|
| |
| |
| |
Dat [X]XIV.ca. Hoe coninc Karel Montalbaen belach ende wt ruymde
in een ander casteel dat die coninc mede beleide ende hoe vrou Aya Reinout met
sijn broeders soene verwerf tegen coninc Karel.
Die coninc dede al sijn lant doer herevaert bieden ende
versaemde een groot here ende toech nae Montalbaen dat hi beleide sterckelic
ende dede roven ende bernen al dat in Reinouts lant was buten vesten. Roelant
sende enen bode an Reinout dien hi dede bidden oft hi hem Durendael weder geven
woude. die bode ginc so lange dat hi voer Reynout quam, dien hi sijn boetscap
seide. Als Reinout vanden bode de begeerte van Roelant verstaen hadde seide hi
den bode: ‘Segt Roelant minen neve, dat ic hem gaerne sijn swaert weder
gheven wil ende al dye genoten mede alsoe vorde als sy mi soene beiaghen ane
coninc Karel.’ Die bode seyde Roelant wat hem Reinout gheseit hadde ende
Roelant seidet die genoten voert ende die genoten overdrogen dat sijt
| |
| |
gaerne doen wilden. Doe seyde Ogier: ‘Mochten wi
soene beiagen aenden mogenden coninc Karel, ic en gaver niet om, hoe veel goets
dat si gaven.’ Doe seide Roelant: ‘Dese woerden sal segghen
Tulpijn.’ Met desen woerden gingen si in des conincs pauwelioen ende
grueten den coninck. Dat ghedaen wesende, seide bisscop Tulpijn: ‘Here
coninc, ghi siet wel Montalbaen staen hier voer ons daer wi voer legghen. ende
het casteel is so vast dat si geen sorghe en dorren hebben, daer u neven in
sijn. God laet hem recht gescien. heer coninc, gi moet haers genadich sijn: wi
biddens u minlic heer coninc, dat ghi die baroenen in gracien ontfangen wilt.
Want waer die pays gemaect, so mochten wi op die heiden varen ende verdriven
Gods vianden ende haer landen winnen.’ Doe seide dye coninck dat hijs
niet doen en woude. ‘Mer ick sal dit doen: ic sal dair een bode senden
ende doen hem vragen of si hem op geven willen. ende comen in minen handen, elc
gebonden met een touwe ende met hem te doen minen wille wes mi belieft.’
Die bisscop sprac ende seide: ‘Wie sal dair de bode of wesen?’ Doe
seide Roelant: ‘Hier en is nyemant so stout die de boetscap soude dorren
bestaen.’ Die coninc seide: ‘Roelant neve, gi sult selve die bode
wesen ende seggen Reynout: wil hijt niet doen dat ic hem ontbiede, ic en sal in
sijn lant den enen steen niet laten opten anderen.’ Doe seide Roelant
‘ic salt doen ende met desen woerden reet Roelant nae Montalbaen ende als
Roelant daer voer quam, liet hem die poertier in ende Roelant trat van sijn
paert ende ghinc in die sale daer Reinout was ende groete hem ende al dat daer
was, ridders ende knechten. Als hi dat ghedaen hadde, seide hi
| |
| |
tot Reinout: ‘Edel ridder Reinout, ic ben met een
boetscap, de welcke is dese: Die mogende coninck Karel ontbiet u. ende wil dat
ghi coemt ende valt hem te voet wollen ende barvoet. ende bloets hoeft, met
alle de van Montalbaen, een tou om uwen hals hebbende ende dan sal die coninc
sijn wille met u doen dat hem belieft, ende doedi des niet, hi sal al verderven
al dat in u lant is; ende dat hi u can vanghen ende u broeders, hij sal u ende
uwe broeders doen hanghen ende u kinder mede.’ Doe seide Reinout met
hoemoedigen woerden: ‘Die man is waerdich den doot, die doert dreyghen
van een lants heer op geven sal goet, eer ende lijf; mer Roelant neve, ghi sult
seggen den eedelen coninck Karel dat ic hem gaerne geven wil dorpen ende
steden. ende mijn slot Montalbaen. ende wilt van hem ontfangen te leen. ende ic
wil hem gaerne helpen mit live ende siele ende hem niet begheven om anxt of om
vrese noch in geender noot. ende ist dat hij ons hier int lant niet sien en
mach, so willen wij garen over zee trecken ende het cruys ane nemen. ende
bliven daer doer sinen eere seven iaer, ende ist dat hem dat nyet en genoecht,
segt hem dan dat hi hem wachte: ic sal hem scaden daer ic mach met rade ende
met dade.’ Doe seyde Roelant: ‘Edel neve Reinout, het wert garen
gedaen’ ende scheide soe van Reynout ende reet totten coninck ende
vertelde hem dat hem Reinout bevolen hadde. Ende als die coninc dit verstont
wert hi seer toernich ende dede sine engi[n]en ende paulioenen voert cruden.
