Historie vanden vier heemskinderen

Dat XXI. ca. Hoe Roelant die ghenoten seide dat hi tegen Reinout campen soude ende die genoten des nyet hebben en wouden ende waren daer toernich om ende hoe Roelant quam Reinout te velde om tegen hem te campen mer die genoten benament dattet niet en geschiede.

Als Roelant van Reinout gescheiden was reet hij tot die genoten weder om ende Reinout reet met haesten nae Montalbaen mit sijn swager. Ende als Roelant bi die genoten quam seide Ogier: ‘Roelant, brengdi Yewijn gevaen so doedi Reinout scande, ist dat ghy Yewijn binnen sinen lande hanget.’ ‘Swijcht’ seide Roelant tot Ogier ‘dat die scande geschien moet ende ic seg u: ghi heren, ghi moet in Vrancrijc rijden ende ic moet sonder letten weder om tot Beurepaer varen.’ Doe seyde Ogier: ‘Ic hoer wel: Roelant wil een monic worden. want hi heeft berou van sijn misdaet, ende bidden den abt om vergiffenis.’ Roelant seide: ‘Swijch, du verwaten Ogier.’ Doe seide Ogier: ‘`t Is tijt dat ic swijge, want Roelant is gram.’ Doe seide bisscop Tulpijn: ‘Nu segt ons edel ridder. waer bi souden wi keren in Vrancrijc ende ghi sout hier bliven? wat souden wi tegen coninc Karel seggen waer ghy waert ende wat ghi deet. ende waer omme ghi niet mede en quaemt? want die waerheit soude hi van ons weten willen.’ Doe seide die ridder Roelant: ‘ic sal u die waeromme seggen: ic heb tegen Reynout een camp an ghenomen om dat hi mi huden die verradenis dede. ende nam

[fol. 179]

mi Ywijn; daer om was hi toernich ende heb Reynout met verradenis beleit.’ Als bisscop Tulpijn dese woerden hoerde wert hi toernich ende seide: ‘Roelant, wat ramp hebdi gedaen! hebdi Reinouts doot ghesworen, soe en moechdi selve niet ontgaen’ sprac die bisscop Tulpijn ‘gi hebt een graci datmen u niet quetsen en mach, als gi gewapent sijnt, met speren noch swairden, mer Roelant, ic belove u bi mijn trouwe, wort Reinout verslegen van u, ghi en sulter niet na leven drie dagen. men sal u mede graven in die aerde.’ Ogier dat horende, wasser seer blide om, doe seide Ogier: ‘ic bid Gode dat hi u bringe in Reinouts ghemoet dat gi proeven moecht zijn cracht; ic weet wel, hij en geeft om u niet twe bonen.’ Doe seide Ritsaert van Noermandien: ‘Grave Roelant, hebdi Reynouts doot gesworen? ic swere u bi mijn ridderscap: wert Reynout van u verslegen ghi en sult nemmermeer weder keren in Vranckrijc, wi sullen u bi der kelen hanghen’ ende dit sworen de ander ghenoten mede. Als grave Roelant dese woerden van den genoten hoerde. seide hi: ‘Nu staet mi te sorgen want tegen u allen en can ic mi niet veroveren.’ Doe seide die vrome Dunay: ‘Roelant, doet minen raet.’ ‘Wat soude ic doen?’ seide Roelant ‘ic hebbe Reinout mijn trouwe gegheven dat ic tegen hem campen soude, ic seg u: ic en liets niet om al Parijs.’ Doe seide Dunay: ‘Roelant, laet dese woerden bliven, ic sal u raet gheven dat ghi u trouwe quijten sult tegen Reynout int crijt; want als ghij int crijt sijt met Reinout ende den camp sult beginnen, so sullen wy comen riden met haesten ende ist dat Reynout dan vliet uten cryte so sidi vry van uwer beloften dat ghi hem beloeft hebt, ende ist dat hi ons dan niet en wil wiken, so sal hem evel geschien want wi sullen hem vanghen ende voeren tot coninc Karel in

[fol. 180]

Vrancrijc’. Doe seide Roelant: ‘Heer Dunay, gi hebt een valsch raet gegeven: also helpe mi God, ick en sals niet doen, ic sel alleen tegen hem vechten ende berechten mi selven.’ Also wi vinden bescreven, so bleven die woerden tusschen die genoten hier mede leggen, dat si daer of niet meer en spraken. Reinout die is met zijn swager so lange gereden dat si quamen te Montalbaen ende als si daer waren quamen hem te moet zijn broeders, de hem daer vriendelic ontfingen ende daer nae quam de scone vrouwe Clarisse. Doe seide die vrouwe met een blide gesichte: ‘Dat loen u God, edel here.’ Voert seide Reinout: ‘Ghi heren, festeert ende sijt blide met Yewijn ende doet hem te gemake: ick moet wederkeren tot Beurepaer.’ Doe seyde Adelaert: ‘Segt mi broeder Reinout, wat suldi inden cloester doen?’ Reinout seide: ‘Ic heb tegen Roelant een camp aen genomen dien ic volbrengen moet.’ Adelaert seide weder: ‘Wat hebdi gedaen? hebdi gesworen Roelants doot? dat mach ons comen tot groten scaden ende weet ghy niet dat men hem niet en mach quetsen met swaerden of speren, als hi gewapent is?’ Doe seide Reynout: ‘Het vaer alst mach, ick en laet mijn trouwe niet.’ Als die vrouwe Clarisse dit hoerde, screyde si seer. Doe seide Maeldegijs: ‘Vrouwe, laet staen u screyen. want sal Reinout eer gecrighen, so moet hi striden, tegen Rolant, de hem verradenis heeft an geseit: hi sal daer varen ende ick sal hem altoes bi wesen.’ Doe seyde Adelaert: ‘Gode ende u bevele ic dan mijn broeder.’ Aldus reet Reynout met haesten daer hi campen soude ende als hi sach dat hi quam bi Roelant, wranc hi sijn glavie in die aerde ende banter Beyert an ende ontwapende hem alte mael ende leide sijn harnas in sijn scilt: dit ghedaen wesende viel hi voir Roelant op sijn knien ende custe synen voet ende seide mit oetmoedige

[fol. 181]

woerden: ‘Roelant neve, gi sijt ymmer min bloet, ic bid u vriendelic: wout u ghelieven dat gi mi helpen wout in mijnre eeren dat ic ter soenen quame tegen coninc Karel, ic woude u gaerne geven mijn goede ors Beiert.’ Als dit Roelant hoerde seide hij: ‘Staet op Reinout neve, ende vliet wt minen ogen dat ic u niet en sie of hore spreken: ic bin hier gecomen om tegen u te campen om dat gi mi huden valschelic naemt uwen swagher, daer om is die camp an ghenomen ende nu wildi van soene spreken?’ Doe seide Reinout met homoedige woerden: ‘En waent niet, Roelant neve, dat ic dit doe doer blootheyt of vervaernis. dese oetmoedicheit die ic u doe, ic seg u in der waerheit, ic en ontsaghe niet uwer vive want waer ic ghewapent, ic soude de camp tegen u wel dorren bestaen.’ Doe seide Roelant: ‘Gaet, wapent u, neve.’ Doe ginc Reinout ende wapende hem mit haesten ende als hi gewapent was sat hi op Beiaert; hi hinck sijn scilt an sinen hals ende nam sijn spere in sijn hant. Als Roelant sach dat Reinout gewapent was seide hi in hem selven: ‘ic bid u Gode van hemelrijc, dat ghi bewairt mijn neve Reynout, dat ick hem niet doer en steke mit mijnre spere.’ Als Roelant dit in hem selven geseit had, lieten si haer paerden te gader lopen ende staken malcander mit sulker crachten dat hair speren braken ende Roelant viel mit sijn paert ter neder. Als Roelant gevallen was scaemde hij hem ende seyde tot Reinout: ‘Ghebenedijt, neve, soe moeti sijn, so helpe mi onse Vrouwe: so swaren steke en ontfinck ick nye van mijn leven van coningen of graven, waer ic ye quam in enigen striden.’ Distorie seit ons dat Roelant nye en vacht tegen so starcken man die hem vallen dede ende zijn ors mede. Doe nam Roelant sijn swaert Durendael in die

[fol. 182]

hant ende ginc na zijn ors ende seide: ‘Valsce beeste, du sulste becopen den laster. die du mi gedaen hebste want du en moges niet verdragen dien steke van een kint.’ Mittien verhief Roelant zijn swaert ende woude Volentijne doden, mer Reinout seide: ‘Wat wildi Volentijn witen? het is een stom beest! sloechdijt doot so wairdi ymmer sot: wat prijs soudi daer of hebben? de Fransoysen hebben de manier dat si haer orssen luttel coren geven ende dat comt haer heren dicwil tot groten toren. Ic seg u in der waerheit: ic en doe Beiert geen coern meten, ic doet hem voer leggen also veel als hi eten mach.’ Doe seide Roelant: ‘Seker neve, gi segt waer.’ Mit dese woerden spranc Roelant op Volentijn ende nam Durendael in die hant ende Reinout toech Florenbergen ende reden te gader met crachte: dit versagen de genoten ende quamen staphans reden na hemluden. Reynout versach de genoten comen riden na hem toe, doe seide Reynout: ‘Ghij hebt mi verraden. Roelant quaet bastaert. nu moet ic vlien, God geef di lachter!’ mit dese woerden reet Reinout wech. Dye voerste van die genoten was Ogier. ende als Ogier tot Roelant quam seide hij in spotte: ‘Roelant, u grote hoverdie heeft Reinout groote scande ghedaen. in desen camp, doe ghi hem so sere staect mit uwen spere dat hi hem niet onthouden en mocht, hi en most vallen van Beiert.’ Roelant antwoerde met grammen moede: ‘Swijch, du quade scalc Ogier, du moges wel soe veel spreken, ic sal den scade op di verhalen, die mi Reynout in desen camp gedaen heeft.’ ‘Nu wil ic swigen’ seyde Ogier. ‘mer mi verwondert hoe Reinout soe stout was dat hy Roelant genaken dorst want had hi gheweest in Vaucoloen, menich Fransoys hadde tlijf behouden.’ Aldus bescampte Ogier Roelant. Als die genoten

[fol. 183]

alle bi Roelant waren overdrogen si dat si riden wouden na Parijs, dat welc si ter stont deden ende Reynout reet na Montalbaen.