|
| |
Dat XV. ca Hoe die heren weder tot coninc Karel quamen ende
seiden dat si Beiert niet vinden en conden ende hoe coninc Karel Reynouts drie
broeders woude doen hangen. Daer bisscop Tulpyn tegen was met Roelant ende
ander heren ende dat benamen dattet niet en geschyede ende hoe Maeldegijs
Reinouts broeders verloste wt coninc Karels vangenis ende tot coninc Karel ginc
daer hij lach ende sliep in zijn camer ende seidet hem dat hij se wter vangenis
nam ende brochtse tot Montalbaen.
Als dye heren aldus als gi gehoert hebt van Reynout gesceiden
waren, reden si weder na Parijs tot coninc Karel ende als de heren aldus na
Parijs ridende waren, overdroegen si met malcander wat si tot coninc Karel
seggen souden als si voer hem quamen. Doe seyde bisscop Tulpijn: ‘Wat
sullen wi seggen van desen scilt knecht de Reinout geslagen heeft? wie sal dat
| |
| |
voer den coninc verantwoerden?’ Roelant seide:
‘Dat sal ic doen ende sal seggen dat ict selve gedaen heb, dair weet ic
raet toe’ ende dat docht hem allen goet ende reden so lange dat si quamen
voirden coninc ende als de coninc de heren sach was hi blide ende hietse
welcoem ende vragede ter stont Roelant of hi Beiert brochte. Doe seide Roelant:
‘Here coninc, neen wi, mittien heeft die coninc versien den sciltknecht.
die daer doot in gebrocht wert op een ors. des hem verwonderde ende seide:
‘Wie is de mensce die gi daer doot in brenget? ist de pelgrim die op
Beiaert reet?’ Roelant seide: ‘Heer coninc, neent, het is Foukijns
soen van Morlione.’ Die coninc seide weder: ‘Wie heeft den
sciltknecht gedoot?’ Doe seide Roelant: ‘Heer coninc, dat dede
ic.’ Die coninc seide: ‘Neve, dat is misdaen’. Roelant seyde
weder: ‘Heer coninc, ghi kent wel Beiert: alst begint dan ist seer fel.
Ende alst quaet is, so en macht niemant dwingen of achtervolgen ende wi waren
den ors so na gecomen dat wijt sagen metten ogen, des wi alle blide waren want
de man dier op sat was out van dagen, so dat hem tors ontdragen had ende als wi
tors int gesicht hadden meenden wijt wel te vangen. Doe quam die sciltknecht
ende woude met sijns selfs cracht Beiert alleen vangen ende toech sijn swaert
ende als Beiert tswairt sach wast so scu dattet vloech oft dul geweest had ende
wi verloren Beiert tusschen twe foreesten in een coern lant. Doe was mijn hert
so seer met toerne bevangen dat ic den sciltknecht doot sloech.’ Doe
seide coninc Karel: ‘Roelant neve, gi deet recht: het was grote
dorperheid vanden sciltknecht dat hi voer u allen wtriden soude ende vangen
Beiert alleen, dat hem niet doenlic en was; mi waer leet, gi en haddet
gedaen.’ Als dat de coninc geseit had, seide | |
| |
Roelant: ‘Heer coninc, ic wil dat gi doet hanghen die knechten
die ghi Beiert bevolen had om dat si hem Beyert hebben laten ontgaen.’
Doe seide de coninc: ‘Roelant neve, wildilt hebben gedaen, so salt
geschien.’ Doe geboet die coninc datmen de knechten hangen soude, twelc
terstont nae des conincs gebot gedaen wert: dairom dicwijl van veel onderwils
coemt groten onrust ende afterdeel. Maeldegijs de biden coninc was ginc tot hem
seggende: ‘Here ay lacen, wat is mij geschiet, mijn ghesel is op u ors
geseten ende ic weet wel dat hi daer of gevallen is ende mach doot wesen: des
heb ic in myn hert so groten rou dat icx niet segghen en kan. ende ic wil gaen
over zee voer de siele van minen geselle dat hem God genadich wesen
moet,’ ende als Maeldegijs dese woerden totten coninc seide, hielt hij
hem seer qualic: hi wranc zyn handen ende toech zijn haer ende scheen te driven
ongemeten rou ende seide: ‘Adieu lieve geselle, ic en sie u nemmermeer
meer.’ Doe coninc Karel desen rou Maeldegijs sach driven, had hi zijn
medeliden ende seide: ‘Vrient, hebt mate in dyn rouwe, ic sal di begaven
cortelic in een rijc cloester, daer gi u leven u broot hebt ende can ic
vernemen wair u geselle doot gebleven is, ick sal in de eer van onser Vrouwe
over zijn siel doen zingen alle dage een misse: dat seg ic u voirwair.’
