De historie vanden vier heemskinderen

Regelnummers proza verbergen

[p. 202]

[p. 203]

Dat XX capittel

1Als Roelant verhoert had Ogiers woerden, swoer hi dat hi trec-¹2ken soude in Yewijns lande ende halen hem, al waer hi te Beure-3paer int cloester. Ende als hi hem hadde, soude hij hem hangen 4aen een boem. Doe sworen alle dye genoten dat si mede varen 5souden in Gascoengen ende verderven coninc Yewijns lant. Met⁵ 6dusdanigen opset ende overdracht reden die ghenoten nae Gas-7coengen.

8Ende als si in Gascoengen quamen, vraechden si waer den co-9ninc Yewijn mochte sijn. Doe wert die heren geseit dat coninc 10Yewijn hem ghegeven had in een cloester genoemt Beurepaer 11ende en woude nemmermeer de crone meer dragen. Als dit die 12genoten hoerden, swoeren si alle dat si trecken souden te Beure-13paer ende halen hem uut dat cloester. Met desen woerden reden si 14ende beleiden dat cloester Beurepaer sterckelijc.

15Ende als Yewijn dit sach, dat die ghenoten voer den cloester 16lagen, was hi vervaert ende sende eenen bode mit een brief tot 17Reinout, de inhilt seer vriendelic an Reinout of hi comen woude 18hem te hulpe tegen Roelant, die hem in Beurepaer strengelic bele-19gen had met de xii ghenoten ende had gesworen dat hi hem 20vanghen soude ende aen een boem hangen. Ende waert dat hi 21hem geen hulpe en dede, so most hi gevangen wesen. Ende voert 22seide hi: ‘Mijn geminde swager, ic weet dat ic die doot aen u wel 23verdient heb. Ic wil gaerne gevangen in uwen handen gaen ende 24liden gewillichlic dat ghi mi doet.’²⁴

25Die bode reet met haesten tot Montalbaen, ende als hi daer 26quam, ginc hi mit haesten daer hi Reynout vandt, dien hi die 27bootscap seide ende gaf hem den brief. Als Reinout den brief 28overgelesen had ende verstaen, seide hi met haesten: ‘Laet den 29dief hangen. Hi heeftet wel aen ons verdient.’ Als de vrouwe dat²⁹

1 verhoert: gehoord

5 Met dusdanigen... overdracht: Met dit plan, waarover ze het allen eens waren

24 liden: verdragen

29 dief: misdadiger

[p. 204]

30hoerde, was si seer droevich ende haer verwandelde sin ende³⁰ 31moet. Haer joncste kint namse bij der hant ende is gecomen voer 32Reinout. Ende als si bij hem stont, custe si dat kint vriendelic 33ende seide: ‘Adelaert, mijn lieve kint, dese scande ende laster daer 34wi nu in zijn, en mogen wij nemmermeer verwinnen of vergeten, 35dat men tot u sal seggen, in wat landen dat ghy coemt, dat u 36oudevader is gehangen. Die scande sal u te swair wesen te dragen³⁶ 37als gi so vorde coemt dat ghi ridders namen ontfangen sult heb-38ben.’ Ende met dat dese vrouwe dese woerden sprac, liepen haer 39die tranen uuten oghen ende si weende utermaten seer. Als Rei-40nout van sijn vrou dese woerden hoerde ende haer so seer sach 41screyen, seide hi: ‘Vrouwe, laet staen u clagen ende screyen. Ic sal 42varen ende helpen den valschten man die ye van moeder was 43geboren tegen die xii ghenoten van Vrancrijc. Ic seg u inder 44waerheit, mach ic hem levende vangen, ic brengen u te Montal-45baen.’ Die vrouwe was goedertieren ende eerbair ende verblijdt⁴⁵ 46van Reinouts woirden, ende viel op haer knien voer Reynout, 47haren here, die si sere dancte. Reynout schiet hier mede vander 48vrouwen ende geboet dat hem elc terstont wapende. Ende also 49drae als Reinout rede was ende al sijn volc gewapent ende geseten 50op haer paerden, als dit Reinout sach, spranc hi op Beiert ende 51reet mit sijn volc na Beurepaer.

