|
| |
| |
| |
Dat XIJ. ca. Hoe Reinout met zyn broeders voeren om hair moeder
te besien als pelgrims ende quamen te Pierlepont ende hoese die vader vangen
woude ende brengen se in Vrancrijc ende hoe Pierlepont van den coninc belegen
was ende Reinouts drie broeders ghevangen waren ende de coninc woudese doen
hangen mer Reinout ontquam ende hoe de broeders verlost worden met hulpe van
Maeldegijs haer oem.
Om te achtervolgen onse materie so. geboerdet dat Reinout tot
hem riep sinen broeder Adelairt hem seggende: ‘Lieve broeder, gi sijt
daer al mijn raet. ende troest an staet; ic bid u, helpt mi raden: het is
geleden vij. jaer dat wi ons moeder nie en sagen noch daer af gehoert, myn
herte is mi hierom so swaer, ic moetse sien ende spreken, of ic sterf van
rou.’ Doe seide Adelaert: ‘Wat hebdi voren broeder, gi weet wel dat
onse vader ende moeder onse doot gesworen hebben: comen wi dair, wi zijn
verloren.’ Doe seide Reinout: ‘Broeder, dien eet en achte ic niet,
want de ouders hebben natuirlic den kinderen te lief, daerom het gae alst mach,
ic moet myn moeder sien.’ Ende Reymont seide tot sijn drie broeders:
‘ic weet ons goeden raet: wi sullen gaen int bosch van Bordeeus ende
verwachten dair den pelgrimmen. ende bidden hem dat si haer cleder geven voer
di onse ende gaen so onbekent doer tlant tot onse moeder.’ Desen raet
docht de broeders goet ende scheiden so wten castele, dattet luttel waren diet
wisten ende si wachteden int bosch pelgrims. Als si een wile inden bosch
geweest hadden quamen dair vier pelgrims de vanden heiligen lande quamen ende
waren wt Vrancrijc ende kenden Reinout wel ende si hadden palmen in hair handen
ende als de pelgrims bi de broeders quamen ghingen si hem teghen, doe seyde
Reynout: ‘Ghi pelgrims, weest | |
| |
welcoem! wi bidden u
dat gi ons geven wilt uwe clederen ende scoen om de onse.’ Als de
pelgrims dit hoerden waren si vervaert, som en verstondens niet wat hi seide,
so wasser een de seide: ‘Reinout, sijt gi nu geworden een rover ende
scaker? hoe lange hebdijt gedaen? ick segt u certeyn: ist dat ic levende in
Vrancrijc keer, ic sal den coninc over u clagen, alsdat gi sijt een rover. Doe
de pelgrim dat seide, wert Reinout toernich ende toech zijn swaert ende greep
den pelgrim biden baert ende soude hem geslegen hebben. mer een ander pelgrim
viel over zijn knien voer Reinout. ende seide: ‘Genade here, siet wat gi
doet: wi zijn Gods pelgryms ende hebben gheweest over zee tot Iherusalem, al
waren onse cleder noch soe goet, doeter mede wes u glieft.’ Doe seide
Reinout: ‘Pelgrim gi sijt wys, en dade gi, u broeder waer doot.’
Doe liet hij den pelgrim gaen; de pelgrims togen haer cleeder wt ende gavense
den heren. ende de heren togen hair cleder wt ende gavense den pelgrims diese
an togen. Ende als si die pelgrims cleederen hadden. besaghen sise hoese hem
stonden ende als si alle gereet waren ghingen si menige dachvaert ende moede
voetstap eer si tot Pierlepont quamen ende als si voer tcasteel van Pierlepont
quamen vonden sijt gesloten, si clopten daeran, die portier quam ter poerten
ende vraechde wat si wouden. Doe seide Reinout totten portier: ‘Vrient,
laet ons vier pelgrims ingaen, wi hebben tot menige stede gheweest. ende in
menich lant: wi hebben geweest te Romen, tot Sinte Andries, in Scotlant ende in
Pendisen, Sinte Gillis in Provensen; nu hebben wi groten honger. ende dorst,
dus bidden wi om Gode dat gi ons inlaet’. Doe seide de portier: ‘Al
badi noch soe seer doir Gode, ic en sals niet doen.’