Do seide Maeldegijs: ‘God loens u, edel heer coninc, ic en mach hier niet
langer letten’. ende aldus nam Maeldegijs oerlof anden coninc: doe geboet
de coninc dat men Maeldegijs geven soude x. ducaten van goude. Ende aldus
sceide Maeldegijs wt Parijs ende dancte den coninc seer van sijn goede giften
die hi hem ghegheven had. Als dit ghedaen was ontboet de coninc alle zijn
baroenen bi hem ende seide: ‘Edele heren, ic sal mi wreken over diegene
die mijnen sone so moerdelic versloegen. Aldus swere ic bi mynre cronen dat ic
mi over de moerdenaers wreken | |
| |
sal’. ende als de
coninc aldus sijn eet gedaen had, dat menich edel man leet was diet hoerden,
liet hi Reinouts broders wt de vangenis halen. ende voir hem brenghen. Als si
voer hem quamen liet hi hair handen ende ogen verbinden als oft dieven geweest
hadden. Als dit die bisscop Tulpijn sach, had hijs medeliden ende seide:
‘Heer coninc, doet doch wel ende laet ons onse neven totten scepen doen
brengen want, edel heer coninc, het is ymmer u vleisch. ende u bloet: gi weet
doch wel dat wette elcken man te swair is.’ Doe seide coninc Karel weder:
‘Heer bisscop Tulpijn, des en doe ic niet want ic sel noch huden wraec
ontfangen over myn soen ende doen mine neven hangen.’ Die bisscop
antwoerde: ‘Here, de heren hebben hier so menigen maech dies niet gaern
sien en souden dat mense voir hair ogen hangen soude, ende ramp moeten si alle
hebben of sij er een hangen.’ Doen seide de coninc: ‘Soutstu di dan
tegen mi setten?’ ‘Neen ic, heer coninc,’ seide de bisscop.
Coninc Karel seide weder: ‘Ic salse doen hangen.’ Doe seide de
bisscop: ‘Here, des en henge ic niet. ende si hebbender te veel goeder
magen toe, ende ramp moeten si hebben, of sijer consent toe geven’.
Coninc Karel riep tot hem Fouken van Parijs ende seide: ‘Wat radi mi, wil
ic mine neven doen hangen of wil icse laten leven om die soene die si mi
bieden?’ Doe seide Fouken totten coninc ende louch: ‘Heer coninc,
daer toe sidi selver vroet genoech want ghi siet doch wel dat bisscop Tulpijn
met macht tegen u wesen wil ende ist dat ghijt doet so salmen seggen dattet
bedwanc dede: gi en dorstes niet laten.’ Als die coninc dese woerden van
Fouken hoirde wert hi toernich. ende swoer bi zijn coninclike croen dat hi zijn
neven nemmermeer tegen hem en soude laten verdingen. ende soudese te hants te
Montefaucoen doen hangen. Desen selven eet beroude | |
| |
hem
na seer en was hem leet. Ende als die bisscop den coninc desen eet hoerde doen,
balchs hem seer ende seide: ‘Here coninc, ghi sult u neven tegen u laten
verdingen, ist u lief of leet.’ Doe seide de coninc tot bisscop Tulpijn:
‘Wilstu di tegen mi setten?’ ende mettien dat hi dit seide sloech
hi den bisscop. Doe nam die bisscop den coninc bijder kelen ende soude hem
gedoot hebben mer die heren schoten dair tusschen ende trocken bisscop Tulpijn
vanden coninc. Coninc Karel was toernich ende sprac met erren moede: ‘Nu
sal ic weeten, bisscop van Riemen, wye de gene sijn die mi begeven sullen ende
mit u leven ende sterven sullen.’ Doe trat die bisscop an een sijde:
‘Nu bid ic mine magen die ane mijn hulpe willen wesen of inder noot niet
begeven, dat si mi comen.’ Als de bisscop dat sprac, spranc bi hem over
die grave Amerijn, Aernouts sone van Benlant, daer nae heer Aernout selve, doe
die hertoge van Arden ende een stout vroem ridder ende was genaemt Dideric.