52Mer so als ons die hystorie seit, eer Reinout ten cloester quam, 53hadt Roelant gewonnen ende Yewijn genomen, ende dede hem⁵³ 54die handen vaste binden ende een seel om sinen hals ende reet⁵⁴ 55daer mede na een bosch dat bi Beurepaer lach. Ende Yewijn liet hi 56na lopen, so gebonden met die coerde om den hals. Aldus reet⁵⁶ 57Roelant nae tbosch om Yewijn aen eenen boem te hangen. Als si 58dus reden, versach Roelant den eedele grave Reinout na hem 59comen riden ende als hi bi Roelant quam, riep hi segghende: ‘Ick

30 haer verwandelde sin ende moet: raakte ze helemaal van streek

36 oudevader: grootvader

45 goedertieren ende eerbair: zachtmoedig en welopgevoed

53 hadt Roelant gewonnen: had Roelant het veroverd

54 seel: touw

56 na lopen: achter zich aan lopen

[p. 205]

60bid u, neve Roelant, dat ghi mi geven wilt den verrader. Ic sal hem 61voeren in mijn casteel van Montalbaen ende leren hem sulcken⁶¹ 62spul dat hi ons nemmermeer en verraet.’ Als Roelant dit hoirde, 63seide hi tot Reinout: ‘Gi bidt al om niet ende ic seg u, vliet uut 64minen ogen, want ick en mach u niet langer sien, want hi moet 65hanghen.’ Reinout seide: ‘Gi en sult nyet, also moet mi God hel-66pen, ic soude eer met Florenberge vechten teghen u ende mijn 67swager verlossen, want mijn kinder wairt grote scande ende ver-⁶⁷68wijt als si tot haer jaren quamen, want men soude hem verwiten,⁶⁸ 69seg ic u, dat hair oudevader verhangen waer. Want ist dat ghien 70doden wilt, ic sallen u mit crachte nemen.’ Doe seide Roelant: 71‘Du verwaende geck, soutstu di tegen mi willen setten?’ Doe hiete⁷¹ 72Roelant datmen die coerde werpen soude over een tac van een 73boem die daer stont: ‘Ic sal hem hangen, wiet leet of lief waer.’ 74Reinout seide: ‘Voerwaer segge ic u, ic en weet geen so koenen 75man die mijn sweer hangen sal, hi en salt becopen.’ Doe seyde⁷⁵ 76Roelant in erren moede: ‘Dat sal ic sien.’ Doe sat Roelant van sijn 77paert ende werp self den reep over een tac ende wilde coninc⁷⁷ 78Yewijn hangen. Als Reinout sach dat hijs niet verbidden en⁷⁸ 79mocht, sloech hi Beiert met sporen ende toech sijn swaert ende 80hielt den reep in stucken ende Yewijn viel neder op daerde. Doe⁸⁰ 81nam Reinout sinen swager ende werpen met cracht voer hem opt 82paert ende sloech Beyaert met sporen ende sette hem ter vlucht 83met Beyaert soe seer als Beyert lopen mocht.

84Als dit Roelant sach, wert hij half verwoet ende spranc met⁸⁴ 85haesten op sijn paert ghenaemt Volentijn ende volchde Reinout 86wat zijn ors lopen mocht ende had sijn swaert getogen. Ende als

61 leren hem sulcken spul: hem zo'n lesje leren

67 grote scande... jaren quamen: een enorme schande als ze volwassen worden

68 hem verwiten: hen er smalend aan herinneren

71 Du verwaende geck: Grote dwaas die je bent

75 sweer: schoonvader

77 reep: touw

78 dat hijs niet verbidden en mocht: dat hij hem met praten niet tot andere gedachten kon brengen

80 hielt: hieuw

84 half verwoet: bijna gek van woede

[p. 206]

87hi sach dat hi Reinout niet onderriden en mocht, riep hi met luy-⁸⁷88der stemmen wat hi roepen mocht ende seyde: ‘Reynout, ghij sijt 89een verrader!’ Als Reinout dit hoerde, seide hi: ‘Roelant, ghi liecht 90daer om dat ic een verrader ben: ick en was nye verrader noch ic 91en wilt nemmermeer worden.’ ‘Ghij sijt ymmer,’ seide Roelant.⁹¹ 92‘Ic does u lijden metten swaerde, of ten si dat gi mi met Beyert⁹² 93ontvliet.’ Doe seyde Reinout: ‘Ic seg u, Roelant, waren wy twee te 94samen hier alleen, den camp soude u gheboren, mer ghi sijt hier⁹⁴ 95met veel ridders. Wouden die mij alle deren, ick moste doot bli-96ven of gevangen. Mer wildi mi hier alleen verwachten, ic belove u 97als ridder goet, ic sal wederkeren in corter stont mit Beyert, mijn 98ors, so verre als ghi u volc doet keren weder in Vrancrijc. Ende⁹⁸ 99wildi hier comen, gi sult mi hier wedervinden.’ Doe sette Rey-100nout sijn swager op die aerde ende keerde hem tot Roelant met 101Beyaert ende daer gaven si malcander haer trou ende Reinout¹⁰¹ 102beloefde daer weder te comen ende te vechten tegen Roelant. 103Aldus scheide Reinout ende Roelant van malcander ende elc reet 104sijnre straten.

87 onderriden: inhalen

91 Ghij sijt ymmer: Dat ben je wél

92 lijden: bekennen

94 den camp soude u gheboren: dan zou je je zin krijgen en zouden we een tweegevecht leveren

98 so verre als ghi: als jij tenminste

101 haer trou: hun erewoord