‘Wairom?’ seide Reinout. ‘Dat sal ic u seggen: ons quam
gister lede mare uten lande van | |
| |
Vrancrijc, als dat onse
heren gevangen souden wesen, als Ridsaert, Adelairt, Wridsaert ende Reinout. Ic
segt u vrient,’ seide de portier, ‘en wair u baert so lanc niet, ic
soude seggen dat gi wairt den stouten Reinout, ic en sach nye man hem bet
gheliken.’ Doe seide Reinout: ‘Ic bid u vrient, om Gods wil laet
ons in, ende doer de lieft van de joncheren - dat se God met ere laet leven!
ende heeftse coninc Karel gevaen, dat si ontgaen moeten mit live, ende sijn si
doot of verdaen, God wil haer sielen ontfermen, sijn si in storme of eniger
noot datse God vander doot behoeden wil.’ Als Reinout dese woirden seide
bequamen dese woirden den poertier seer wel so dat die poertier seide:
‘Ic sal u laten tot mijnre vrouwen, de u ghenoech sal geven van spijse
ende dranc doer die eer van den ioncheren.’ Doe seide Reinout: ‘Dat
lone u God.’ Mettien ontdede die portier die poerte ende die heren
ginghen in. Ende als si in waren ginghen si in dye sale daer si haer moeder
hebben versien ende grueten se eerlic seggende: ‘Ioncfrouwe, God geef u
goeden dach.’ Doe seide die vrou: ‘God loens u, pelgrims’.
Doe seide Reinout: ‘Vrouwe, wi hebben in menich lant geweest, als te
Romen, Sinte Jacobs in Galissen ende tot menich ander stede; mer wi en waren
nye van honger so sere verwonnen als nu." Dus edel vrouwe, geeft ons teten doir
Gode, so dat gi ons weldaet ende pelgrimagien deelachtich moet
wesen.’
Doe seide de edele vrou: ‘Pelgrims, weest te vreden: ic
sal u eten ende drincken geven.’ Die vrouwe dede de pelgrims sitten an
een tafel ende deder op brengen spijse ende dranc overvloedich, so dat die
heren aten ende droncken ende waren vrolijc. Die vrouwe ghinc in de kelre daer
si den besten wijn vant die men drincken mochte ende tapte een kanne vol wijns
ende brochtse | |
| |
de heren dair si saten an di tafel, si nam
een gouden scael in de hant ende schenctese vol ende gafse Reinout, ende
Reinout nam die scale ende drancse wt ende als hijse wt had seyde hi:
‘Vrouwe, de meer had van dien wijn.’ Die vrouwe nam de scale ende
scenctese weder vol ende gafse Reinout ende seide: ‘Pelgrym, hoe moechdi
den wijn: gi drinctse seer, ic duchtse u miscomen sal.’ Reinout sette den
scale weder an sinen mont ende drancse weder wt, als de vrouwe dat sach
seghende si hair. ende seide: ‘Mi verwondert waen du bist gecomen, dattu
pelgrim den stercken wijn so drinckes, want x. ridders en soudens so veel nyet
ghedroncken hebben als du alleen doetste.’ Reinout sprac: ‘Dat u
God lone, geeft mi noch meer van dien wijn. wildijs mi noch eens geven, ic sal
u mijn leven dancken.’ Dye vrouwe was goedertieren ende scencte hem die
gouden scale weder vol ende gafse hem weder in die hant ende als Reynout die
scale in de hant had dranc hijse weder wt. Doe en konde de vrou den pelgrim van
wonder niet genoech ansien. Doe seide Reynout: ‘Vrouwe, ic wilde wel dat
icx meer had, want had ic noch een scale van dien wijn, ic en ontsage coninc
Karel minen oem nyet een mite.’ Als Adelaert dat hoirde was hi seer
