begeleid door eenige jockeys, een stalmeester, verscheidene officieren en eenige leden van de geheime politie, die zich in een onberispelijk cavalerie-uniform onder zijn gevolg bevonden.

Uit de brieven, die Kelch naar Londen zond, wist men nauwkeurig wat hij van plan was; daarom werd een aantal detectiven onder leiding van Griselli beschikbaar gesteld, om hem bij zijn ritten voortdurend in het oog te houden.

Het was den samenzweerder namelijk niet alleen om het leven van den keizer te doen, maar hij moest ook maatregelen nemen, om zichzelf na de volvoering der daad in veiligheid te brengen.

Men had Kelch op grond zijner correspondentie wel gevangen kunnen nemen maar dit was het doel der politie niet. De rechtbank zou den samenzweerder dan wegens plan tot moord eenige jaren gevangenisstraf gegeven hebben en daarna zou het gevaarlijke individu weder op vrije voeten gesteld worden. Men begrijpt, dat het denkbeeld, geen oogenblik van zijn leven zeker te zijn, Napoleon in een overspannen toestand bracht en al was hij zeker, dat de politie steeds op haar post was, toch had hij geen rust.

De eerste poging tot inhechtenisneming was zeer komisch. Er werd in alle stilte een hertenjacht op touw gezet, waaraan ongeveer 500 heeren van het hof zouden deelnemen. Pietri en Griselli hadden voor 50 bereden politieagenten gezorgd, insgelijks in jachtcostuum, die den keizer in het oog moesten houden. Bij zoo'n hertenjacht kende Napoleon geen hinderpalen en daarom was aan een deel der detectiven, ex-cavaleristen, opgedragen, hem steeds terzijde te blijven, al zou het ook hun leven kosten, want als de vorst zich in een afgelegen gedeelte van het groote woud begaf, zou hij licht door moordenaars overvallen kunnen worden. Griselli zelf sloeg nauwlettend de deelnemers gade, want alleen degenen, die voorzien waren van een kaart en die hij persoonlijk kende, mochten aan de jacht deelnemen. Toen het sein van vertrek gegeven werd, meldde Griselli den keizer, dat Kelch en zijn aanhangers niet aanwezig waren. De samenzweerders hadden geen flauw vermoeden van de hertenjacht, daar er in de dagbladen vooraf niets van bericht was.

Toen de fanfares weerklonken en de opperjachtmeester het sein gaf de honden los te laten, stormde Napoleon met de beste ruiters vooruit, het spoor van het hert te gemoet. Waarschijnlijk deed het den vorst, die steeds door vijanden omringd was, goed, nu eens buiten gevaar te zijn, want hij gaf zich geheel over aan de genoegens van de jacht.

Griselli, die steeds een wakend oog in het zeil hield, ontdekte plotseling een wildvreemd, net gekleed ruiter, die dicht achter den keizer reed. Hij moest uit een of

[p. 94]

anderen zijweg gekomen zijn, want hij behoorde niet tot de genoodigde gasten. De vreemdeling, die een voortreffelijk paard bereed, gedroeg zich als een stoutmoedig en kranig ruiter en had blijkbaar plan in de onmiddellijke nabijheid van den keizer te komen, want elke minuut werd de afstand tusschen hem en den niets kwaads vermoedenden Napoleon geringer.

Griselli zag dat het oogenblik van handelen daar was en gaf den detectiven, die in zijn nabijheid waren een wenk om hun den vreemden ruiter te wijzen. Op een tweede teeken reden twee der geheime agenten dusdanig tegen den vreemdeling aan, dat hij vallen moest en plotseling lagen drie menschen en drie paarden door elkander op den grond, een ongeval, waaraan de andere jachtdeelnemers zich niet stoorden, want bij zulke hertenjachten was een gevaarlijke val van ros en ruiter niets zeldzaams.

Toen de vreemdeling opstond, pakte een stevige hand hem bij de keel en riep men hem toe: ‘Verwenschte sluipmoordenaar! gij komt er niet levend af!’

Het gelukte den overvallene zich los te maken, waarop hij luidkeels om hulp begon te roepen.

Pietri, die dit tooneeltje gadegeslagen had, kwam naderbij en sprak woedend: ‘Wie zijt gij ellendeling, en wat zijt gij van plan?’

‘Ik ben prins Menschikoff. Eerst sinds gisteren vertoef ik te Parijs, bij den Russischen gezant. Deze bezorgde mij een uitnoodiging voor de jacht en wilde mij bij het rendezvous aan Z.M. voorstellen. Onbekend echter met den weg, kwam ik te laat en kon mij eerst later bij het gezelschap aansluiten.’

De politiedienaren zagen elkaar verbluft aan.

Toen bij het dejeuner den keizer prins Menschikoff voorgesteld werd en deze hoorde, dat men hem voor een keizermoordenaar gehouden had, werd er om het geval hartelijk gelachen.

Griselli en zijn helpers kregen echter een bijzondere belooning voor hun oplettendheid, al was zij dezen keer ook misplaatst.

Den volgenden dag kon de chef van het zwarte cabinet Napoleon melden, dat Kelch aan Mazzini in Londen een brief had gezonden, waarin hij dezen meedeelde, dat Napoleon binnen drie dagen een lijk zou zijn. Nu vernam men ook, wat de tweede samenzweerder, die met Kelch naar Parijs was gekomen, in het schild voerde. Hij had n.l. op zich genomen Kelch bij zijn vlucht behulpzaam te zijn door onmiddellijk na de daad de aandacht van hem af te leiden en zoodoende de vlucht van den moordenaar mogelijk te maken.

Den volgenden dag gebeurde er een van die zeldzame tooneeltjes, zooals zeker zelden in het leven van een anderen vorst afgespeeld werden.

