Historie vanden vier heemskinderen

Dat XXV. cap. Hoe die vier heemskinderen coninck Karel Beyert presenteerde ende ghavent hem ende hoet dye coninck liet verdrincken ende hoe Reynout een heremijt wert.

[fol. 221]

Als dat tractaet vander soenen gesloten was tusschen coninc Karel. ende Reinout met sijn broeders, quamen si vanden castele hant bi hant ende Beyert wert voer hen geleit tot voer den coninc ende deden een voetval voer den coninc seer oetmoedelic ende die coninck deedse opstaen ende ontfincse in gracien daer menich edelman blide om was ende sonderlinge vrou Aye hoer alre moeder. Dit gedaen wesende heeft Reynout Beyaert genomen ende heeftet den coninc ghegheven, seggende: ‘Heer coninc, doeter u gelieven mede.’ Als die coninc Beyert hadde, volquam hi sijn belofte, want hij dede hem twe molensteenen binden an den hals ende [leiden] op die brugge vander Oyse ende werpen in de riviere: Beyert sanck met die molensteenen so alst eerst in geworpen was om die swaerheit vander steenen, mer terstont quamt boven ende began te swemmen. Mettien sach Reinout om ende sacht swemmen: Beyert versach Reinout ende doen verhieft sinen voet. ende sloech soe crachtelick tegen de molenstenen dat si beide braken ende swam te lande ende so drae alst te lande quam liept na sinen here Reinout. Als Karel dat sach seide hi tot Reynout: ‘Reinout, geeft mi Beyert weder, of ic sal u doen vangen.’ Reinout dit horende van den coninc, gaf hy Beyert den coninc weder. Doe dede die coninck Beyaert binden an elcke voet een molensteen ende an den hals twe ende lietet so werpen in die riviere; noch quam Beyert boven ende versach sinen meester ende brac die molenstenen ende liep tot sinen meester. Adelaert dit siende liep tot Beyert ende custet voer sinen muyl. Die coninc die siende, verwonderdet seer die crachte van sulcken paert. Doe seide die coninc: ‘Reinout, ten si dat ghi my Beyert weder geeft, ic sal u doen vangen ende hanghen

[fol. 222]

te Montefaucoen an die galghe.’ Doe seide Adelaert: ‘Vermaledijt moetstu zijn, Reynout, geefstu den coninc Beyert weder.’ Reinout seide weder: ‘Swijch broeder, sal ic om een ors des conincs toerne hebben? neen ic waerlic, broeder, also helpe mi God.’ Doe seide Adelaert: ‘O Beiaert, hoe valschen here hebdi gedient: met valschen loen wordi geloent.’ Reinout heeft Beyert weder gevangen ende den coninc ghegeven, seggende: ‘Heer coninc, dat is die derde reise dat icken u gelevert heb ende ist dat u dit ors nu ontgaet, ic en vanges u niet weder want het gaet mijnre herten veel te na.’ Die coninc ontfinct ors ende seide: ‘Reinout, gi en moet niet omsien, want so lange als tors u siet so en soudet niet moghen verdrencken.’ Doe most Reinout voer de heren sweren dat hi niet omsien en soude na Beiert. Doe dede die coninc Beiaert an elcke voet binden twe groote molenstenen ende an den hals twee. ende soe werpen in die riviere: doe most dat ors te gronde sincken overmits die swaerheit der stenen. Een wijle dair na quamt weder boven ende stac thoeft om hoge. neyende nae sinen here oft een mensche geweest hadde, de na sinen lieven vrient gescreit hadde. Als dit neyen Reynout hoerde ende niet om en dorste sien, ginc hem so na der herten dat hij in onmacht viel: Beyert neech sinen here metten hoefde, neyde seer na sinen here. Als Ridsaerd dit sach, hadde hi in sijn herte groot verdriet ende hem iammerdet seer. ende dye ander broeders hadden oeck groten rou mede om tors dat si sinen here so getrouwe sagen: ten lesten sanc dat ors in die gront ende verdranc. Reynout die lange in onmacht gelegen had, bequam ende stont op versuchtende seer onsachtelic ende swoer bi Gode dat hi nemmermeer op paert riden en soude. oft sporen spannen

