Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(67) Van zuster Fenne Wilmynck. († 1456)

Dese guede zuster Fenne was noch seer jonck, doe si toe meister Gerijts huys quam. Mer alsoe pijnde si oer joncheit voer te comen²⁾ mit oelden ende rijpen zeden ende gaf oer alsoe vuerichlick tot onsen lieven Heren ende tot al[143a]len doechden, dat giene kyntsheit in oer en luchtede. Ende doe si noch seer jonck was ende hier niet lange gewoent en hadde, soe plach si dicwile mit anderen jongen zusteren een guet opset te maken, hoedat si malcanderen trouwelick vermaenen wolden, als si wat deden, dat tegen onse guede gewoente weer. Ende ander guede punten satten si op, daer si mede wassen mochten in den doechden. Ende als hem wat guedes geleert wert³⁾, of als si in enygen gebreken vermaent worden, plegen si een verbont te samen te maken, dat si die guede punten vlitelike ontholden ende aennemen wolden, ende dat si hem seer beteren wolden van dien gebreken, daer si in vermaent weren⁴⁾. Ende in desen gueden punten was zuster Fenne, zuster Ysentrut [143b] van Mekeren^a) ende zuster Marie van Tiele^b) ende ander devote jongen, alsoft oelde, beleefde menschen hadden geweest. Als dan zuster Fenne inden begynne oere geestiliker tymmeringe aldusdanigen fondement der doechden pijnde te leggen, soe was si vlitich hent ten eynde toe, opdattet volmaket mochte worden. Sonderlinge was si schemel ende vermydelick in allen dijngen, die oer noetdruftich weren, soe datmen oer ondertijden die dijnge mit gewelde andrijngen moste, die si besigen solde. Nochtan en is mester Gerijts huys niet luttel van oer verbetert⁵⁾;

2) voorbij te streven.

3) voor wert is worden geschrapt.

4) voor weren is ver geschrapt.

a) Zie over haar 37c, 108b en het aldaar aangeteekende.

b) Alleen hier vermeld.

5) vooruitgebracht (in stoffelijken zin).

[p. 251]

want onse erve toe Wilmynck^a) hebbe wi mit oer gecregen. Op een tijt hadde si enen snoeden pels, ende daer leet¹⁾ si oer soe oetmodelike ynne, dat si niet allene niet en mormeryerde, mer oer [143c] duchte oeck, dat hi veel te guet was enen beteren te hebben. Ende doe oer in gehorsomheit geheyten wert, dat si enen nyen bidden solde, soe was si alsoe bescheemt, dat si schreyde. Sij was seer vlitich ende bederve op oer werck, ende sat op den stelle ende wrachte, hentet een oelt mensche geworden was; yae, binae hent totten eynde oers levens. Ende alsoe mynlick ende vrendelick was si oers ommegaens, dat alremalck geerne bi oer te wercke was; want si was schemel ende vermydelick, nyement lastich noch swaer, alsoe veer alst in oeren vermoegen was. Si was seer oetmodich in oeren clederen ende in al dat si besichde, ende sonderlinge in oeren boecken, want si hadde een tijdeboeck, dat van fransijn^b) was ende nyet van perkement, ende all [143d] oer ander boecke weren oetmodich ende slecht nader oelder manyeren. Ende al wasset dat si aldus oetmodich ende neder was in dien dijngen, die sijselven besichde, sij was nochtan alsoe rechte guetgunnende tot enen anderen, datmen nummermeer en hoerde dat cleyne of dat grote²⁾, dat sijt becroende, datmen enen anderen meer scheen te doen dan oer. Het was een alten gueden, zueten, apenhertigen mensche; niemendes arch³⁾ achter sijnen rugge of voer sijnen ogen, want si hadde dat voer ene gewoente, als sy yet hoerde, dat an yement te vermynren droech, dat si dan wat lovelikes voertbrachte, daer si dengenen, die vermynret scheen te wesen, weder mede verhoeghen mochte in eens anders [144a] herte. Sij was recht mynlick ende schemel in oere vermanynge, als recht of sijt enen anderen schemelike ofbidden wolde, dat hi hem beterde. Ende aldus schemelick plach sij die alrejongeste zusteren te vermaenen; nochtan wasset selven een oelde, eersomme zuster, al van here Iohan Brijnckerincks tijden. Als yement int apenbaer veroetmodicht of bescheemt waert, daer hadde si soe groet medeliden mede ende

a) Waarschijnlijk heeft men hier te denken aan het erf Willemynge, welke naam volgens de Nom. geogr. Neerl. V, 158 reeds in de jaren 1381 tot '83 voorkwam. Dit erf lag in de buurt van Norg bij Assen in Drente.