ende stellen tot bider poerten van Montalbaen. Als Reinout dat sach dede hy
wapenen alle die binnen den castele waren ende sat op Beyert ende sijn broeders
saten op ander paerden: dus reden si int Fransche heer ende Reinout reet voer
| |
| |
met Beiert ende velden menigen man ter doot ende sijn
volc vacht mede seer manlic tegen dye Fransoysen. Reynout voerde selve den
standert ende reet op een Fransoys die hi doerstac dat hi doot ter aerden viel.
Die coninc dat siende dat Reinout was in zijn here, riep hi seer strengelic op
die genoten van Vrancrijck. ‘Ghi heren, stelt u ter weer.’ Als die
Fransoysen die coninc dus hoirden roepen, reden wel thien dusent ridders op
Reinouts volc, die Reinout heerlic wederstonden. Coninc Karel dit siende,
noepte zijn ors mit sporen ende riep: ‘Volget mi na, neve Roelant ende
Olivier, Dunay. ende Bavier. ende alle mijn genoten. of ghi u leen behouden
wilt.’ Aldus reet die coninc met sporen na Reinout ende als Reinout den
coninc sach, vloech hi voer hem. doe riep den coninc: ‘Reinout, coem,
steket teghen mi.’ Reynout antwoerde: ‘Heer coninc, die steke is u
bereit.’ Reynout noepte Beyert met sporen ende reet opten coninc so
crachtelic dat hi metten orsse vallen moeste ende waer daer gebleven, en had
gedaen Roelant, dien bescutte; doe riep Reinout: ‘Ghi Gascoense, slaet
voirt, wi sullen die Fransoysen verwinnen.’ Als coninc Karel dit hoerde,
riep hi mit fellen moede: ‘Du selste liegen, du truwant.’ Reinout
versloech menich man ende sijn broeder Ridsaert. ende Maeldegijs dede oeck
wonder metten swaerde. Coninc Karel versach Maeldegijs. ende reet met nyde op
hem ende dit balch Maeldegijs. ende reet weder op den coninc, die coninc dede
Maeldegijs grote scande, want hi stac sijn ors onder hem doot. ende Maeldegijs
most vallen ter aerden. Terstont stont hi weder op ende ghinc vechten metten
swaerde, daer hij menich Fransoys mede versloech, des Reinout seer blide was
ende reden weder na Montalbaen want si moede waren van | |
| |
vechten. Als dit coninc Karel sach was hi droevich om dat hem Reynout ontreden
was. Die historie seit ons dat den coninc geseit wert hoe dat Reinout groot
volc verslegen had ende hem heerlic geweert. Doe seide die coninc: ‘Gi
heren, laet die woerden bliven. Reynout heeft mi so veel scade gedaen, dat hijs
mi nemmermeer beteren en mach.’ Dye historie seit dat die oerloge duerde
seven iaer. die heren hebben den coninc so veel gebeden als dat hi perlement
houden soude om te sien of men dat oerloge versoenen mochte. Als Reinout dese
maer verhoerde, toech hy ten parlemente totten coninc ende als hi voer den
coninck quam gruete hi hem segghende: ‘O edel heer coninc, God die doer
ons sterf anden cruce, bewair u, edel here Coninc.’ Karel dit horende
seide: ‘Wat gruetstu mi, daerstu mi so veel scaden gedaen hebste?’