Napoleon, begeleid door twee adjudanten, reed door de Rue Rivoli, naar de Champs-Elysées. Tegelijkertijd, vertelt Griselli, bereed Kelch op de Place de la Concorde lustig zijn ros en ik bemerkte, dat hij tusschen zijn groene jas iets verborgen hield. Nauwelijks zag hij den keizer of hij rende in razenden galop op hem toe. Napoleon, die dit bemerkte, draafde de Rue de l'Etoile in. Juist had ik nog tijd de jockeys toe te roepen, dat zij dicht achter Z.M. moesten blijven en niemand tusschen zich in laten. Zoo galoppeerde het geheele gezelschap eenigen tijd vlak aaneengesloten door. In het Bois de Boulogne begon de wilde jacht eerst recht, zonder acht te slaan op bloembedden, beekjes en hekken. De wandelaars schudden verwonderd het hoofd en mompelden: ‘Het lijkt wel of de keizer dol geworden is!’ Niemand vermoedde echter, dat de arme man in doodsangst voortrende om zijn leven te redden.

In de Avenue de l'Opéra bleef het paard van Kelch op eens pal staan en was ondanks alle moeite van zijn berijder niet van zijn plaats te krijgen. De aanblik van dat halsstarrige ros wekte bij mij een dolle gedachte op: ik gaf mijn paard de sporen en rende in galop den keizer voorbij, terwijl ik triomfeerend riep:

‘Lang leve de Keizer. De moordenaar is overwonnen!’

Napoleon wendde zich om en zag inderdaad, dat Kelch aan het einde der Allee gebleven was.

In de Tuilerien gekomen, liet de vorst mij verzoeken hem in het paleis te volgen. Ik vond Z.M. uitgeput in zijn studeerkamer, waar hij mij 500 frcs overhandigde met de woorden: ‘Rust nu maar eens uit, ge zult uw krachten nog noodig hebben.’

Denzelfden avond had er een conferentie plaats, waarbij besloten werd Kelch en zijn aanhangers onschadelijk te maken, een scène als van dien ochtend mocht zich niet herhalen; de keizer mocht niet weer aan een dergelijk gevaar blootgesteld worden.

[p. 95]

Er werd besloten, dat de gevangenneming den volgenden avond om 6 uur zou plaats hebben, want men wist, dat Kelch en zijn medeplichtige, een Italiaan, Morelli genaamd, zich in de restauratie Desmaret bevonden, waar zij hun maaltijd plachten te gebruiken.

Griselli en zijn helpers waren insgelijks sedert eenige dagen bij Desmaret. Hij had steeds in de kamer gezeten naast degene, waarin Kelch zich bevond.

's Morgens en 's middags had hij en Morelli te paard den keizer weder opgewacht, maar dien dag reed Napoleon expres niet uit.

Precies om 6 uur begaf Griselli met twee detectiven zich naar Desmaret en bestelde een diner voor zes personen. Toen ging hij weer weg en keerde eerst tegen 8 uur terug, terwijl hij de detectiven meebracht, die hij als zijn vrienden voorstelde, waarbij hij vertelde, dat de andere heeren later zouden komen. Voor de drie aanwezende moest de maaltijd vast opgediend worden.

De detectiven waren met revolvers en dolken gewapend en het leek wel of zij plan hadden Kelch en zijn aanhangers neer te schieten, want wat zouden drie personen tegen dien ijzersterken man uitrichten? Immers bij een vorige gevangenneming waren twaalf mannen nauwelijks toereikend om hem vast te houden.

Tegen 8 uur verscheen Morelli, maar Kelch bleef weg. Griselli werd reeds bang, dat hij gewaarschuwd was en niet zou komen. Doch eenige oogenblikken later trad hij binnen en moest door de kamer, waar Griselli zat. Op hetzelfde oogenblik sprong een der detectiven op Morelli toe en trachtte dezen op den grond te werpen, terwijl Griselli en de andere detective Kelch aanvielen. De reus echter schudde beide mannen van zich af, liep naar de kamer er naast om Morelli te bevrijden, wierp in het voorbijgaan de twee detectiven op den grond en sprong toen uit het venster in den tuin.

Griselli, die natuurlijk zijn revolver klaar had, volgde hem. De tuin was omgeven door een hoogen muur met een ijzeren deur. Hierop stortte Kelch zich en als deze niet zoo sterk was geweest, zou hij zeker ontkomen zijn.

In het volgende oogenblik was Griselli vlak bij hem, toen draaide Kelch zich om en greep ook zijn revolver. Voor hij echter tijd had aan te leggen, vuurde Griselli en zijn tegenpartij, wiens hersenen doorschoten waren, viel dood ter aarde.

In dien tusschentijd was Morelli ook uit het venster gesprongen en wilde zijn bondgenoot te hulp komen, maar voor hij aan zijn ingeving kon voldoen, vuurde Griselli ook op hem en verbrijzelde hem den rechter schouder.

Tegen 11 uur 's avonds bevonden zich de doode en de zwaargewonde op het politiebureau. Morelli werd naar de gevangenis gebracht, waar hij na korten tijd stierf.

Den volgenden dag werd Griselli bij Napoleon ontboden, die hem 10000 frcs. schonk; Pietri gaf hem behalve het geld, dat hij reeds gekregen had voor zijn oplettendheid nog 1500 frcs. en de keizerin verklaarde, dat zij de opvoeding van zijn dochter zou bekostigen.

Eenige jaren later had de aanslag van den bekenden Orsini plaats, waarvan honderden menschen het slachtoffer werden, terwijl de keizer zelf ongedeerd bleef.

Na dit complot, dat noch door Pietri noch door Griselli ontdekt was, werden beiden ontslagen.

Vertaling door SNOWA.