Daer na spranc bijden bisscop over die hertoech van Bourgongen ende seyde:
‘Heer bisscop Tulpijn, wi willen u helpen teghen alle die ghene die u
souden willen deren.’ Doe ginc over Ritsaert van Normandien, daerna de
starcke Ogier een stout ridder, doe ginc over die hertoge van Bamer ende met
hem Bartram ende Ridsier die beyde sijn kinder waren, doe trat over van Geneven
grave Olivier, daer na den stouten Roelant: nochtan en badtmens hem niet. Doe
seiden die heren tot bisscop Tulpijn: ‘De u misdede, edel heer bisscop,
wi soudent so op hem wreeken dattet hem zijn leven costen soude.’ Als
coninc Karel dat sach seide hi: ‘Ay neve Roelant, hoe hebdijt aldus
gemaect: ic sie wel, ic heb besteet mijn broot seer qualic dat ic u dus langhe
gehouden | |
| |
heb binnen minen hove van ioncx op gevoet ende
heb u gemaect de meeste van alle minen heren. ende mijn betrouwe op u geset,
ende ghi begevet mi ter noot.’ Doe seide Roelant: ‘Heer coninc, des
en acht ic niet, mer gi moget u wel scamen voer al die werelt want verdadi dese
drie heren, het is u vleisch ende bloet, u scande waer te groot.’ Doe
riep de coninc Fouken van Parijs weder ende seide: ‘Wat segdi Fouken, wil
ic mijn neven laten verdingen om die soene die si mi geven willen?’ Fouke
antwoerde den coninc ende seide: ‘Heer coninc, des sidi selve vroet
genoech: en siedi niet dat u hoge magen die met u alle dage gaen, tegen u
gewapent sijn in hulp van bisscop Tulpijn ende ist dat gi die drie heren tegen
u laet versoenen, men sal seggen dat ghijt doer ontsich gedaen hebt ende anders
niet.’ Doe seide de coninc: ‘Fouke, gi segt waer.’ Dit hoerde
die stercke Ogier. ende wert seer toernich ende trat voert ende nam Fouken bi
den hare ende sloech hem met een vuijst in sinen hals dat hy in onmacht viel
voir des conincx voeten of hi doot geweest had; doe seide de koene Ogier:
‘Du valsche raetgever ende bose tyran, ic waen die heren nu over di
gewroken zijn.’ Mettien ginc hi voert dair die drie heren saten ende
ontbant hem haer handen ende ogen want hi se so gebonden niet sien en mocht.
Doe seide die bisscop Tulpijn: ‘Wije sal de gene wesen die dese drie
heren hangen sal? ic waen niemant so stout en si.’ Die coninc seide:
‘Heer bisscop, gi set u onmate seer tegen mi.’ Doe seide die
bisscop weder: ‘Heer coninc, ic seide u te voren ende ic seg u noch:
woude ic mi tegen u setten, ic wonne u of u lant ende croen.’ Als die
bisscop dese woerden seide, so wert Karel toernich ende claechdet voer alle
sijn heren. Als dit de bisscop sach had hi medeliden metten coninc ende bandt
Aymijns kinder handen | |
| |
ende ogen weder. Doe seide
bisscop Tulpijn: ‘Heer coninc, nu doeter uwen wille mede, wes u belieft,
mer laetse verdingen, het is best.’ De coninc seide weder: ‘Ay
lacen, wats is mi geschiet, dat mi de lief[s]t daer ic mijn betrouwen op stel,
mi begeeft?’ Doe seide de stoute Roelant: ‘Voerwaer heer coninc, ic
en doe niet; mer ic seg u wilt ghi vechten op de Sarasinen ende heyden, ic en
begeve u doer geen anxt of vrese vander doot ende altijt wil [ic] gaerne int
vreselicste wesen ende den meesten arbeit doen ende u getrouwelic
dienen.’ Doe sprac die coninc weder ende seide: ‘Hoerdijt heer
bisscop Tulpyn, het is met minnen of met onminnen, ic sal noch huden min
susterkinder hangen ende wraec doen over mijn soen Lodewijc - ic en waen myn
leet nemmermeer te vergheten - sonder enich langer beiden met macht van volck
want alst ten quaetsten coemt, soe groten slach slaet dicwil een knecht als een
ridder die de wapen geplecht heeft.’ Als Roelant dat hoerde van den
coninc wert hi toernich ende seide: ‘Heer coninc, soudi dan uwe knechten
tegen mi willen setten of Foukens knechten?’ Met dese woerden toech
Roelant sijn swaert. ende sloech een van sijn knechten dat hem thoeft van den
live vloech. Doe seide Roelant: ‘Heer coninc, en set u knechten niet
tegen mi, want ick soudse wel alleen verslaen al die gi in u rijck hebt.’