Reinout seide: ‘Heer coninc, ic wils u in boete staen ende beterent na
mijn vermogen ende heer coninc, waert uwen wille. soe willen wi ons op geven,
behouden lijf ende goet.’ Die coninc hiet Reinout ende sijn broeders
achterwairt staen want hi woude hem met sijn maghen daer op beraden: die coninc
had tot sinen rade Griffoen ende Alloreit, Forchier ende Galeram, dit waren die
nauste raetsluden, dit waren die mede letten dat die genoten tot Ronsevale
bleven. Forschier seide totten coninc: ‘Edel heer coninck, wilt na mi
horen, Reinout is hier te perlement ghecomen: ghedenct u den dach niet, dat hi
versloech uwen soen Lodewijc van Vrancrijc den ionghen coninck? sint heeft hi
menigen ridder verslegen bi Vancoloen als Fouken ende Werrijn sinen
swager.’ Dese redene hoerde Ogier ende quam haestelic totten coninc ende
seide: ‘Swijget ghi Fortsier ende | |
| |
laet mi
spreken: ghi sijt valsch van gronde, gi en sout niet comen te perlement bij
enigen goeden man.’ Doe seide die bisscop Tulpijn: ‘Ogier, this
waer dat gi segt, want si rieden u heer coninc, dat ghi most oerlogen, twelc
met bosen rade gedaen was. ende nu willen si u met valschen bosen rade tegen
Reynout doen oerlogen, mer heer coninck, doet mijn raet, ten sal u niet quaet
wesen: laet Reinout ter soene comen ende sine broeders, so moghen wi mit u
varen op dye Sarasinen ende winnen haer lant, want daer en soude dan wesen geen
Sarasijn of heiden, si en souden moeten haer lant van u te leen houden, want
men soude tot genen tiden tegen Reinout of sine broeders striden mogen.’
Doe seide die coninc: ‘Ic en hebber niet mede te doen. ic en wil van u
raet niet horen of doen, want Aymijns kinder hebben mi veel lachters
gedaen.’ Met desen woirden sceide dat perlement ende die coninc swoer dat
hij met sijn broeders hangen soude. Doe seide Reynout: ‘Karel oem, so
wacht u dan wel voir mi dach ende nacht, want ist dat ic u in enige manieren
vangen mach, so moechdi vry weten dat ic u thoeft vanden buyke slaen
sal.’ Als die coninc dat van Reinout hoerde was hi toernich ende seide:
‘Du bedrieger, setstu di noch tegen mij.’ Reinout seide: ‘Ia
ic, heer coninc, om dat ghi niet en begeert te soenen.’ Aldus scheide
Reinout met onmoede van den coninc ende reet met sijn broeders op Montalbaen.
Coninc Karel dede den casteel bestormen ane allen siden. Reinout quam met al
sijn volck wt. daer began die strijt bitter te werden ende groot: die heren
reden tegen malcander ende staken dat die paerden op hare hammen saten. ende
Maeldeghijs had den coninc bina versleghen, en hadde ghedaen Olivier ende
Roelant ende Dunay van Bamer ende de coene Ogier; dese scheiden die heren ende
holpen den coninc | |
| |
weder te paerde. Doen sloech Roelant
op Maeldeghijs sulcken slach daer hi zijn cracht toe dede, dat Maeldegijs in
onmacht viel ter aerden: als Roelant dit sach bant hi hem handen ende voeten
ende voerden in des conincs tente. Aldus was Maeldegijs gevangen ende gebrocht
tot coninc Karel. Morante vander Rivieren reet op Ritsaert ende Ritsairt weder
op hem met sulcker cracht so dat haer beyder speren braken ende vielen vanden
paerde int sant. mer Ridsaert was eerst op ende ginc slaen metten swaerde so
vreselic dat hi weder te pairde quam. Doe reet wt Salomon die here van
Bartangen tegen Adelaert ende Adelaert weder op hem ende onderstacken so seer
metten scafte. dat Salomon die here vanden paerde viel in onmachte. Dit sach
Forsier ende hadde anxt dat hi daer bliven soude. ende reet op Wridsaert ende
hi weder op hem so dat hi Fortsier doerstac dat hi doot ter aerden viel. Des
hadde Karel groten toren ende riep: ‘Monyoye!’ ende dat hoerde
Reynout ende docht: ‘Wat sal geschien?’ ende die ghenoten reden
after haren here, mer Karel reet op Wridsaert. Dat versach Reinout. ende nam
een starke glavie ende reet op coninc Karel met sulcker cracht dat die coninck
