Historie van Floris ende Blancefleur

Hoe Floris met zijn gheselschap binnen Babilonien quam, ende vanden raet die hem zijnen weert gaf om Blanchefleur te crijghen.
[Het vj. capittel.]

ALdus is Floris vanden weert ghescheyden, ende is voor middach opt water ghecomen, daer hem de weert af geseyt had: ende vant den man ende gaf hem den rinck dien hy wel kende, ende Floris seyde hem soo hem de weert geseyt hadde. Ende de man dede Floris leyden metten zijnen ter herberghen tot zijnen huyse. Als Floris des anderen daechs ginck wandelen, ende sach de groote mogentheyt¹⁾ vanden admirael, ende de sterckheyt vander stat, wert hy half desperaet ende mistroostich, ende seyde tot hem selven: Nu ben ick daer Blanchefleur is, wat batet my nu? ick heb onwijselijc gedaen dat ic uyt mijns vaders rijc reysde, ick had wel een ander lief gecregen, tis beter dat ick wederom

1) Macht

[p. 26]

reyse, om also my selven te salveren. Wien kenne ick hier dien ick mijn saken betrouwen derf, want wordet den admirael gheseyt, hy sal my doen vangen ende dooden. Ick weet oock wel dat om alle 't gout vanden lande den admirael Blanchefleur niet wech en sal willen laten voeren, wat soec ick dan hier? In desen gepeyse stont Floris tot dat de weert thuys quam die hem seyde: Vrient hoe staet ghy sus, miscomt u yet aender herberghen dat ick beteren mach? Neen heere, maer Godt laet my so lange leven dat ick u der eeren dancke die ghy my doet. Maer ick sorge dat ick qualijck vinden sal de ware die ick soeck, ende al waerse oock gevonden, dat ickse qualijck sal connen gecrijgen. Doen seyde den weert, laet ons gaen eten, ende nae den eten sal ick raet vinden na mijn vermogen u te helpen. Als sy nu over maeltijt saten, dede Floris eenen nap halen, ende deden vol wijns schencken, ende 't was den selven daer Blanchefleur om vercocht was, daer hy terstont aen sach hoe Paris Helena ontschaeckte. Doen wert hy seer bedroeft ende seyde in hem selven: Och oft my Godt gave dat ick soo met mijn lief Blanchefleur wech varen mochte, wat blijder dach soude my dat zijn. Met dit so liepen hem de tranen over zijn wangen, dwelck de weerdinne (Litoris genaemt) vernam, ende seyde tot haren man Daris: Heere, laet de tafel opnemen, want desen jonckheere heeft luttel geten, ende laet ons hem wat vertroosten. Als de tafel op gedaen was, seyde Daris de weert: Joncheer wilt my seggen ende openbaren sonder sorghe wat u miscomt, ende ick sal u raden ten besten dat ick mach. Ende de vrouwe sprack: Heere so my dunckt aen alle sijn manieren ende seden, die ick aen hem mercke, dat Blanchefleur die hier boven is, dat hem die bestaet, die hier in ons huys was xv. dagen lanck in grooten rouwe ende claechde dat sy vercocht was om een

[p. 27]