toernich ende stiet Reinout met sijn ellenboech dat hy ter neder viel ende
bleef leggen of hi doot geweest had, so droncken was hi. Vrou Aye nam Reinout
in hair armen ende custen menichwerf ende men waende dat si van blijscap bi hem
doot soude hebben ghebleven, mer Adelaert namse in zijn arm ende droechse van
Reinout. Dit heeft versien een verspier of verrader. ende seide: ‘Vrou
Aye, doet Reinout vangen ende senden coninc Karel. want ghi hebtet ghesworen
ende u eet en hoerdi niet te breken. ende wildijt niet doen so sal ic ter stont
totten coninc riden ende | |
| |
seggent hem, dat gi Reinout den
moerdenaer u sone van Montalbaen in u casteel ontfaet, so coemt die coninc voir
u casteel ende doeten vangen ende hanget hem ende Aymijn, ende u sal hi doen
verbernen.’ Als dit de verrader seide wert die vrouwe seer toernich om
sijn woerden ende seide: ‘Valsce tyran, al dede mi coninc Karel mijn
broeder sweren opt lichaem van Sinte Dyonijs, mijn hert en consenteerdet niet
mijn kinder enich quaet te doen, want om leven noch om sterven en sal ic mijn
kinder niet begeven.’ Doe liep die verrader daer hi Aymyn vant staende in
een vierscare ende seide: ‘Here, uwe kinder zijn alle gader in uwe sale,
de coninc Lodewijc doot sloegen: doetse vangen ende binden ende sentse coninc
Karel ende wildijs niet doen, ic segt u certeyn, ic sal totten coninc varen
ende seggenhem dat si sijn in uwe castele, so sal de coninc comen ende vangen u
ende uwe kinderen. ende u vrouwe, [ende] doen u bi u kinderen hangen ende vrou
Aye verbarnen’. Als Aymijn vanden verrader dese woerden hoerde wert hi
toernich: met haesten nam hi een stoc de daer stont ende sloech den verrader
dat hij doot voer sijn voeten viel. Doe seide Aymijn: ‘Van dien worter
niet geseit.’ Doe riep Aymijn: ‘Edele baroenen, wapent u geringe
ende helpt mi mijn kinder vangen, dat icse coninc Karel mach senden.’ Doe
wapende si hem alle out ende jonc ende als si gewapent waren toech Aymijn met
sijn volc na die sale. Dit wort Adelaert gewaer ende seide: ‘God ende
Maria helpt ons, het staet ons nu tot groten sorge: ic sie myn vader comen na
de sael met menige gewapent man!’ Hi seide: ‘moeder, nu geeft ons
raet en weet gi ons geen raet te geven, wi sijn verloren, want Reinout de
stoutste van ons allen die leit in onmacht.’ Doe seide de vrou Aye:
‘Draecht Reinout daer binnen ende hout de camer manlic, want daer is geen
so | |
| |
starc opt casteel.’ Si deden dat hem haer
moeder hiet ende droghen Reynout in de camer ende leiden neder op een steen,
doe ghingen de iij. broeders met hair swairden voir de camer staen ende
onderdes quam Aymyn. ende hiet datmen sijn kinder vangen soude ende niet
sparen, want hi woudese coninc Karel senden. Do seide de grave Adelairt:
‘Gi heren, staet after, de gene die mi willen vangen, ic salse mit minen
swaerde slaen, ons en vangdi nemmermeer.’ Met dien woerden de heren
starckelic bevochten ende wat de broeders metten swaerde geraecten bleef doot
of seer gequetst, aldus worden si bevochten drie dagen ende si hielden de camer
twe dagen vechtender hant dat Reinout noch sliep ende dair niet of en wist.