vallen moste vanden pairde ende Reinout reet in die meeste porse ende riep:
‘Slaet voert, gi heren van Montalbaen, soe helpe mi God, ic sal den
coninc verslaen.’ Coninck Karel horende dit. ende was daer om seer
verbolghen ende seide: ‘God geef di schande, du bedrieger, du en comes
ende verslaeste mi.’ Die coninc spranck op sijn ors ende verhief sijn
swaert Joyeusen. ende waende Reynout te slaen, mer Beyert ontdroech hem: hij
waer anders in sorge geweest. Doe slogen die xij genoten | |
| |
haer paerden met sporen ende reden op Reinouts volc. ende sloegen hem wel vier
hondert mannen of. Als Reinout sach dat sijn volc tonder ginc, riep hi met
haesten: ‘Ghi heren van Montalbaen, laet ons vlien, wi hebbens te doen,
want des coninc volc is te veel.’ Doen vloech al Reinouts volc wat wijken
mochte ende Reinout hielt after die rigaerde ende bescutte sijn volc: aldus
wort Reinout met zijn volc int casteel weder gedreven ende Maeldegijs bleef
gevangen. Als Reinout in de sale quam seide hi totten heren: ‘Ghi heren,
waer is mijn oem?’ Doe seide daer een ridder: ‘Ic sach hem vechten
teghen den coninc ende streden lange te samen, van haren paerde te voet. Doe
quamen die genoten ende holpen den coninc weder te paerde ende sloegen op
Maeldegijs, mer Roelant sloech hem dat hi storte ter aerden ende heeften so
gevangen.’ Als Reinout dit hoirde was hi droevich ende dreef groten rouwe
seggende: ‘O Maria moeder Gods, sal ic mijn oem aldus verliesen, daer al
mijn hulpe, raet ende toeverlaet op is, soe mach ic die ure zijns verliesens
wel vloecken. O felle fortune, hoe draeystu aldus!’ Adelaert seyde:
‘Ic bid u broeder, laet doch varen desen rouwe, want gi siet wel dat ons
allen hier spijse gebreect. ende doer last vanden honger sullen wi ons moeten
op geven.’ Met dese woerden scheiden de heren van malcander. Die mogende
coninc Karel is met sijn heren vertogen in sijn tenten. ende dreef groot
mesbaer want hem clagen ghecomen waren. dat Reinout binnen dien dage veel van
sijn vrienden ende maghen verslagen hadden. Doen seide die mogende coninc
Karel: ‘God die mogende here wil geven, dat ic daer noch wrake of
ontfangen moet.’ Maeldegijs seide: ‘Edel here coninc, wildi noch
die soene ontfaen die u boet Reynout, dat | |
| |
sage ic alte
gaerne: soe soude hi u te hulpen staen beide nacht ende dach met al zijn
cracht.’ Doe swoir coninc Karel: ‘Had ic den koenen ridder, so
soude icken altelant bi uwer siden hanghen.’ Doe riep die coninc Griffoen
ende Alloreyt ende seide: ‘Doet uwe knechten an die roetse rechten een
galghe. want ic sal doen hangen Maeldegijs eer ic eten sal.’ Maeldeghijs
antwoerde: ‘Ya edel coninc, gevet mi doch heden respijt. ic sal u goede
borge setten dat ic sal bliven gevaen.’ ‘So dede gi mede’
seide de coninc ‘tot Parijs dair die genoten haer swaerden
verloren.’ Doe seide Maeldeghijs: ‘Laet mi leven heer coninc, ic en
sal u roven noch stelen. ende ic seg u: so moet God mijnre sielen doen, ist dat
ic u ontlope, gi en gater selver mede.’ Doe seide de coninc: ‘O
valsch truwant Maeldegijs. soude ic dan met u gaen?’ ‘Ya gi here,
dat segge ic u. ic sal u leiden te Montalbaen, daer ghi van Reinout wel sult
ontfangen werden. mer edel coninc, laet versoenen den edelen ridder. ende comen
tot uwer genaden: wilt u beraden doechdelic, want alle die leven op die aerde
souden u dan moeten wijken. ’ Doe seide die coninc: ‘Wildi nu om
soene spreken? recht ons te hants die galghe: ghi sulter an hanghen tot uwer
scanden, want anders soudi mi ontlopen.’ Maeldegijs seide: ‘Heer
coninc, hebt des ghenen anxt: ic sal u setten borge.’ Coninc Karel seide:
‘Wye soude u verborgen, Maeldegijs?’ Doe seide Maeldegijs:
‘Grave Roelant, coemt wat naer ende sijt mijn borge. dat ic niet en
ontlope sonder oerlof, oft de coninc en vaert selver mede.’ Doe seide
Roelant dat hijt gaern dede: hoe luttel wist die coninc wat Maeldegijs dochte!