jonckheer diese minde, des sy dickwils deerlijck versuchte, ende den admirael cochtse vande cooplieden diese gecocht hadden te Nicheen, ende woechse hen thien vout met gout op. Hierom heer Daris dese schoone jonckheere moet een van tween zijn, der joncvrouwen broeder of haer lief. Doen hief Floris sijn hooft op ende wert seer blijde, ende seyde: ick ben haren broeder ende niet haer lief, wy hebben eenen vader ende een moeder, ende hy begonste in zijn tale te verkeeren¹⁾. Doen seyde Daris: Jonckheer behoudelijc uwer eeren, segt de waerheyt want ghy segt ende wedersegt uwe woorden: Ende ick segge inder waerheyt, zydy om haer uytgecomen, so hebdy sottelijck gedaen, want wistet den admirael, hy soude u doen dooden. Heere sprac Floris, ick sal u de waerheyt segghen: Ick ben des conincx soon van Spaengien, ende heb lange Blanchefleur ghesocht die my ghestolen was, ende sonder haer en mach ick niet leven. Aldus moet ghy my raet geven dat ickse mach vercrijgen, ick salt u weder loonen met so veel gelts als ghy begeert, want ick moetse binnen eender maent hebben, oft ick moet om haren wil sterven. Daris antwoorde: Jonckheer dat waer schade dat ghy u lijf verloort door de minne van eender vrouwen. Maer om haer te crijgen en weet ick geenen raet, want al waer de werelt versaemt, so en soudemen den admirael Blanchefleur niet nemen, want hy is so machtich dat hy C. en vijftich coningen onder zijn macht heeft, ende de stadt van Babilonien is wijt ende breet xx. mijlen, ende de mueren zijn dick ende hooch xvij. stellingen, ende zijn van sulcken stoffe gemaect datter gheen yser op en mach winnen, soo dat ooc die van binnen niemant en ontsien. Daer zijn ooc kostelijc inde mueren gemaect xxxiij. stale poorten, ende daer zijn vii. C. de grootste toren die oyt man sach.

1) Begon zich te verspreken

[p. 28]

De torens houden¹⁾ seven hondert heeren vande meeste van Babilonien, die de stadt ende de vesten bewaren, ende elck van dese baroenen ende heeren is so machtich dat hy eenen coninck niet wijcken soude, dus dunckt my dattet groote sotheyt is dat ghy bestaen hebt. Ende oock int middel van dese stad staet een costelijc hof, daer op sijn vier wooningen, ende op de vierde wooninge boven hooge woont Blanchefleur met 17. ander joncvrouwen, elck in een schoone costelijcke camer, waer van de deuren zijn van ebenhoute gemaect, dat nimmermeer en verrot, noch met vier en verbrandt, ende de vensteren zijn van welrieckenden myrrhen houte, ende de deuren zijn met goude ende lasuer verciert, ende wonderlijcke dingen staen daer aen gemaeckt, ende om datter de joncvrouwen in woonen, soo ist geheeten der jonckvrouwen toren. Int middel van desen toren staet eenen pilaer van cristale, ende daer by springt een fonteyn totter hoochster vensteren ende dan daeltse weder door conduyten²⁾, ende aen deerste pilaer staet eenen graet³⁾ daer de jonckvrouwen afgaen in des admiraels camer, daer hem xiiij. dagen lanck alle morgen ende alle avont twee vande joncvrouwen dienen als hy opstaet, deen hout de dwale⁴⁾ ende d'ander geeft hem water. Den torenwachter is wter maten fel, so wie den toren genaecte, ende hem gheen goede reden en seyde waerom hy daer quame hy soude hem dooden; daer sijn noch sesthien mannen seer wreet, die de wooningen vanden thoren bewaren, die nacht noch dach en slapen. Noch is daer een wonderlijc stuck dat waerachtich is, dat ic u sal vertellen. Den admirael is gewoonlijck⁵⁾ alle jaer een wijf te trouwen, ende ten eynde vanden jare ontbiet hy al sijn heeren princen, ende coninghen van zijnen rijcke, ende als sy al vergadert zijn, soo doet hy de

1) Verdedigen

2) Buizen

3) Trap

4) Handdoek

5) Heeft de gewoonte

[p. 29]