Ende alst quam anden derden dage, bequam Reynout ende was vanden slaep
opgestaen. Doen sach hi sine broeders noch staen vechten. of si wten sinnen
geweest hadden. ende begonden moede te werden. Doe nam Reynout sijn swaert in
de hant ende seide: ‘Broeders, staet afterwaert, gi sijt te moede, u
slagen sijn te swac.’ Doe traden de broeders afterwert ende Reinout ginc
staen midden in de sale. Doe seide Reinout: ‘God moet mi scenden of ic
yemant spair al wairt Aymijn mijn vader, coemt hi in mijn gemoet hi salder die
doot om sterven.’ Hi trat daer hij volc dicste sach ende sloech so
vreselic dat hem elc ontsach als de doot, want wat hi met nyde sloech bleef
doot, hoe starc dat si waren. Als dat Aymijn sach, seide hi tot zyn volc:
‘Mijn kinder bliven ongevaen, want Reinout doet meer vromicheit dan al
mijn volc ende hij heeft tbeste swaert datmen vinden mach: wat hi raect dat
blijft doot, aldus laet ons vlien, of wi bliven alle doot.’ Doe sette hem
Aymijn met zyn volc ter vlucht, wat elc lopen mochte. Als dit Reinout sach
volchde hi sijn vader met nide, daer om waren | |
| |
de ander
broeders droevich ende Adelairt volchde Reinout na. Reinout doerbrac de scare
met crachte tot dat hi sijn vader vant ende had zijn swaert verheven ende soude
sijn vader ghedoot hebben, en had Adelaert gedaen, die Reinout met cracht hielt
dat hi sinen vader niet slaen en soude ende seide: ‘Edel here Reynout,
wat wildi doen? sloechdi doot onsen vader, die scande en mochten wij nymmermeer
verwinnen noch voer God beteren ende oec nemmermeer in edels mans hof comen,
ten soude ons staen tot een scandelic ende groot verwijt. Ende tegen coninc
Karel en verworven wi dan nemmermeer soen ende tegen Gode en mochten wijs niet
beteren.’ Doe seide Reinout: ‘Ic segt u certeyn, ic sal hem leren
dat hi sine kinder wil vaen.’ Hi nam sijn vader ende leiden op een banc
ende bant hem handen ende voeten ende leyden op een paert. Mettien quam dair
een knape gaen, Reynout riep den knape ende seide: ‘Vrient, nem dese man
ende voirten haestelic tot coninc Karel.’ Die knape seide: ‘ic en
sals niet doen: dede ict, het ware onrecht, want het is mijn gerechte here; gi
doot mi liever, eer ict dede.’ Reynout wert toernich als hi den knape dus
hoerde spreken ende nam hem ende hielt hem een hant af ende stac hem een oge
wt, doe sneet hi zyn rechter ore af, doe badt de knape genade ende seide, hi
woude gaen doen wes hi hem beval. ende brengen Aymijn tot coninc Karel. Doen
seide Reinout: ‘Nu doestu als de wise. vaert haestelic ende segt coninc
Karel, dat ic hem dese gifte sende ende dat hi hem tselve doe dat hi mi doen
soude, of hi mi gevangen had.’ De knape voir dach ende nacht ende vloecte
Reinout menichwerf onder wege; ten lesten quamen si tot Parijs ende als si
doerde poerte leden seiden de poertiers: ‘Mi dunct het die duvel is dye
daer opt paert leit.’ Dus voeren si so lange dat si quamen voer Karels
hof dat gesloten was; de gersoen clopte | |
| |
her[t] an die
poert, als dat de poertier ter poerten quam ende ontdede dat clincket ende
vraechde den knape, waen hi quam of wat niemaer dat hi brocht ende wat gevangen
hi dair had, doe seide die gersoen: ‘Het is de grave Aymijn van
Dordoen.’ Als dat die poertier hoerde, was hi droevich ende seide:
‘Heer Aymyn, wie mocht so stout wesen die u dus bant ende so scandelijc
tot een present hier ghesonden heeft.’ Aymijn antwoerde: ‘Mijn
kinder hebbent mi gedaen; ondoet die poerte ende laet my doerliden dat ic den
coninc minen here claghen mach’. Doe ondede die poertier de poirte ende
Aymijn voir doer, tot dat hi quam in des conincs sale. Ende als hi nu in de
sale was, wort hi vanden pairde geboirt; terstont quam de coninc nyemare dat
Aymijn was gecomen ende gebonden handen ende voeten. Doe ginc Karel in de sael
dair hi Aymijn vant ende seide tot hem: ‘Here Aymijn, sijt
welcoem.’ Doe seide Aymijn totten coninc: ‘Heer coninc, Iaet u
ontfermen over mi.’ Doe seide de coninc: ‘Heer Aymijn, wie heeft u
dit gedaen?’ Aymijn seide: ‘Heer coninc, mijn kinder, si quamen op
mijn casteel; als ict vernam dede ic mijn volc wapenen ende meendese te vangen
ende hier te senden, mer ic seg u heer coninc, dat si mi afsloegen V. hondert
man’. Als de coninc Aymijn hoerde seggen verdroefde hem sijn moet. ende
seide: ‘Ic salder selve varen ende doense vangen.’ Doe hiet coninc
Karel sijn baroenen ende ander volc dat si hem wapenen souden, edel of onedel.