Aldus is Roelant Maeldegijs borge geworden. Alst was omtrent middernacht, ginc
Maeldegijs ende toende sijn consten | |
| |
van nigromancien
ende terstont braken alle die banden dair Maeldegijs mede gebonden was. Doe
ghinc Maeldegijs voer tconincx bedde staen ende seide: ‘Heer coninc, ons
heeft onboden Reinout, dat wi te Montalbaen comen souden.’ Die coninc
spranc wt sijn slaep vant roepen ende sach op ende sach Maeldegijs voer hem
staen: doe wist dye coninc niet in welcken staet hy antwoerden soude want
Maeldegijs hadde hem so betovert dat hi seide: ‘Ic woude dat wi op die
vaert waren.’ Doe seide Maeldegijs: ‘So gaen wi dan.’ Die
coninc seide: ‘Ick en mach niet ghaen.’ Als die historie seit, so
nam Maeldegijs den coninc op zijn hals ende droech hem te Montalbaen sonder
raet van sijn magen ende leyde die coninck op een scoon bedde: doe ginc hi daer
Reinout lach ende seide: ‘Staet op, tis dach. staet op Reinout lieve
neve, coninc Karel geve ic u gevangen ende hebben in uwe camer gebrocht.’
Als Reinout dat hoerde verwonderde seer van de woerden die sijn oem seide ende
sprac: ‘Lieve oem, hoe soude dat mogen wesen, dat ghi den coninc gevangen
soudt hebben? ic meende hi u ghehangen hadde.’ Maeldegijs seide:
‘Neen hi, God si geloeft: ic hebbe u den coninc ghebrocht.’ Reinout
stont op ende bevantet waer dat hem zijn oem geseit hadde. Maeldegijs ginc ende
wrecte de ander broeders ende seide hen luyden soe hij Reinout geseit hadde,
des si blide waren. ende gingen in die camer daer die coninc lach. Die coninc
wert ontwaken ende sach Reinout mit sijn broeders voer zijn bedde staen. Die
coninc was droevich daer om ende qualic te vreden ende seide: ‘Dit heeft
mi gedaen den boeve Maeldegijs, dat hem scande geschien, ende ic sie hem hier
niet, nochtans weet ic wel dat hi hier bi is.’ Reynout viel over sijn
knien ende badt genade, | |
| |
twelc die coninc hem weygerde.
Ridsaert dit horende, wert toirnich ende seide: ‘Heer coninc, du moets
sterven.’ Coninc Karel dit horende wert toernich ende seide:
‘Wilstu di tegen mi setten, quaet scalc?’ Doe trat Ridsaert na den
coninc ende verhief zijn swaert, mer Reinout bescutte den coninc. ende werp
sijn broeder tegen die aerde ende seide: ‘Wat wilstu doen, quaet scalck?
wilstu den coninc doden? hy is onse here ende bliven sal sijn leven.’ Doe
vraechde die coninc Reinout of hy hem woude laten varen. ‘Ya ic,’
seide Reynout, wildi ons u toernigen moet vergeven.’ Karel seyde:
‘Neen ic niet.’ Reinout seide: ‘So moet ghi sterven. ende van
honger vergaen.’ Maeldegijs seyde: ‘Heer coninck, neemt soene van
uwen neven, so doedi wel ende verghevet ons uwen evelen moet.’ ‘God
scende u’ seide die coninc ‘ic en sals niet doen al soude ic hier
sterven, quaet dief, van honger. ende des moet gi vermaledijt sijn want met
scanden hebstuut mi gedaen.’ Maeldeghijs seyde: ‘Here coninc,
beraet u dat ghi uwen neven genade doet.’ Doe seide Adelaert: ‘Hi
sal ons zijn toernigen moet vergeven oft so helpe mi God, hi en keert
nemmermeer weder in Vrancrijc.’ Maeldegijs seide: ‘Ic sie, tis om
niet, ic wil u Gode bevelen ende ic beloeft Gode dat ic nemmermeer crencken en
sal die croen van Vrancrijc.’ Aldus ginc Maeldegijs van daer ende sat
vier iaer heremijt, als ons die historie seit. Coninc Karel seide totten vromen
Reinout: ‘Neve, laet mi gaen, ic sal mi beraden met Roelant Ogier ende
Olivier ende Tulpijn ende mit alle mijn genoten ende haren raet doen.’
