|
| |
Dat XIIJ. ca Hoe Reinout quam met Volbeiert bi Parijs om sijn
broeders te verlossen. Ende enen bode sende an coninc Karel ofmen de vete
versoenen mocht ende wat soen hi den coninc boet biden bode.
Als Reinout met rouwe ende groot verdriet gecomen was tot
Montalbaen beclagede hi sere sijn misval dat hi so van | |
| |
sijn broeders scheiden moest. ende achterlaten. Ende hy had oec verhoert datse
coninc Karel gevangen had ende woudese doen hangen ende het was al rouwich om
die heren dat in Montalbaen was. Reinout wapende hem ende dede Volbeiert
overdecken ende sadelen ende satter op ende scheide van Montalbaen. ende reet
nae Parijs seer clagende zijn misval seggende in hem selven: ‘Waert dat
men mijn broeders brochte om te hangen hi soudese mit cracht den coninc
ontnemen of om doot bliven.’ Met dat hi dus reet peynsende quam daer een
knecht lopen de starc ende snel was ende had een grote staf op zyn scouderen
met iseren pennen ende de staf was mit yser wel beslegen. Reinout seide in hem
selven: ‘Of mi die volcht om te verspien of om te beletten, dat sal ic
gheringe weten, mi en gebreke arm of swairt ende Beiert mijn gode ors.’
Doe reet Reinout in des knapen gemoet ende sprac tot hem seggende:
‘Volgestu mi in evele moede of om mi te beletten, ic wil dat ghijt mi
segt.’ Die man seide: ‘Here, soude ic u volgen in quade, dat en
wair niet wel van mi gedaen, want ghij sijt mijn here ende ic ben u knecht: u
vader gaf mi op uwer moeder casteel cccc. pont alle jaers te renten, die mach
ic alle jaers verteren.’ Als Reinout van den bode dit gehoert hadde seide
hi tot hem: ‘Segt mi u name.’ Doe seide de knecht: ‘Ic bin
genoemt Rigant van Napels.’ Do seide Reinout: ‘Du moetste mi een
boetscap doen anden coninc van Vrancrijc ende seggen eer ghi u boetscap doet,
dat gi begeert een bede als sekerheit ende vast geley, so dat gi moecht gaen
ende comen ongescaet van uwen live, dan doet u boetscap.’ Die bode seide
tot Reinout dat hi de boetscap gaern dede. an den coninc van Vrancrijc
‘ende het is wel recht dat ic ben u knape.’ Doe seide Reinout:
‘ic sal u de boetscap seggen.’ De bode seide: ‘Segtse mi vry:
als ic myn boetscap doe, spreecter | |
| |
yemant in myn
woerden, ic sla hem met mijn staf dat hi nemmermeer op en staet, des gelovet
mi.’ Doe seide Reynout totten bode: ‘Segt den coninc int openbaer
voir sine baroenen dat ic hem bidde dat hi mijn broeders spare ende segt hem
dat ic gaerne zyn oetmoet socht wollen ende barvoet ende geven de meeste soen
die ye over man ghegeven is: ic wil Lodewijc negenwerf mit goude op wegen ende
ghevent over Lodewijcx siele, ick wil maken een man van goude so groot als
Lodewijc was ende doen maken een kercke in de ere van onser Vrouwen ende goeden
den priesters met mijns selfs goet, datmen daer in singe alle dage die vij.