Ende als si alle gewapent waren quamen si tot coninc Karel ende als coninc
Karel sijn volc dus rede sach, sat hi op zijn paert ende reet met zijn volc soe
lange dat si quamen tot Dordoene. Op dese selve tijt was Reynout gestaen boven
opter tinnen ende sach den coninc van Vrancrijc comen met een groot heer van
volck ende beleide dat castel; hi sach dat si haer tenten ende pauwelionen
begonden te rechten | |
| |
voerden castele. Doe ginc Reynout
tot vrou Aye zijnre moeder. ende seide: ‘Moeder, het staet ons nu eerst
tot sorgen want coninc Karel heeft den casteel belegen ende ist dat hi ons mach
vangen, hi doet ons alle hangen, moeder, ende weet ghi ons nu gheen raet, soe
bliven wi alle verloren.’ Doe seide die moeder Vrou Aye tot Reinout:
‘Trect an u cleder die ghi hier brocht ende ic sal u tot eenre posternen
wt laten. aldus moechdi u leven bergen.’ Reinout dede dat hem sijn moeder
hiet. hi toech de pelgrims clederen aen ende nam verlof an sijn broeders de hem
seer mislieten. want si niet en dorsten aventuren doir de posterne te gaen want
daer grote sorge in lach. om daer niet doer te comen, aldus was haer dat
sceyden seer verdrietelic. Reinout was seer droevich dat hij zijn broeders dair
laten moest, ende als Reinout oerlof an zijn moeder ende broeders genomen had
ghinc hi heimelic ter posternen wt. Sijn moeder ende broeders dreven alle
groten rouwe om tsceiden van Reinout ende baden Gode voer hem. Vrou Aye seide
tot Adelaert met wenende ogen: ‘Hoe seer rouwet mi dese vaert, ende sijt
in mijn huys belegen vanden coninc, des is mijn hert in swaer verdriet; mer
lieve kinder doet minen raet, hi sal u goet wesen: gi sult wollen ende bervoet
den coninc te voet vallen, daer is u vader ende alle uwe magen, si sullen u
helpen bidden.’ Si deden dat hem haer moeder riet. ende namen malcander
bider hant ende gingen wollen ende bervoet naden here ende so drae als mense
vernam worden si gevangen. ende voer den coninc gebrocht. Ende als si voerden
coninc quamen vielen si over hair knyen voer des conincs voeten ende baden hem
doer Gode oetmoedelic dathi hem genade doen woude. ende seiden wes si misdaen
hadden wouden si beteren so veel als si vermochten met live ende siel,
| |
| |
op dat si ter soenen mochten comen. Coninc Karel hiet
dat mense bonde, twelc ter stont gedaen wort, want haer handen ende voeten
worden te samen gebonden so strenghelijc dattet bloet ter nagelen wt quam ende
als dat vrou Aye sach was haer wee te moede; si viel voer des conincs voeten
over haer knien ende badt genadelic den coninc dat hi haer gave hoer kinder.
Coninc Karel antwoerde dat hijs niet doen en woude ende seide: ‘Ic salse
houden so langhe dat ic Reinout mede heb ende doense dan te samen hangen an
Montefaucoen.’ De coninc voir met sijn volc weder tot Parijs ende dede
die drie broeders in hoeden leggen.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd