Historie vanden vier heemskinderen

[fol. 72]

Dat XI. ca Hoe coninc Karel sach dat nieuwe casteel dat gemaect was op de roetse in Yewijnslant, als hy Sinte Jacobs reisde ende dede vragen wiet hoerde ende hoe hi Roelant tot Reinout sende ende hoe hi dat casteel be[leide].

Het geboirde dat coninc Karel reysen soude tot sinte Jacobs ende Roelant was bi hem ende als si waren gecomen in Yewijns lant, wort coninc Karel den casteel siende ende sach dattet scoen hoge ende sterc was ende onwinlic ende seide tot Roelant: ‘Siet dat casteel neve, wie macht in so corte stont hebben doen tymmeren, ende in al Gascoengen staet geen casteel so starck noch so scone.’ Roelant seide totten coninc: ‘Wiet gemaect heeft is mi onkondich, mer ic seg u voerwaer, het is starc ende onwinlic want het is seer hoge van muren ende toernen ende wel gemaect ter were ende heeft menich merc gouts gecost; het is ijmmer een machtich ende rijc man diet heeft doen tymmeren’.

[fol. 73]

Hiermede lieten coninc Karel ende Roelant haer woerden ende lieten hem over een water setten. Doe quamen si int lant dat Ywijn Reinout mit sijn dochter ghegeven had. Ende als si over waren hiet coninc Karel Roelant dat hi daer in tlant vragen soude wie dat scone casteel had doen timmeren in so corter tijt. Roelant ghinc dair hi een ackerman vernam bi sinen ploch. Roelant reet daer toe ende vragede hem, wye dat casteel had doen tymmeren ende wiet behoerde ende bewoende. Die ackerman horende die woerden van Roelant, hi antwoerde hem ende seide: ‘So als ic hore vanden luden, so heeftet een grave doen tymmeren die hem daer op onthouden wil teghen sine vianden, want so men mi seide heeft hi grote oerloge ende twiste tegen den coninc van Vrancrijc. ende is ut sinen lande verdreven.’ Doe seide Roelant: ‘Vrient, hoe hiet de grave?’ De ackerman seide: ‘Reinout. ende heeft drye broeders, scone jongelingen, ende het casteel hiet Montalbaen ende oec heeft hi getimmert een scoon stede.’

Als Roelant van die ackerman die waerheit wist vanden castele, keerde hi weder tot Karel den coninc ende seide: ‘Dit casteel heeft doen tymmeren Reinout met sijn broeders ende hiet Montalbaen ende hebben ghesticht een scoon stede.’ Als de coninc dit hoerde wert hij toirnich ende seide tot Roelant: ‘Gaet ende segt Reinout myn neve, dat hi mi op geve tcasteel Montalbaen ende de stede ende geve hem mi ghevangen met sinen broeders. ende al sine poertiers. ende ondersaten, mijn wille mede te doen: ic salse voeren in Vrancrijc; so mach hi vrede hebben ende tegen mi versoenen van sijn misdaet. Ende en wil hi dit niet doen so sel hem evel geschien, want ic sal mit macht comen in sijn lant ende verderven. ende verbernen al datter is ende doen hem ende sijn broeders hangen ende al doen sterven wat ic daer vinde.’ Als Roelant des conincs wil verstaen had ginc hi tot Montalbaen ende als hi inder sale quam, gruete hi Reinout mit al sijn huysgesin minlic ende sine broeders; als hi dat gedaen

[fol. 74]

had seide hi tot Reynout: ‘Mi heeft an u gesent coninc Karel van Vrancrijc, als dat gi ende uwe broeders ende al u ondersaten coemt gevangen op sijn geleide ende tot sinen wille ende geven hem Montalbaen ende u stede ende vallen hem te voet met u baroenen ende begeren genade, hi salse u doen.’ Als Reynout de boetscap ende coninc Karels meninge verstaen had, seide hi tot Roelant: ‘ic seg u Roelant, ic en gave den coninc minen here den snootsten man niet te soen die in al mijn lant is: coninc Karel lage mi liever vij. iaer hier int lant met sijn macht, ic en gever niet een pluym. om.’ Als Roelant dit hoerde van Reynout, seide hi: ‘Wildi u tegen coninc Karel setten, ghi sloecht ymmer sijn soen Lodewijc.’ Doe seide Reinout: ‘ic en vrager niet na, want die grote overdaet de mi die coninc ontboet en can ic niet vergeten: het vergae mi alst mach, mer wil mi de coninc tegen hem laten versoenen. ic wil hem Montalbaen gaern opgeven ende mijn lant van hem te leen ontfaen. ende onderdanich wesen ende dienen hem al mijn leven, Roelant neve, wilt hem dit seggen dat ic dit doen wil, dat hi sijn dreygen wil laten.’ Roelant seide: ‘Reynout doet wel, ende gaet in handen.’ Doe seide Reinout: ‘Dat en doe ic niet, ic kenne den coninc alte wel ende weet dat hi mi seer haet: hadde hi mi in sijn vangenis hi dede mi hangen; mer ic bid u Roelant, doet mijn boetscap anden coninc.’ Met dese woerden keerde Roelant weder tot den coninc. ende heeft hem geseit Reinouts meninge wat hi doen woude. Ende als de coninc dat verstont was hi verstoert ende sende coninc Yewijn enen scarpen brief, als dat hi toernich op hem was omdat hi sijn doot vianden in sijn landen onthielde ende hem gegeven burch ende lant ende grote eere gedaen, daer hi seer toernich om was. Coninc Karel haeste hem te reisen

[fol. 75]

tot sinte Jacobs ende keerde weder in Vrancrijc ende als hi in Vrancrijc gecomen was, vergaderde hi groot volc ende geboet herevaert ende toech terstont in Reinouts lant met al zien volc ende beleide Montalbaen seer starckelic. Ende als Reinout vernam dat de coninc quam om te beleggen Montalbaen, ontboet hi alle sine vrienden de alle quamen om hem te helpen; dus lach de coninc in Reinouts lant ende verbrande ende verderfde al dat hij mochte, mer hi leet grote scade van volc die hi verloes, also dat Reinout Montalbaen heerlijc hielt tegen den coninc ende sijn volc een heel jaer; ende als coninc Karel een jaer voer Montalbaen ghelegen hadde verdroetet hem, want hi sach wel, hy en mocht niet winnen. Aldus gaf hi zijn heren oerlof thuys te varen ende hi voir selver in Vrancrijc. Aldus brac Karel zijn heer op voer Montelbaen luttel tot sijnder eren. Hier wil ick swigen van Karel. ende seggen van Reynouts aventuren.