Doe seide Reinout: ‘Here coninc, so doet ende gaet alst u belieft, want
wi en houden u niet gevangen.’ Met aldusdanighen woerden scheide de
coninc van Montalbaen. ende nam oerlof aen den vromen Reinout ende Reinout
seide: | |
| |
‘God moet u bewaren, edel coninc.’
Aldus ginc die coninc tot hij in sijn tente quam. ende als sijn baroenen haren
coninc sagen, waren si blijde ende ontfingen blijdelic. want si waenden dat hi
doot geweest had of datten Maeldegijs verdroncken had of versleghen. Die coninc
seide: ‘Maeldegijs had mi gevaen ende gelevert Reinout, minen neve, ende
Ridsairt woude mi verslaen mer Reinout bescutte mi ende werp sinen broeder
metten swaerde tegen die vloer ende Reinout liet mi gaen ende geleide
mi.’ Doe riep die coninc den hertoge van Bamer dat hy comen soude ende
rijden tot Reinout ende seggen dat hy quame ende hem gevangen gave: die
hertoghe dede des conincx gebot ende reet te Montalbaen ende als hij binnen
Montalbaen gecomen is, Reynout lach deser wijlen in een veynster ende sach
Bavier comen rijden ende ghinc hem tegen ende seide: ‘Edel hertoghe, sijt
wellecoem hier.’ Bavier seide: ‘Reinout, God loens u. u ontbiet de
coninc van Vrancrijc dat ghi tot hem coemt ghevangen.’ Reynout seide:
‘Ic en doe des niet dat ic op des conincs genade of comen soude, mer wil
ons de coninc onser viere tlijf geven, wi willen minlic tot hem comen ende
beteren na ons vermogen dat wi misdaen hebben.’ Dunay seide: ‘Ic
salt u seggen wat ghi doen sult: wil u die coninc op mijn geleyde laten comen,
so suldi daer buten comen ende beteren dat gi mesdaen hebt.’ Reinout
seide: ‘Ic soude u een boetscap bevelen, woudise doen.’ Dunay
seide: ‘Ya ic gaerne.’ ‘Segt den coninc: wil hi onse lijf
geven, wij willen gaerne of comen, gevanghen, ende brengen die sloetelen vanden
castele.’ Hier mede nam Dunay oerlof an Reinout ende reet nae den coninc
dat hi voer hem quam: de coninc hieten wellecoem ende seide: ‘Dunay, wat
tiedinge brengdi | |
| |
ons van Reynout.’ Die hertoge
seide: ‘Heer coninc, ic salt u seggen: Reinout ontbiet u, wildi hem. ende
sijn broeders haer lijf versekeren, so comen si gaerne in uwe genade.’
Doe seide coninc Karel mit toernigen moede: ‘Ghi heren, ic salse met
crachte winnen: si sullen hem op moeten gheven want si en hebben langer geen
vitaelge.’ Die coninc dede ane allen siden reescap maken om te bestormen
den castele. Als dit de van binnen sagen waren si droevich ende Clarisse die
schone vrouwe claechde seer den honger ane Gode. Doe ginc Reinout tot Beyert
inden stalle ende trac een mes ende woude Beyert doden ende seide tot
Clarissen: ‘Beyert moet nu sterven doer noot vanden hongher.’