[fol. 223]

oft swaert gorden ende dochte in hemselven: hi woude heremijt worden ende trecken in een wilt bosch. Doe dochte hi weder; hi woude eerst thuys trecken te Montalbaen ende begaven sijn kinder eerst, dat elck wiste, of hi te manne quaem, wat hi hebben soude. Aldus nam Reinout an den coninc oerlof ende zijn broeders ende ginc te voet na huys tot Montalbaen ende sijn broeders scheyden met droefheit van hem ende bleven bi den coninc. ende als Reinout te Montalbaen quam ontfincken sijn vrou blidelic ende sijn kinder ende hieten vriendelic welcoem. Doe seide de vrou: ‘Reinout, wair is Beiert ende u broeders?’ Reinout seide: ‘Mijn broeders sijn bi den coninc. gebleven ende die coninc heeft Beyert gedoot.’ Als die vrouwe dit hoirde veranderde hair verwe ende viel in onmacht ende Reinout hiefse vander aerden ende droechse in een camer ende custese an haren mont. Die vrouwe quam tot haer selven ende was so droevich dat haer die tranen wten ogen liepen. Reynout seyde: ‘Vrouwe, sijt te vreden want doen wi van hier reden, versach ons die coninc ende vervolchde ons starckelic ende brac sijn here op. ende beleide ons in Ardanen. ende vraechde mi of ict casteel tegen hem houden woude oft strijden. Doe seyde ic ‘neen’ ende onder des quam mijn moeder, die tractaet vanden soene maecte op condicien als dat ick den coninc Beyert geven soude, twelc is gaerne dede. Aldus vercregen wij gracie vanden coninc. ende terstont dede die coninc Beyert verdrencken.’ Die vrouwe antwoerde: ‘Here, het is mi leet dat wi Beiert quijt sijn, mer des conincs toerne was ons te swaer: wi en mochten hem ende sijn magen niet wederstaen.’ Reinout seide: ‘Vrouwe, het is waer,’ ende Reinout riep zijn kinder voir hem ende versach elc na dat hem goet docht.

[fol. 224]

Als hi dit gedaen had ontboet hi heimelic een sijner ende dede heimelijc een cappe maken totten voeten lanck ende als die cap gemaect was ginc hi op een nacht heymelic van Montalbaen doer dorpen ende steden so lange dat hi in vreemde landen quam daer hem niemant en kende. Als Reynout aldus gaende was ghemoete hem een heremijt die in xv. iaren nye mensche ghesien en hadde, twelck hem verwonderde ende seide: ‘Help God! waen coemstu mensche, dattu hier geraecste ende wie bistu ende wat begeerstu.’ Reinout seide totten heremijt: ‘Heer, ic ben die droevichste man die van moeder geboren is, want ic en hebmi in xx. iaren nye verblijden moghen sint dat ic des conincs soen van Vrancrijc sloech, ghehieten Lodewijc: nu soude ic gaerne biechten ende penitencie ontfangen van mijn sonden want si mi seer berouwen.’ Die heremijt seide: ‘Lieve vrient, ic hoer wel dat gi Gode qualic gedient hebt ende veel sonden binnen uwen leven gedaen, mer wildi die sonden laten ende niet meer doen, so valt over u knien ende bidt Gode oetmoedelic dat hi u gracie verlene, dat gi u leven tot een salich eynde brengen moecht.’ Ende wilt mi uwe sonden met oetmoediger herten belyen die ghi van uwen kintschen dagen gedaen hebt.’ Reinout seide dat hijt gaerne dede. ende beliede daer sijn sonden met berou sijns herten ende als hijse al geseit had sprac die heremijt: ‘Vrient, uwe sonden sijn groot, mer wildi doen dat ic u rade. uwes sal goeden raet worden. ende u sonden sullen vergeven worden daer ghi lange in gheweest hebt.’ Reynout seide: ‘Ia ic, here, ic wilt gaerne doen dat gi mi hiet.’ Doe seyde de heremijt: ‘So moet gi hier bliven in dese woestijn ende eten spijse gelijc een beeste. ’ Reynout seide: ‘Ic doet gairne al waert meer.’