getiden. noch wil ic hem geven Beyert mijn goede orsse ende min casteel
Montalbaen wil ic ontfangen van hem te leen, wil mi die coninc laten verdingen
mijn lijf ende mijn broeders lijf ende vrede geven. Ende ist dat hi mi hier int
lant niet sien en mach, ic ende mijn broeders willen gaern varen over zee. ende
ist dat die coninc dair en binnen over zee. comt, wi willen hem dienen ende
onderdanich wesen met siele. ende live ende dienen hem oec so getrouwelic. ende
ridderlic dat hi niemant in sinen hove ons gelijc vinden sal, want wi hem niet
begeven en sullen om leven noch om sterven, in hoe grote perikel dat wi comen
mogen, wi sullen bide hulpe van God wederstaen. Ende ist dattet die coninc niet
doen en wil. segt hem dat ic sal comen in sijn lant ende verbarnen al dat ic
machtich werden mach: ic en sel sparen cloesteren noch kercken, ic en sel se al
verbarnen ende nemen tgoud ende silver dat ic daer vinde ende betale dairmede
mijn soudeniers. ende ruyters de mi dienen. Ende ic sal den coninc tselve doen
dat ic Lodewijc sinen soen dede, want ic heb verhoert van hem, als dat hi des
nachts gaet te metten, dan sel ic hem nemen wair, het is in de kerc of elwairt
| |
| |
ende slaen hem met minen swaerde doot. In dusdanige
manieren sal ic mi dan over den coninc wreken of hi sal mine broeders quijt
laten ende mi zijn paeys geven.’ Doe seide Reinout in hem selven ende
bedacht hem van sinen opset ende seide: ‘God behoede mij voir sulcke
scande. dat ic coninc Karel minen here slaen soude, want ic heb hem so veel
misdaen, ic en weets nyet te beteren.’ Doe seide Reinout totten bode:
‘Doet mi de boetscap eerlic, dat bid ic u ende als gi coemt in de sale
biden coninc, so gruet mi ymmer de xii ghenoten ende gruet mi ymmer sere biscop
Tulpijn ende segt hem dat ic mijn broeders bevele in haer geleide, oftse de
coninc woude doen hangen dat hise bescermen wille. ende dit selve bid al mine
magen, dat si ymmer ten minsten raet noch daet toe en doen of mede riden
dairmen mijn broeders hangen soude. Ende ist datse coninc Karel ijmmer met
cracht [wil] hangen, al sent hise buten met macht van volc ic salse wairnemen,
als si onder de galge comen, sal ic proeven mine cracht ende slaent al dat ic
beriden mach met minen orsse Beiaert also dat hi myn broeders nemmermeer hangen
en sal.’ Doe seide Reinout voert totten bode: ‘Eer gi uwe boetscap
doet, siet dat gi ymmer vaste geleide neemt also dat gi mit eren moecht gaen.
ende comen sonder deren van uwen live.’ Die bode seide weder:
‘Reinout, en onsiet u niet, ic sal mijn boetscap wel doen, het vergae mi
alst mach.’ Mit desen woerden nam die bode an Reinout oerlof ende liep
met haesten so lange dat hi te Parijs quam in des conincs sale, ende als hi in
de sale quam sach hi coninc Karel comen wt een camer, doe began hem de bode te
scamen dat hi voir so groten here soude met sinen staf staen, nochtans en woude
hijs niet wter hant leggen; ten lesten wert hi bedocht en leyden onder sine
voeten ende viel voerden coninc | |
| |
over sijn knyen ende
dede hem reverentie: als hi dat ghedaen had stont hy op ende sach stoutelic op
den coninc ende lovich ende seide: ‘Coninc edel here, ic brenge di een
boetscap.’ Doe seide die coninc: ‘Goede boetscap moet altijt
welcoem zijn. nu segt ons met wat boetscap dat ghi geladen sijt.’ De bode
seide weder totten coninc: ‘Eer gi mine boetscap van mi horen sult,
begere ic an u een bede: vaste vrede. ende goet gheley also dat ic gaen. ende
keren mach met eren, ongescaet van minen live; anders en seg ic mijn boetscap
niet. want heer coninc soudemen boden onteren. of scande doen, soe wert dicwil
ongereet menige boetscap van te doen.’ Als de coninc de bode dus hoerde
spreken seide hi totten bode: ‘Gi segt waer: ic sweer u vrede bi mijnre
crone ende dat u niemant en sal misdoen of u lijf nemen. des neemt Roelant tot
een borge de daer staet: hi is een die starcste vander werelt ende den
koensten. Geleit hij u, bode, ghi moecht wel wesen sonder anxt.’
Die bode antwoerde den coninc: ‘Heer coninc, mijn heer
Roelant en sals hem niet belgen, ic name liever ander borge die ic name sonder
sorghe.’ Doe seide de coninc tot Olivier: ‘Weest mede sijn
borge’. ‘Vrient, willen u dese twe heren geleiden, gi moecht wel
gaen. ende comen met eeren. want u en mach dan niemant deren sonder alleen
God.’ Doe seide de bode: ‘Heer coninc, dese heren en moeten hem
niet belghen. ic had liever seker borge die ic vrijer nemen soude.’ Doe
seide de coninc: ‘Geleit desen bode mede, bisscop Tulpijn, ic seg u bode,
willen u dese iij. heren geleiden int gaen. ende keren, ghij moget vry wesen
sonder sorge.’ Doe seide de bode totten coninc weder: ‘Heer coninc,
dese heren sijn goet, mer noch naem ic liever ander borch die mi bet ghenoegen
soude.’ Doe seide de coninc: ‘Geleyten | |
| |
mede,
heer Ogier. ’‘Bode, willen u dese vier heren geleiden, u en mach
nyemant deren sonder alleen God.’ Doe seide die bode weder totten coninc:
‘Heer coninc, si en mogen mi niet ghenoegen. ic seg u inder waerheit, ic
had noch veel liever een vaster borge de ic noch liever had.’ Doen Karel
de bode dese woerden hoerde spreken wort hi toernich. ende seide: ‘Bistu
den duvel en machmen di geen te wille setten, kiest self.’ Doe seide de
bode stoutelic: ‘Heer coninc, geef mi dan oerlof self geleide te kiesen.