Als coninc Karel sach dat hi niet en vorderde, wat hi dede, sweech hi lange
ende docht in hem selven hoe hi hem best mocht wreken. Over een wile seide hy:
‘Gi heren, gi misdoet alte seer dat gi mij dus tonder doet ende mi
verwondert waerom ghijt doet want ic gesworen heb dat ic myn suster kinder
soude hangen. ende wreken den doot van minen soen Lodewijc. Ende mijn gesworen
eet moet voert gaen want ic se niet breken en mach. Dus, waerdi van edelre
herten oft eerbaer, gi sout dairtoe helpen dat ic mijn | |
| |
eet volquaem.’ Doe seide de bisscop Tulpijn: ‘Heer coninc, en weest
niet te haestich: het is tweewerf geschiet dat gi uwen eet braket; aldus en
acht ic dit niet veel.’ De coninc seide weder: ‘Heer bisscop, heb
ict gedaen, dat is mi leet ende ic en weet niet dattet geschiet is. aldus segt
mi wanneert geschiet is.’ Doe seide de bisscop: ‘Ic salt u seggen.
En gedenct u niet heer coninc, dat ghi in uwen erren moede swoert bi uwer
cronen als dat gi Amelise van Olinde soudt doen hangen omdat hi bi uwer dochter
sliep ende nu hebdi den man weder soe lief, dattet wonder is want hi dient tot
uwer tafel ende hebt hem u dochter te wive gegeven ende dair mede goet, erve
ende lant.’ Als coninc Karel dat hoirde wort hi toernich ende seide met
erren moede: ‘Ic verbiede u bisscop, meer tegen mi te argueren of te
spreken wan het schijnt, soudi tegen mi enich gedinge maken, dat gi mi of
winnen soudt lant ende croen.’ Doe seide Roelant: ‘Heer coninc, nu
doet mijn raet, si sal u goet wesen, dat is: doet dese.iij. heren weder inder
vangenis leiden ende laetse leven noch een wijle; hier en tusschen suldi u
beraden so dat alle dinc ten besten comen sal.’ Doe seide die coninc:
‘Roelant neve, u raet wil ic doen.’ Doe werden die broeders weder
in die vangenis geleit de in grooter vresen geweest hadden vanden live ende
daer mede scheide het parlement van den heren ende coninc Karel ginc in sijn
camer ende worde alsoe tevreden ghestelt.
Dit gedaen wesende. so ist geboert dat Maeldegijs weder
gecomen is tot Parijs om te verlossen Reinouts broeders wter vangenis daer si
in lagen in groot perikel haers levens want si en wisten niet van ure tot ure,
coninc Karel en soudese doen | |
| |
hangen. Ende als
Maeldegijs was in Parijs is hi gegaen inden pallays daer die broeders gevangen
lagen. Als hi daer quam toechde hi sijn const ende die valbrugge ginc neder
ende die poerte ontsloten ende als hi in was ginc hi so lange dat hi bijder
vangenis quam: daer toende hy weder sijn konst ende die doer vander vangenis
brac. doe trac hij in ende nam Adelairt bider hant ende terstont ontdede hi
alle die sloten ende kettenen daer si mede gebonden waren: die broeders, niet
wetende dattet Maeldegijs was mer waenden dattet volc geweest had die de coninc
om hem luyden gesendt had. dat mense heimelic doden soude, waren si drovich.