Ritsaert seide: ‘Ic bid u broeder, en doot doch Beyert niet. ’Doe
seide Reinout: ‘Ic moeten doer grote ghebrec doden,’ wes die
broeders seer iammerden. ende Beyert verstaende die woirden van Reynout, viel
over sijn knien. Doe seide Reinout: ‘Beiert, mi iammert u, dat ghi doer
noot vanden honger doot bliven sult.’ Adelairt seide: ‘Broeder, ic
heb eenen beteren raet gevonden nae dattet ons nu staet ende en sullen Beyert
niet doden. wij sullen doen comen een meester. ende doen Beyert laten vier
coppen bloets alle dage so lange alst Beyert verdragen mach ende leven vanden
bloede.’ Dunay vereyschende dat die heren niet teten en hadden, seide
totten ghenoten: ‘Reynout moet van honger vergaen want si hebben alle
hair paerden gegeten doer grote noet sonder alleen Beyaert.’ Als dit
Roelant hoerde iammerdet hem ende de bisscop Tulpijn me. Doe seide de bisscop:
‘Edel grave Roelant, dit is groot iammer, dat wi onse magen sullen laten
sterven van honger ende vergaen.’ Dunay seide: ‘Ic sal ons goeden
raet gheven: wij sullen gaen totten coninc | |
| |
ende bidden
hem dat hi Roelant te nacht geve dat voervechten ende sullen dan met werpen den
casteel spisen.’ Met desen raet gingen die heren voer den coninc. ende
baden dat hi Roelant dat voirvechten gave: ‘want wij sullen, wilt God,
eer middernacht dat casteel gewonnen hebben.’ Die coninc seide dat hijt
gaerne dede. Doe namen die heren ane den coninc oerlof ende stelden haer
reescap te wercke voer Montalbaen: dit versach een van Montalbaen die ter
mueren stont, hoe de genoten van Vrancrijc haer enginen stelden starkeliken
ende die seidet Reynout ende Reinout wasser rouwich om ende seide: ‘Het
staet ons tot groten sorge, want ons versoeket die grave Roelant, Dunay ende
Ogier, Tulpijn ende Olivier, die lange stille gelegen hebben; hair engynen sijn
wel versien: willen si ons deren of scaden, soe en mogen wi ons niet langer
verweren want haer reescap is starc ende goet.’ Onder des began die
bisscop te werpen spec ende menigerhande vitaelge, als dat die ridders een
geheel iaer vitaelge ghenoech hadden. Aldus hoende die genoten den coninc ende
als si genoech geworpen hadden, vertogen si totten coninc ende seident hem dat
si niet bedreven en hadden. Reinout mit sijn volc waren blide vanden genoten
dat si geworpen hadden. ende hi gaf Beyert weder so veel teten dat hi binnen.
xl. dagen so vet was ende starc als te voren: doen en hadde Reinout Beyert om
geen aerts goet gegeven. Reinout riep sijn broeders tot hem ende seide:
‘Wat sullen wi nu beginnen want wij en mogen ons hier niet langer
onthouden van honger: laet ons riden op onsen castele tot Ardanen. daer souden
wi ons wel onthouden so vorde als wi spise genoech hadden.’ Als die
vrouwe Clarisse dit hoerde, was si utermaten droevich om dat Reinout wech
rijden woude ende haer daer laten. Reinout dede Beyaert sadelen ende nam
| |
| |
oerlof ane sijn vrouwe Claradijs. dye om Reinouts wech
reisen seer qualic te vreden was ende menigen traen wt haren ogen storte. Die
heren saten op Beyert ende reden heimelic tot eenre water poerten wt den roetse
neder. om dat hem niemant sien en soude, op dat si haer vlucht sonder sorge
doen mochten, ende met dat die broeders haer vlucht dus deden ende reden die
roetse neder, versachse coninc Karel. ende seide: ‘Ghi heren ende
baroenen, siet ghinder alle vier Aymijns kinder ende wanen mi te
ontrijden.’ Die coninc riep met haest dat hem elc wapenen soude, twelc
die heren terstont daden ende sprongen op hair orssen ende reden met haesten
Aymijns kinder te gemoet. Die here Aloreyt was die voirste vantheer ende reet
op Reinout met sulcker crachte so dat hi Reinout doer den schilt stac dat dair
een stuc vander spere in steken bleef ende Reynout stacken weder doer den
schilt dat die spere doer zien lijf ginc. ende viel vanden paerde. Als de
coninc sach dat Aloreyt vanden paerde gesteken was, sloech hi sijn paert met
sporen ende reet na Reinout, ropende ‘Monyoye’. Als Reynout den
coninc op hem comen sach, noepte hi Beyaert met sporen ende vloech met Beyert
voer al dat Beyert lopen mochte. Als dit de coninc sach, dede hi zijn heer met
haesten op breken ende volchde Reynout met enen grammen moede. Reynout met zijn
broeders reden so lange dat si totten castele van Ardanen quamen: die opten