so en wilt u niet belgen, gi moet selve mijn borge wesen.’ Doe seide de
coninc: ‘God loens u bode, dat du mi eer doetste, ic sel di te recht
houden tegen heren ende baroenen ende al dat u deren mach,’ ende dat
swoer hem de coninc bi sijnre cronen. ‘Heer coninc,’ seide de bode,
‘gi sijt coninc. ende moecht u woert niet wederroepen. Aldus wil ic mijn
boetscap beginnen ende wilt na mi horen, heer coninc, dat u God lange spaert: u
doet grueten een die drovichste man die ye inder werelt was ende een de beste
ridder de ye sonne of mane bescheen ende de edelste creatuer de ye van moeder
lijf ontfinc, heer coninc, het is u suster kint Reinout ende doet u bidden
vriendelic of gi u veroetmoedighen wilt ende sparen sijn drie broeders die gi
gevangen hout ende ist dat u gelieven wil hem ende zijn broeders tontfanghen in
uwe genade: wes hi ende sijn broeders mesdaen hebben tegen u ende uwe
mogentheit, wil hi gaerne beteren ende u te voet vallen wollen ende barvoet
ende geven hem de meeste soen die ye over man gegeven is. Eerst wil hi Lodewijc
negenwerf met goude op wegen ende wil maken u een man van goude so groot ende
lanc als Lodewijc was ende ghevent over Lodewijcs doot. Voirt wil hi doen maken
in de eer van onser vrouwe Maria een scoen kerc. ende goeden de priesters met
zijn selfs goet so | |
| |
dat si houden de VII. ge[ti]den alle
dage. ende elcke priester alle dage doende een misse, ende Montalbaen wil hi te
leen van u ontfangen, of doet mit dat casteel dat u gelieft, ende in al die
kercken van kerstenrijc of cloesteren een maent lanc doen singhen alle dage
misse over Lodewijcs siele ende Beiaert dat goede orsse sal hi u mede geven.
Ende ist dat gi hem in desen landen niet gedogen of sien en moecht, so sal hi
met al sijn broeders trecken over zee. Ende waert dat gi bi hem luden quaemt,
si souden u bistaen ende in geenre noot begeven om leven of om sterven. Aldus
heer coninc, verwacht uwe edelheit, wilt hem ende sine broeders genadich
wesen.’ Doe seide de coninc totten bode: ‘Onbiet mi Reinout yet
meer?’ Doe antwoerde de bode seggende: ‘Heer coninc, ya hi, u
onbiet Reinout: ist dat u dat niet en mach genoegen ende gi die vete tegen hem
houden wilt, so sal hi comen in u lant branden roven ende destrueren dorpen,
closteren, kercken ende al dat hi buten vaste mueren beriden mach ende dat gout
dat hi inder kercken vint daer sal hi mede lonen den genen die hem
dienen.’ Doe seide coninc Karel: ‘Ontbiet mi minen neve Reinout
niet meer?’ Die bode seide: ‘Ya hi, heer coninc. hi ontbiet u: ist
dat gi hem ende zijn broeders in gracien niet ontfangen en wilt, hy sal u doen
tselve dat hi uwen soen Lodewijc gedaen heeft, want hi heeft vernomen an u een
niewe maniere, als dat ghi des nachtes gaern u getiden leest ende gaet te
metten, so sal hij u eens nemen waer inder kercken of elders daer hi u bevinden
can ende slaen u doot, aldus sal hi hem moerdelic an u wreken.’ Als de
coninc vanden bode dese woerden verstaen had was hi seer drovich van herten
ende seide tot hem: ‘By Gode bode, dese boetscap de du mij brenges is mi
niet lief te horen, ic woude dattu aftergebleven hadste ende tot mi niet
gecomen en waerste, want de mare de du mi | |
| |
brenges doet mi
therte groot verdriet hebben.’ De coninc beclagende hem vander tidinge