vrouwe brenghen voor hen allen, ende doet haer 't hooft afslaen van¹⁾ eenen ridder om datter niemandt anders by en soude slapen. Dus moet sijn vrouwe de eere becoopen met seer grooten rouwe der doot. Als dit geschiet is, so doet hy de joncvrouwen beneden comen vanden toren in eenen boomgaert, daer comen de joncvrouwen al bedruckt (want niemant en begeert de eere om coninginne te zijn, om de doot die sy verwachten na dit jaer). Schoone mueren sijn om desen boomgaert gemaeckt, van goude ende van lasuere, ende men vindt geen vruchten soo goet, oft men vinter beter alle het jaer deur in desen boomgaert. Daer wast gingevaer²⁾, kaneel, gariofelsnagelen³⁾, muscatenbloemen⁴⁾, ende het isser seer genuchelijck van soeten reucke, ghesanghe ende aller lieflijcker bloemen, dat een mensche hem dunckt te wesen in d'aertsche paradijs. Int midden vanden boomgaert staet een fonteyne, daer boven eenen boom altoos ghebloeyt, daer de bloemen op staen van veelderley vruchten ende alsoo geringhe⁵⁾ als een bloem valt, oft daer af gepluckt wort, so geringhe⁵) isser weder een andere aen gewassen. Dan gaet den admirael sitten met sijn heeren neffens den boom, ende dan moeten de joncvrouwen daer passeren elck bysonder voorby der fonteynen, ende als sy daer voorby passeren die maecht sijn so blijft het water vander fonteynen schoon ende claer, ende die mach met blijschappen keeren. Ende comt daer yemant voorby die geen maecht en is, so wert het water vander fonteynen dic ende onclaer, ende de vrouwe wert root als een bloedt. Ende dan doet den admirael de joncvrouwen weder comen onder den boom, die daer ghebloeyet staet, ende op wien dat de bloeme valt, die neemt hy voor alle d'ander dat jaer tot eenen wijve, ende doetse met eeren croonen, maer ten eynde vanden jare doet hyse

1) Door

2) Gember

3) Kruidnagelen

4) Foelie

5) Dra

[p. 30]

sterven. Ende isser ooc eenige vande jonckvrouwen die hy meest bemindt, daer doet hy met tooverijen de bloeme op vallen. Nu schoon jonckheer ick en weet geenen so wijs die hier toe raet gheven soude dat ghy Blanchefleur mocht ghecrijghen, want noch binnen eender maent sal den admirael sijn heeren ontbieden, om de feeste te houden van sijnder bruyloft, ende dan sullen alle de jonckvrouwen voor hem inden boomgaert comen, ende soo ick ghehoort hebbe, soo bemint hy Blanchefleur soo seer om haer schoonheyt, dat hyse trouwen sal, ende houdense zijn leven lanck voor hem, ende den admirael dunckt den dach te lanck. Och lieve heere weert seyde Floris, gheeft my raet wat ick best mach doen, oft ickse opentlijck wil eysschen, maer dan soude my den admirael verslaen, maer wat ick lijde voor haer en sal my niet pijnen¹⁾, soo verre als zijt vernemen mach, want ick weet wel sy en sal dan cortelijck de doot besueren, ende volgen my nae, ende dan [sal] haer ziele comen by de mijne bloemkens lesen in d'aertsche paradijs, ende daer sullen wy dan blijven onse genuchte hantieren. Doen seyde Daris: Jonckheer ick sal u geven den besten raet. Ghy sult morghen vroech op staen ende besien den thoren ende met uwe voeten meten. Dan sal den torenwachter u vragen met felle woorden, wat ghy daer te doen hebt. Dan antwoort hem soetelick, ende seght tot hem dat ghy gheerne in u lant sulcken thoren sout doen maken. Ende als hy u hooren [spreken] sal van so groote dingen sal hy kennisse met u maken, ende sal u nooden t'spelen 't schaeckspel, want hy dat gheerne speelt maer speelt niet min dan om hondert bisanten²⁾, ende wint ghy soo gheeft hem zijn gelt weder metten uwen, soo lief als ghy u leven hebt. Ende comt des anderen daechs weder, ende settet twee hondert bisanten,

1) Smarten

2) Goudstukken

[p. 31]

ende ten derden dage vier hondert bisanten, ende ghevet hem al weder dat ghy van hem winnen sult, ende u bygeset gelt daer toe, maer uwen nap en set niet ten spele, hy salse begheeren als hijse siet, dat hy daer voor wel sou willen geven duysent marck gouts, maer en suldt hem dien niet vercoopen, noch verspelen, maer bieden hem den nap te schencken, ende dat hijse van u op vrientschap neme, ende dan sal hy by hem selven peynsen, hoe dat hy u dit geschenck sal mogen vergelden, ende dan sal hy ten lesten alle trouwe ende manschap sweren, ende helpen u alsoo uyt uwen last.