castele waren, sagen wt overmits dat draven dat si hoirden vant lopen dat
Beyert liep ende die inden castele waren, mannen ende vrouwen, liepen ter
poerten om te sien wat daer was ende als si sagen dattet den vromen here
Reinout was, so deden de van Ardanen haer starcke poerten | |
| |
op ende lieten in. Ende als Reinout met sijn broeders binnen den
castele waren gingen si ende besaghen wat daer teten was, daer si weynich of
vonden. Hieren binnen is coninc Karel Reinout met zijn volck so seer vervolcht
dat si biden castele quamen ende heeftet strenghelic belegen. Doe seide die
coninc: ‘Mi dunct dat mi Reynout met sijn broeders alle dage nyeuwen
toern doen ende menen mi met Beyert te ontcomen, die hem dicke wter noot
gedragen heeft, dair si swairlic in geweest hebben, mer ic bevoelt: can ict ors
ghecrigen onder mijn macht, ic salt doen doden.’ Voert swoer die coninc
dat hy vanden castele niet scheyden en soude doer anxt of vrese de hem op comen
mochte, hi en soude Reinout met sijn broeders eerst gevangen hebben. Aldus lach
Karel met zijn heer voir Ardanen, Reinout de met sijn broeders lach binnen den
castele, waren in groter sorghen, ten waer dat hem God sonderlinge te hulpe
quame. si mosten gevangen wesen, want hi hem daer niet onthouden en mochte
tegen die macht van coninck Karel. Die coninc is selver gereden voer tcasteel
so na dat hi spraec houden mochte ende vraechde Reinout of hij tcasteel noch
tegen hem houden wilde. Reynout antwoerde: ‘Neen ic heer coninc, ic en
wils tegen u niet houden, mer peyst edel coninc. dat ic u gevangen hadde ende
minlic weder gaen liet: dat gedenct nu.’ Ter wijlen dat de coninc ende
Reinout te gader spraken, is vrou Aye gecomen int tconincs heer ende die coninc
scheede met dese woerden van Reinout sonder meer woerden daer mede te hebben
ende reet weder na theer daer hem geseit was dat vrou Aye zijn suster tot hem
gecomen was. Ende so drae als vrou Aye den coninc | |
| |
gewaer geworden is, ghinc si hem te gemoet ende viel over haer knyen ende badt
den coninc seer minlic of sijnre hoecheit gelieven woude dat hi Aymijns kinder
tegen hem versoenen liet; voert baden mede den coninc alle die genoten ende
sijn edelste heren dat hijse versoenen liet. Als de coninc sach desen voetval
van zijn suster is hi veroetmoedicht ende vermorvet, seggende: ‘Wildi mi
Reynout leveren ende Beyert, minen wille mede te doen, dien hem dicke wt groter
sorgen ende tribulacien gedraghen ende verlost heeft, so mach hi tegen mi
versoenen ende anders niet.’ Doe seide vrou Aye: ‘Heer coninc,
gelieftet u, so laet mi veylich varen int casteel ende ic salt Reinout vragen
of hi hem op geven wil in uwer ghenaden ende leveren u Beyert in uwen
handen.’ Die coninck seide: ‘Vaert vry sonder anxt ende segt hem
dat si anders niet soenen en mogen.’ Met deser condicien voer vrou Aye
ten castele, daer si Reinout vandt, die met groter bliscap ende iolijt
ontfangen wert ende vrou Aye vertelde Reynout des conincs meninge. Als Reinout
dese woerden van sijn moeder verstaen hadde, seide hijt sijn broeders also hem
zijn moeder vertelt hadde. Die gebroeders dit horende, seide Adelaert, Reinouts
broeder: ‘Ghi dunct mi buten u selve wesen: hoe dordi dusdanige dingen
ons te voren leggen? eer ict dede, ic droege liever veete teghen den coninc
mijn leven geduerende’ ende die ander broders seiden haer goetduncken
mede. Als Reinout sijn broeders verstaen hadde, seide hi: ‘Ic seg u
broeders, ter goeder tijt ende saliger uren ist ons dat Beyaert gewonnen is,
dat goede paert, daer wi mede versoenen teghen dat wi tegen coninc Karel
mesdaen hebben ende ons selven vrien vanden swaren periker ende anxt daer wij
nu in sijn. Aldus broeders, sal icken den coninc geven.’ Doe ghinc
Reinout tot sijn moeder | |
| |
ende seide haer dat hi den
coninc Beyert gaerne gave; met dese antwoirde is die vrou Aye gescheiden van
Reinout ende weder ghereyst totten coninc, de sijt seide dat hem Reinout ende
die broeders Beyert gaerne gaven doer sijn eer. ende gelieven sinen wille mede
te doen, op condicien als dat hi hem vergeven woude dat si tegen hem mesdaen
hadden. ende in genade ontfangen. Als die coninc dese antwoerde hoerde van vrou
Ayen, seide hi: ‘Mi dunct so ic mercke, si doent tegen haren danc ende
wille. want si merren seer lange.’
|
|
Auteursrechtelijk beschermd