1) voor leet is en geschrapt.

b) Francijn werd bereid uit schaapsvellen en perkament uit kalfsvellen. Zie W. Wattenbach, Das Schriftwesen in M.A. 3. Aufl. Leipzig 1896, p. 118-119. In het Chron. Wind., zoo rijk aan mededeelingen betreffende het schrijven, vindt men deze woorden meermalen samen genoemd: p. 118, 158, 192. De V1amingen spraken van francijn, daar dit uit Frankrijk kwam.

2) het een of het ader, op eenigerlei wijze.

3) verg. 121c.

[p. 252]

was daer alsoe droevych om, alsof si mede schreyen wolde. Ende dan plach si altoes, waer¹⁾ dat si mochte, ten besten ende ten vrede te spreken ende dat gebreck te vermynren; want eens anders bescheemynge genck oer wal soe nae, alsof si die veroetmodegynge daer selven om solde lijden. Sij was seer onzueclick in oeren eten, soedat si onder[144b]tijden enen anderen daerin bescheemde; want soe waer dat sijt gecrygen conde, soe pijnde si altoes dat onbequaemste te nemen. Ende alsoe guetgunnende was si totten genen, die bi oer sat, recht of si oer niet lijden en conde, als een ander dat beste niet en creech²⁾. Ende dit dede si alsoe wal als die alrejongeste zuster bij oer sat als den oelden³⁾, soedattet oer dicwile voer oer gebreck gesecht waert, dat si ander taeflen soeveel te doene maecte⁴⁾. Ende dan plach si oer alsoe oetmodelick ende scheemelike te bewisen, recht of men oer groet onrecht dede, dat men oer daervan segede, want oer duchte, dat oer anders niet toe en hoerde dan dat alresnoetste te nemen. Wanneer dat die zusteren tesamen weeren of onder den getijden, soe plach si dicwile onder die jonge zusteren te gaen sitten. [144c] Ende dan was si alsoe ghesellick⁵⁾, vrendelick ende guederhande, recht of si oer verblijde dat si onder oer gelick⁶⁾ gecomen weer. Doe men boven dat reventer ierst slapen⁷⁾ solde ende die beddesteden nyes⁸⁾ gemaket waeren, doe vragede oer een zuster ende segede: ‘Zuster Fenne, op wat stede wolde ghi nu liefste slapen na uwen verkiesen?’ Doe antwoerde si weder ende segede: ‘Lieve zuster, die steden sijn alle guet, daer en wil ic gien verkiesen ynne hebben noch mynen oversten swaer in wesen; mer soe, waer datmen my mijn dijnck heyt dragen, daer wil ic geerne gaen ende wesen daermede tevreden!’ Sij was armen, schemelen megeden, die hier om een stede beden, sonderlinge vrendelick ende behulpelick, als si daer gien hynder in en wiste, daer onse huys een achterdeel van [144d] crygen mochte. Ende soe plach si hem an onsen oversten ende onder den zusteren seer trouwe te wesen. Si hadde in beveel, dat si die boecke verwaerde, ende daer was si sonderlinge mylde ende guederhande ynne enen yegeliken te geven, wes hi begeerde ende dat hem dienlick was, soedat nyement begaen en drofte wesen, yonck of oelt, oer te bidden, daer hi mynne toe hadde. Ende alsoe kundich was si inder Hiligher Schrift ende plach sie myt soe groeter vlijticheit te lesen,

1) na waer is daer geschrapt.

2) hs. chreech.

3) als zij het den ouden zusters deed.

4) voor maecte is maken geschrapt.

5) gemeenzaam, vriendschappelijk.

6) voor gelick is ghelick geschrapt.

7) voor ierst (voor het eerst) is iest geschrapt en voor slapen e.

8) pas.

[p. 253]

dat onse oversten van oer segeden; sij sete en lese die Hilige Schrift, alsof si enen korf mit appelen oplese¹⁾. Ende als si te reventer las, soe sat si ende las, alsof si binae die Schrift van buten conde. Ende als si ons dan aldus een guet exempel der doechden voergedragen²⁾ hadde, soe waert si zieck aen dat [145a] geele water^a). Ende als sij haestelike sonder vermoeden totten eynde quam, segede si: ‘Lieve Here, hoe cort is dat leven des menschen, als dat eynde coemt’.

1) hier zal te denken zijn zoowel aan het gemakkelijke als aan het prettige van het ‘appelen lesen’ (= den appeloogst binnenhalen).

2) voorgehouden.

a) Icterus, geelzucht.