[fol. 225]

Aldus bleef Reinout in de woestijn drie iaer ende dede dat hem de heremijt bevolen hadde ende leerde vanden heremite menich schoon ghebet ende dede sware penitencie ende castijde sijn lichaem so dat hi seer cranc wert van licham. Aldus ghinc Reynout met pinen tot den heremijt. ende claechde hem sijn verdriet seggende: ‘Here, ic blive doot van coude. ende hongher. want mijn cleeder sijn al stucken: ic en mach mijn lichaem niet langer bedecken.’ Als dit die heremijt hoerde hadde hi medeliden mit hem ende seide: ‘Lieve vrient, troest u ende hoept op Gode: hi sal u versien.’ Als Reinout anders geen troest vanden heremijt en hoerde, screyde hi seer ende seide: ‘O God, moet ic nu inden woude sterven van coude ende honger?’ Die heremijt medeliden hebbende mit Reynout dede sijn gebet tot onsen heere. Doe hoerde die heremijt een stemme gesent van Gode die hem seyde dat hi sijn geselle bevelen soude dat hi sonder toeven trecken soude totten heylighen lande ende vechten tegen de heiden. Als die heremijt dit hoirde was hi blide ende riep Reinout sijn geselle tot hem seggende: ‘Lieve vrient, mi is geboden van Gode dat ic u bevelen soude dat gi sonder toeven trecken soudt over zee. ten heiligen lande ende helpen de Kersten, dat si dat lant weder winnen ende onder der Kersten ghelove brenghen, wanttet lange gheleden is dattet die Kersten verloren overmits haer sonden.’ Doe seide Reinout: ‘Lieve here, het is meer dan drie iaer geleden eer ic in die woestenye quam. dat ic swoer ende eenen groten eedt dede dat ic nemmermeer op paert riden en soude. of sporen spannen of swaert op mijn sijde te gorden ende ist sake dat ic desen eedt brake, dat waer quaet.’ Die heremijt seide tot Reinout: ‘Lieve vrient, sijt God gehoersaem.’ Reinout seide totten heremijt:

[fol. 226]

‘In Gods naem so moet dat wesen: wat God belieft, wil ic gaerne doen ende ic bid u, lieve here, dat gi Gode voer mi wilt bidden.’ Die heremijt seide dat hijt gaerne dede. Ende aldus nam Reynout oerlof an den heremijt ende scheide van hem mit wenenden ogen. Als Reinout vanden heremijt ghescheiden was ginc hi met groter naersticheit ende vlijte so lange dat hy quam opten derden dach bi een pijnboem die groot ende schoen was ende hem dochte dat hi daer wel op rusten soude want hem die nacht beliep. Doen ginc hi plocken ende lesen wortelen ende cruyt sulc als hi daer vandt ende hi quam voert bi een schoon fonteyn die seer claer was, dair sat hi neder ende at vant selfde dat hi geploct had ende dranc water daer toe. wter fonteyne. Als hi dit gedaen had, ginc hi weder ten bome ende clam daer op ende sette hem te rusten totten daghe Ende alst began te dagen, clam Reinout weder vanden boem ende coes den wech die nae Hongerien lach. ende ginc so lange dat hi quam te Braes dair sinte Iorijs leit, daer vandt hi scepinge ende voer int lant van Slavonien. Aldus voer Reinout met groter begeerten tot dat hi quam in die haven van Triple.