Historie vanden vier heemskinderen

Dat.XXIX. ca. Hoe Reinout opperde an Sinte Pieters kercke te Coelen ende diende den metselaers van stenen ende calck te dragen ende hoe hi vermoert wordt ende inden Rijn geworpen ende gevonden wert. Ende hoe sijn lichaem te Dormonde quam op een karre daer gheen paerden an en waren.

Als Reinout desen swaren arbeit een iaer gedaen had verhoerde hi hoe datmen in Coelen maken soude een kercke in die eer van Sinte Pieter ende men ontboet daer grote menichte van wercluiden, of de arbeiten wilden, dat si te Coelen quamen. Reinout liet sinen arbeit ende ginc na Coelen. ende als hi binnen der stede quam vraechde hi om den meester vanden wercke die

[fol. 243]

de kercke maken dede. Die arbeiders die daer stonden ende wrochten leiden hem daer toe ende als die meester Reynout sach, vraechde hi hem wat hi hebben woude van twe dagen. Reinout seide: elkes dages twee penningen. Doe seide die meester: ‘Lieve vrient, ic meendi meer verdienen sult: wildi wel doen ende trouwelic arbeiden, ic sal u vier penningen geven.’ Reynout antwoerde: ‘ic en wil so veel niet hebben.’ Als dit die meester hoerde waende hi of Reinout een sot geweest hadde ende seide: ‘Vrient, ic geefse u gaerne.’ Met dese woerden ghinc Reinout staen wercken seer naerstelic ende droech sommighe stenen alleen daer ander vijf luiden ghenoech aen te heffen hadden. Aldus arbeide Reinout ende wan alle dage twe penningen ende wanneer de ander arbeyders sliepen so ginc Reinout mortel maken. ende als hem die vaeck an quam lach hi met sijn hoeft op eenen steen. ende sliep tot dattet began te dagen ende so drae als hi den dach vernam, eer sijn gesellen op stonden, soe hadde hy meer werck gedaen allene. dan yemant dede binnen dien dage: dit was den arbeyts luiden verdrietelic ende beniden dat hi so veel dede, dat si groten nijt. ende haet op hem hadden ende sloten met malcander eenen raet. hoe si hem doden souden ende seyden tot malcander: ‘Wij sullen vijf mannen kiesen die hem te nacht waer nemen sullen als hi gaet slapen. so sullen si hem met mortele versmoren ende dan in een sac steken ende werpen inden Rijn, so sal hi geringe te gronde gaen.’ Desen raet volchden si alle, wanttet hem goet dochte ende so als den raet gesloten was doden si Reynout van die selve nacht. ende staken hem in een sack ende droegen opten Rijn ende worpen hem in twater. Al was die stroem starc vanden water, nochtans en mochte die sac niet te gronde gaen. overmits

[fol. 244]

die gracie Gods. Want wi vinden warachtich dat Reinout sonder sonde sterf. in Colen was een geestelic vrouken ende was van goeden leven ende hadde verloren sien ende horen. Op een tijt als die vrouwe was te bedde ende sliep. dochte haer in een visioen dat si ten Rijne gegaen was ende vandt een sack dair in was een man die heimelic vermoert was. ende als si die sack aen tlant haelde ende soudse op trecken, was si genesen. De vrouwe ontspranc met dit visioen ende dede haer cleden ende opten Rijn dragen ende als opten Rijn was. viel si op haer knien ende badt Gode doer sijn bitter lijden dattet visioen dat hair te voren gecomen was warachtich most wesen. Als dese vrouwe hair bedinge an onsen here aldus gedaen heeft, ontloken haer ogen die te voren gesloten waren ende sach inden stroem nae den sack ende sach gins ende weder. ten lesten wert si den sack gewaer ende bevoelde hair selven gesont ende si sach den sack ende grepen metter hant. ende soude den sack te lande trecken: doe begonden alle die clocken bi hem selven te luyden die in die stede van Colen waren, twelc den volcke seer verwonderde en deden die stat doersoeken om de waerheit te vernemen. Soe wert den bisscop verboetscapt hoe datter opten Rijn gevonden was een mensche vermoert ende was in een sack gesteken ende ‘een devoet vrouken die seer grote gebreken hadde heeften ghevonden ende is genesen van haer gebreken’. Als dit die bisscop hoerde is hi met alle de clergy met crucen ende vanen daer gegaen ende daer nae dat waerlike gherecht metten heren ende als si daer quamen, vonden si den sack so hem geseit was ende dat vrouken daer bi: die bisscop ende die waerlike heren deden den sack ontbinden ende als si ontbonden was so wort Reinout dair wt gehaelt. Doe

[fol. 245]

waren dair enige dien verkenden ende seiden: ‘Dit is Sinte Pieters wercman’. men ginc dat lichaem ontcleden, daer vonden si naest sinen lichaem een rijckelic gordel dat seer costelic was ende dair an hinc een gulden signet, dat wert den bisscop gegeven, dat las den bisscop ende daer stont in gescreven: ic ben Reynout van Montalbaen. Als dit die bisscop verstont ende de ander heren die daer bij stonden, dien gekent hadden, dreven groten rouwe ende die bisscop seide: ‘O vrome Reinout, gi waert een spiegel der mannen van vromicheit in u leven, nu hebdi doer Gode u leven verloren. Wist ic wye u verslegen hadde, ic souden den coninc senden.’ Als dat die van Dormonde verhoerden quamen si met haesten te Colen ende vielen over hair knien voir den bisscop ende baden hem dat hi hem geven woude tlichaem van Reynout den vrient Gods of eenich lit van sinen lichaem: si souden doer sijn eer een schone kercke doen maken. Die bisscop antwoerde soetelic: ‘Ghi heren, tis om niet dat ghi bidt: ic en does niet.’ Als die van Dormonde verstonden des bisscops antwoerde waren si droevich ende reysden te huys ende die bisscop geboet datmen een kar brochte daermen den lichaem op leyde, twelc terstont gedaen was. Ende als dat lichaem op de kerre geleit was ende men daer paerden in slaen soude om eerwaerdelic in een tombe te leggen ende in de kerc te brengen so is die kerre bi haer selven ghekeert metten lichaem na die wech te Dormonde ende ginc so stive voert datmense niet wederhouden en mocht. ende en hielt niet op voer dat si te Dormonde quam. twelc menich mensche seer verwonderde. Als dit de bisscop sach was hi droevich ende keerde metten volcke wederom ende die van Dormonde

[fol. 246]

waren seer verblijt vanden lichaem des vrient Gods ende deden in ere Gods ende Reinout een schone kercke maken.