die hi ghehoert hadde vanden bode, seide tot hem: ‘Du waerste seer vroet
ende wijs dattu goet geley naemste want hadstu aldusdanige woerden geseit in
mijn sael sonder borghen of goet geleide, ic segt u inder waerheit. ick had u
dat hoeft of doen slaen.’ Doe seide die coninc totten bode:
‘Ontbiet mi myn neve Reinout yet meer?’ ‘Neen hi, heer
coninc, mer ic seg u voerwaer: hi doet seer grueten die xij. genoten van
Vrancrijc ende den bisscop Tulpyn ende beveelt bisscop Tulpijn op sijn ere dat
hi sijn broeders in sine geleide neme, ende bidt alle sine hoge magen dat si
hem ontfermen willen sijn claghelike woerden ende dat si niet en rijden of gaen
of raet of daet daer toe geven daermen sinen broeders verdoet. Ende ist here
coninc, dat gi sijn broeders verdoet, ende ist here coninc, dat gi sijn
broeders ter galgen doet brengen met macht van volc om te doen hangen, so suldi
Reinout daer bereet vinden ende sal u zijn broeders mit crachte nemen of daer
doot bliven. ende can hi u heer coninc daer mede sien, hi sal u mitten swaerde
versoecken so dat gi sijne broeders nemmermeer en hanct.’ Als Karel dese
woerden verstont vanden bode seyde hi: ‘Ontbiet mi dat minen neve
Reynout. nu sal ic sien wie so stout sal dorren wesen de Reynout lyen daer of
tot maechscap trecken ende seggen dat hi hem bestaet: wije dat doet, ic doen
hangen binnen iij dagen.’ Als dit die coninc seide hads de bode rou int
herte. ende nam sinen staf in die hant ende ginc eerst voer Roelant ende seide:
‘Roelant edel grave, berecht mi doch dat ic u vragen sal: Reinout de edel
here, vrou Ayen soen van Merewout, bestaet hi u of niet?’ Doe seide
Roelant: ‘Ya hi, bode, ic en missake hem niet om niemants wil.’ De
bode seide tot Roelant: ‘Ic seg | |
| |
u certeyn, haddi
de ionchere gelochent ic had u geslagen met minen staf.’ Doe ginc de bode
voer bisscop Tulpyn ende seide: ‘Heer bisscop segt mi doch dat ic u vrage
of Reynout u yet bestaet.’ De seide: ‘Ya hi, zijn vrient wil ic
altijt wesen.’ Als dat de coninc sach seide hi: ‘Wie heeft ons dese
bode gebrocht, de zijn boetscap dus meesterlic doet? hi is wijs, stout ende
snel ende doet zyn boetscap eerlic’ ende voert seide de coninc totten
bode: ‘Wanneer sagestu Reynout?’ Dye bode seyde: ‘Heer
coninc, als ic mach segghen, soe sach ic hem gisteren.’ Doe seide die
coninc weder: ‘Vrient, waer saechdi hem te voet of op een ors?’ De
bode seide: ‘Heer coninc, ic salt u seggen: do ic hem sach, had hi Beiert
dat goede ors bescreden.’ De coninc seide: ‘Dat is mi leet dat hij
Beiert noch heeft.’ De coninc seide: ‘Bode, wilsti mi Reynout
wisen, ic sal u dusent gulden van goude gheven ende sal u te recht houden al
Reinouts magen ende al de deren mogen.’ Doe seide de bode: ‘Heer
coninc, ic en wils niet doen; ic seg u heer coninc, bi mijnre trouwen: quaem ic
dair ghi Reinout wout vangen, ic soude u mit mijn stave slaen dat ghijs
nemmermeer vergeten en sout, mi en gebrake arm noch mijn staf.’ Doe seide
de coninc: ‘Vrient, op u woerden en acht ic niet een caf noch op Reynouts
stoutheit want het is een dwaes mensce de alsulke vermetelde woerden spreect
als ghi doet, bode, tot uwen overhoeft; waert sake datgi geen geleide en had ic
soude u doen hangen [om] u vermetelde woerden want ic nie so qualic ende
dorperlic van bode heb horen speken’
|
|
Auteursrechtelijk beschermd