Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(63) Van zuster Hermen van Mekeren, Peters dochter. († 1453)

Dese guede zuster Hermen was van oeren oelders geestelick gelovet^a), mer si en hadde selven gienen groten sin toe. Ende hierom soe waert oer dat leven dicwile al suer, want all die dijnge, die desen state van leven toebehoerde, [138d] daer voelde si oer contrary in. Mer als si sach dattet wesen moste, soe was sij oeren oelders guedertierlick gehorsom ende maecte van der noet een doechde. Ende alsoe veel als sij conde, pijnde³⁾ si dagelix den hemel gewelt te doen^b), dien men overmids uutgaen ende breken des eygenen willen vercrigen mach. Sij was seer trouwe ende bederve op oer werck, alsoe lange als sijt vermochte. Want omdat oer natuer ende dit leven soe rechte contrari weren⁴⁾, ende pijnde⁵⁾ oer nochtan alsulck gewelt te doen, dat si vanden zusteren om oere doechden willen gemynnet was, soe viel si onlange nae oere bekieringe in teeringe, soedat si voertan in den lichaem⁶⁾ began te gebreken^c).

Sij hadde seer groet gebreck onder myssen vanden vake, mer daer plach si oer alsoe [139a] vroemelike tegen te setten ende dede oerselven alsulck gewelt, dattetten⁷⁾ zusteren plach te verwonderen^d). Want si stont dicwile wal een hele mysse op oer voete, dat si niet me-

a) Voorbeelden van dit ‘geestelick loven‘, toewijden aan God, vindt men o.a. D 138, 168; verg. daarover Diepenveen 137.

3) hs. conde si pijnde conde; si geschrapt en het tweede conde; pijnde conde tusschen omzettingsteekens.

b) Mt. 11:12, Lc. 16:16.

4) hs. we (eind regel) en.

5) bij pijnde is si als subject te denken (omdat si pijnde).

6) bovengeschreven.

c) De psychische depressie verzwakte het lichaam en maakte meer ontvankelijk voor het tuberculeuze virus.

7) hs. dattet ten.

d) D 315 is sprake van een broeder, die teneinde zijn slaperigheid te bestrijden zich plaatst bij een open venster, waar hij uit kan vallen.

[p. 244]

dalle en genck nederliggen, dan als men onsen lieven Heren boerde. Sij was recht mynlick ende doegentlick oers ommegaens. Ende als si ondertijden veroetmodicht of berispet waert, soe hoerde men alte selden dat si dat tot passiën of tot bitterheiden toech. Noch sij en was daerom niet strac noch stuer totten genen, daer si mede ommegenck. Ende niet lichtelike en hoerde men van oer, dat si oer ontschuldichde of behalpt¹⁾ mit bedecten of behendigen²⁾ woerden. Mer si gaf oer oetmodelike schuldich ende dede sympelike penetencie. Ende alst bijwilen geviel, dat een [139b] ander die meeste of al die schult hadde, soe liet sijt nochtant bij tijden over oer gaen ende sweech al stille, ende bewees oer alsoe van buten, alsof si allene die schult gehad hadde.

Ende want si dan aldus mitter teeringe becummert³⁾ was, soe was si vaeke zieck ende quelke te passe, soedat oer dat werck seer suer wert te doen. Mer alsoe groet gewelt dede sij oer in den arbeide ende⁴⁾ leet oer alsoe uuterlike, eerdat si int ziechuys te liggen quam, dat si ondertijden guethertelike plach te seggen: ‘Hadde ic altoes alsoe gestreden tegen myne passiën ende gebreke, als ick gestreden hebbe tegen dat bedde, ick hadde een volcomen mensche geweest.’ Ende doe si al zieck te bedde lach, was si⁵⁾ noch soe bederve in⁶⁾ den arbeide, dat si op den bedde plach te haspelen^a). Alsoe groet ge[139c]welt dede si oer in allen dijngen, dat die zusteren van oer plegen te seggen, dat si myenden dat si mitten martelers geloent solde worden^b). Sij plach wal ondertijden guethertelike te seggen: ‘Ick mach wal seggen, dat ic gedwongen bijn in te gaen’.^c) Want al oer natuer was desen leven contrary, ende hierom en vercreech si dat rijcke Gods niet mit waernemen mer mit groten gewelde^d), daer si oer dagelix selven in verwan; welken strijt oec mit oer duerde

1) behalpt met paragogische t; verg. D 272 en Van Helten, Mnl. Sprk. § 136c.

2) met slimme of listige woorden (om er zich uit te redden).

3) behept, aangetast.

4) veranderd uit een.

5) bovengeschreven.

6) voor in is o geschrapt.

a) Onder haspelen heeft men te verstaan het garen winden tot strengen: Kuyper, Technol. II, 21. - Ook van een zuster te Diepenveen wordt verhaald, dat zij ziek op haar bed lag te haspelen: D 52.

b) Men vergelijke hierbij D 303: ‘Ende sie was daer ock seer lijdsam in, alsoe dat sij wal myt den martelaers te loene mach gaen.’ Jonkvrouwen en martelaren worden op bijzonderewijze beloond: zij dragen in den hemel een aureola, Ex. 25:25. Zie Scheeben, Kath. Dogmatik IV, 879 en A. Troelstra, Stof en methode der Catechese in Ned. vóór de reformatie: Gron. 1903, p. 260-261. Verg. de gedichten A K G, 2, p. 104-106 en Brugman II, 203-204: ‘Der maechden dierbaer croon, Die gheheeten is Aureola’, en ‘Sy ontfangen daer aureola, Die alderschoonste croon’. Dezelfde vergelijking met de martelaren ook 55a.

c) Lc. 14:23.

d) Verg. Mt. 11:12, Lc. 16:16.

[p. 245]

hent tot oeren dode toe. Want doe sij noch bijnnen derselfder maent starf, segede si tot eenre zuster: ‘Alsoe contrari is my noch dit leven, dat my duncket, volgede ic my daer noch ynne, dat ic¹⁾ weder totter werlt kierde, ic solde noch wal weder gesont worden. Mer alsoe hebbe ic my onsen lieven [139d] Heren overgeoffert: al mochte ic ene conyngine over al die werlt wesen, ende ic wiste, dat ic allike wal totten ewigen leven solde comen, soe wolde ic nochtan veel liever ter eeren Gods starven, dan dat ic onsen lieven Heren vertuernde ende tot Sijnre oneeren levede.’

1) aan den kant bijgeschreven.