Adelairt seide: ‘Adieu lieve broeder Reinout, want Karel past ons te
doden: ghi en siet ons nu niet meer levende. God wil bewaren onse
sielen.’ Ridsaert ende Wridsaert seiden: ‘Nu ist al gedaen, wi
moeten nu ymmer sterven want wij horen dat de coninc volc om ons gesendt heeft
ende hi wil ons doden’ ende begonden seer te screyen dattet Maeldegijs
ontfermde ende seide tot hem luiden: ‘Gi heren, en sijt niet vervairt
want ic segge u voirwaer: ic ben u oem Maeldegijs.’ Als dit die broeders
hoerden waren si blijde. Adelaert seide: ‘Lieve oem, staet ons bi want
onse leven staet an God ende u.’ Doe seide Maeldegijs: ‘Weest
tevreden, ic sal u leiden wter vangenis.’ Mettien woerden nam hijse bider
hant ende brochtse wter kercker ende leidese an die brugge tot Parijs. Doe
seide Maeldegijs: ‘Ghi heren, ic heb mesdaen dat ic u wech leyde sonder
conincs wille: aldus blijft hier staen, ic sal gaen nemen oerlof an den coninc,
want sonder oerlof en wil ic u niet heen leiden.’ Doe seide Adelairt:
‘Oem, laet ons gaen want die coninc en sal u geen oerlof geven, dat weet
ic serteyn.’ Maeldegijs seyde: ‘Ghi moet hier so langhe staen dat
ic oerlof genomen heb.’ | |
| |
Als Maeldegijs in des
conincx camer quam ginc hi staen voer tconincx bedde ende seide: ‘Heer
coninc, God geve u goeden dach. ic heb mine neven wter vangenis genomen, het si
scade of baet. ende si staen voer die brugge binnen Parijs ende ic bid u, heer
coninc, dat gi mi oerlof gheeft; ic soude die heren leyden tot Montalbaen daer
si u, heer coninc, niet ontsien en sullen.’ Die coninc dat horende de
daer lach tusschen waken ende slapen seide tot den pelgrim: ‘Maeldegijs,
doet met uwen neven uwen wille.’ Als Maeldegijs dit vanden coninc hoirde
was hi blijde ende ginc daer hi vandt des conincs crone. ende sijn swaert ende
namt mede daert de coninc met ogen aen sach ende keerde weder tot die drie
heren. ende brochtse in corter tijt tot Montalbaen ende als Reinout sijn
broeders sach was hi seer blide ende dancte sinen oem seer. Aldus bleef Reinout
met sijn broeders ende zijn oem tot Montalbaen in goeder hoeden. Coninc Karel
die van Maeldegijs dit gesien hadde. ende gehoert tusschen slapen ende waken,
was hi weder in slape gevallen. ende als hi daer na weder wacker wert en wist
hi niet of hem Maeldegijs in een droem te voren gecomen geweest had of dattet
ghesciet was warachtich: in dese arguacie lach die coninc so lange dat hi op
stont. om te sien wat daer of was, oft droem was of anders. Aldus heeft hem die
coninc mit haesten gecleet ende ghinc so drae als hi ghecleet was totter
vangenis de hi vandt op staen ende ginc daer in: daer sach hi dat hi de
broeders quijt was, daer hi groten rou om hadde. ende ginc weder om nae sijn
camer. ende onder des quam hem Roelant te moet die hem gruete ende seide:
‘Heer coninc, ter goeder tijt moet gi aldus vroech op gestaen
wesen.’ Doe seide die coninc: ‘Lieve neve | |
| |
Roelant, ic moet u mijn quade aventuer clagen dat mi te nacht geboert is: te
nacht als ick lach ende sliep quam mij te voren den bedrieger Maeldegijs ende
so mi dochte seide hi tot mi dat hi Reynouts broeders wt de vangenis genomen
had ende badt mi dat hise wech leiden most tot Montalbaen, daer si mi niet
ontsien en sullen ende mi docht ic sachem voer mi staen. ende gaf hem oerlof
dat hijse wech leiden soude ende doen daermede wes hem geliefde. ende ic sach
dat hij mijn croen ende mijn goede swaert nam met hem, dat ic waen nemmermeer
weder te crijgen. Roelant antwoerde den coninc met corten woerden: ‘Heer
coninc, gaefdi hem oerlof ende weet ghijt noch Maeldegijs ondanc?’
‘Roelant neve, gi hout u spot met mi: des soude ic wel ontberen.’
Hiermede gingen si te samen in de sale: die coninck was seer tonvreden om sinen
gevangen.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd