Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(60) Van zuster Metten van Delden. († 1452)

Dese guede zuster Mette was noch seer jonck, doe si toe meister Gerijts huys quam. Mer al was si jonck van jaeren, si hadde nochtan een oelt herte; want si gaf oer alsoe vuerichlike in oere yoeget totten doechden ende dede oerselven alsulck gewelt, dat her Iohan Brinckerinck⁴⁾, onse vader, van oer plach te seggen, dat si meer gevordert hadde in enen jaer dan sommich anderen in tijn jaeren. Sij was van natueren wat moedich⁵⁾, soedat⁶⁾ si oer in den iersten al veel te sterven hadde; mer als oer dan wat beyegende, dat oer contrary was, of dat si oer geerne verantwoerdet⁷⁾ hadde, soe pijnde si oerselven gewelt te [126d] doen, ende genck tot moder Beerten ende segede: ‘Nu voele ic my aldus ende aldus: ic bidde u om Gods willen, dat gi my desen crop willen uutslaen.’⁸⁾ Siet⁹⁾, aldus vuerichlike pijnde si oer tegen oer passiën ende quade toeneygelicheiden te setten, ende quam hiermede ten lesten daertoe, dat hoer¹⁰⁾ scharpe woerde ende ander veroetmodeginge niet en weren dan als een rietschap der doechden¹¹⁾ ende ene vermeeringe der graciën Gods. Sij was cleyne in den lichaem mer seer groet in der vuericheit

4) hs. brinnckerinck.

5) overmoedig, parmantig.

6) na soe is s (begin regel) geschrapt.

7) waartegen zij gaarne in verzet gekomen was.

8) verg. 54c.

9) hs. sie met bovengeschreven t.

10) voor haar.

11) een middel tot deugd, om in deugd toe te nemen.

[p. 224]

ende in anderen doechden. Alsoe vuerichlike plach si oer¹⁾ te beden onder myssen, alsoft een²⁾ brant geweest hadde, ende pijnde onsen lieven Heren vrendelike an te hangen^a) ende zuetelike te mynnen, ende soe wat oer daer een hulpe toe wesen mochte, daer pijnde si oer mit alre³⁾ vliticheit toe te kieren. Ende hierom, [127a] soe wat boecke dat onsen lieven Heren vrendelike toespreken, ende daer veel in stont vander guetheit Gods, die plach si alte geerne⁴⁾ te lezen, alse sancte Augustijns eenlike spreken ende dat boeck, dat sancte Thomas van Aquynen gemaket heeft van den⁵⁾ godliken zeden ende manyeren^b). Als si aldusdanige manyere van schrijften crijgen of lezen mochte; soe was si alsoe vuerich alsof si van bijnnen ghebrant hadde. Ende want siselven aldus vol guedes was, ende altoes zake ghenoech vant, waermede si oerselven verwecken mochte tot dancbaerheit ende totten love Gods, soe conde sijt alte quelke verdragen, dat een ander traechlick of loylick⁶⁾ lach onder der myssen, recht of hi niet guedes in en hadde, of als oer duchte dat hi sliep. Het geviel op een tijt, dat si lach inder myssen, ende [127b] doe lach een zuster niet veer van oer, ende als si dan opsach, soe duchte oer, dat die zuster ommer wat sliep. Doe stont si suverlic op ende genck tot dier zuster, ende segede: ‘Lieve zuster, het is huyden sancte Lucas dach^c), lezet hem doch om Gods willen enen ‘Te, Deum.’^d) Op een ander tijt lach een ander zuster achter oer, ende want oer duchte, dat si van traecheiden sliep, soe kierde si oer omme ende nam een crucefix, dat bi oer stont, ende hieldet oer voer den mont ende segede: ‘Hoelt ende cusse Den nu.’ Ende want oer duchte, dat oer die zuster noch niet soe vuerichlike tegen oer traecheit en satte, als si wal genomen⁷⁾ hadde, soe kierde si oer omme uut vuericheit oers geestes, ende toeget oer al vanden

1) na oer is te (eind regel) weggekrabd.

2) voor een is en geschrapt.

a) Onsen lieven Heren anhangen, t.d.d., verg. D9: onsen lieven Heren steedelike anhangen; cleven an Gode 114c; onsen lieven Heer aenhanghen mit minnen ende aen Hem cleven mit onser begheerten, Brugman I, 274. Verwant is het beeld: geanckert ende gevestet worden an onsen lieven Heren 99b.

3) na alre is vlicl geschrapt.

4) hs. geere met bovengeschreven n.

5) na den is gol geschrapt.

b) Bedoeld wordt S. Augustinus' Soliloquium, het boek ‘dat onsen lieven Heren vrendelike toespreket.’ Onder het werk, waar veel in staat ‘van der guetheit Gods’ en dat getiteld is ‘van den godliken zeden ende manyeren’, is te verstaan het pseudo-Thomistische De divinis moribus; verg. A. Michelitsch, Thomasschriften. Untersuchungen über die Schriften Thomas' von Aquino. I. Bibliographisches. Graz usw. 1913, p. 203, 227, 231.

6) op luie wijze.

c) 18 Oct.

d) Verg. de aant. bij 5b.

7) voor lief genomen, gewild.

[p. 225]

hovede, dat si daer op hadde¹⁾, ende doe wert die zuster soe wacker, dat oer van²⁾ [127c] dien voermyddage niet meer en vaecte³⁾. Ende want si hier gien blyvende stat^a) en hadde ende oeck hier niet blyven en wolde, soe hadde si inden hemel een geslechte gemaket^b). Want Ihesus was oer vader, Maria was oer moder, ende sancte Augustijn ende sancte Beernaert⁴⁾ weren oer brueders, ende sancte Thomas van Aquynen was oer oem, ende noch veel ander hiligen, die oer nychten ende oer neven weren. Ende hier plach si dicwile toe te gaen mit oeren gebede. Van groter vuericheit ende groter begeerten, dat si geerne bi onsen lieven Heren geweest hadde, ende omdat si die schoenheit Sijns huyses mynde^c), soe hadde si alte wonderlike groet verlangen nae oeren doode. Ende hierom plach sij dicwile allene inden hof te gaen ende bedede oer, ende dan plach [127d] si mit⁵⁾ groter vuericheit oer hande uut te reycken ten hemelwert, ende segede: ‘Lieve Here, wanneer sal ic bij U comen? Hoe lange sal ick van U verscheyden wesen?’ Dit ende desergelike plach si dicwile te seggen mit vele tranen, ende genck suchten ende carmen als een, die hem niet langer lijden en can^d). Seer weeclick was sij van natueren, soedat si in allen dijngen der gemyente niet wal volgen en conde. Ende hierom hadde si sonderlingen orlof, dat si des margens wal een luttel langer op den bedde moste blijven dan die gemyene zusteren^e). Mer nochtan des hiligendages of alset anders merckelike hiligen weren, of daer si devocie ynne hadde, soe plach si al

1) na op is h (eind regel) geschrapt.

2) verg. van daag, van den zomer.

3) vaecken (onpers.), slaap hebben.

a) Hebr. 13:14; verg. Micha 2:10.

b) De innige betrekking van de ziel tot God wordt dikwijls door verwantschapsverhoudingen uitgedrukt; zie b.v. Stagel 86: ‘Ach lieber Her, Du bist min vatter und min mutter und min schwester und min bruder; ach, Her, Du bist mir alles, das ich wil, und Din mutter ist min gespil.’ Omgekeerd drukt God Zijn verhouding tot de ziel, die met een mystiek godsdienstig leven begenadigd is, eveneens uit door verwantschapsnamen; zie b.v. Adelheid Langmann, Offenbarungen, p. 22, 24; Margaretha Ebner, Offenbarungen, p. 69, 149; Chronik des Bickenklosters zu Villingen, p. 119.

4) hs. beernaeert.

c) Ps. 25(26):8.

5) na mit is si geschrapt.

d) De devoten verlangden vurig naar den dood en naar de voortdurende vereeniging met den Christus; verg. Gerlach's Breviloquium, Kerkhist. Arch. 2, p. 197; Chron. Wind. 40, 56, 120; An. I, 67-68, 141; D 119, 231, 291, 295, 301; Jac. de Voecht 73. Deze vurige begeerte te sterven mocht niet zoo sterk worden, dat zij tot afschuw van het aardsche leven voerde; zoo laat zich verklaren de uiting van Arnold Marwick van Calcar, dat een broeder meer vagevuur zou moeten lijden, omdat hij zoo vurig naar den dood verlangde: Chron. Wind. 41.

e) Hetzelfde wordt Ysentrude van Mekeren toegestaan: Devote zusters 64; ook D 65 vermeldt het als een voorrecht van twee zeer oude zusters te Diepenveen. Volgens 131a mogen jongere zusters langer slapen.

[p. 226]

mede op te staen, al hoe zieck of hoe quelke dat si te passe was. Alsoe vuerichlike plach si oer getijde te lezen, alsoft die starcste zuster hadde [128a] geweest, die in den huyse was. Ende sonderlinghe als men den salm las: ‘Benediet den Heren, ende lovet den Heren.’^a) Want dan verhief si oer stemme, alsoft ene basune hadde geweest, ende las alsoe begeerlike, alsof si alle menscen totte love Gods verwecken wolde. Ende als si yement traechlike hoerde lezen, dat conde si alsoe quelke verdragen, dat si oer nouwe en conde onthoelde, si en vermaendet voert¹⁾. Want si was altemaele van bijnnen ontsteken mitter mynnen Gods, ende die Here hadde een vuer gesant in oeren bienen^b). Ende hierom, alsoe als si oer begeerlick ende vuerich voelde tot allen dijngen, die Gode toebehoerden, alsoe myende si dattet enen anderen oec ynne solde wesen. Sij was seer begeerlick in die ontfanginge des hiligen Sacramentes ende plach die hoechtijde mit soe vueri[128b]ger begeerten te verwachten, dat een ander, die wat traech was, overmyds oere vueriger devociën ontsteken²⁾ mochte worden in der mynnen Gods. Ende want si mit al oeren herten tot onsen lieven Heren gekiert was ende gien dijnck in al der werlt en mynde boven Hem, soe was si oec seer begeerlick daertoe, dat alle dijnge, die Gode toebehoerden, trouwelike ende wal gehoelden worden. Want als si yet sach of hoerde, dat tegen die rechte doechden was, of daer enyge verglydinge³⁾ onser gueder gewoenten in scheen gelegen te wesen, dat conde si bovenmate quelke verdragen, ende niet lichtelike en liet si⁴⁾ dat onvermaent, al solde si daer oeck wat om geleden hebben, alsoe veer als si daer enyge beteringe in hoepte te doen^c).

Sij hadde hier een zuster, die niet alte starck van hovede en was, ende heyt Alijt van Delden^d) [128c]. Ende want si dan vuerich ende neerenstich was voer die doechden ende en liet nyement rusten, die enyghe crume wege scheen te wanderen, soe gevyelt op een tijt, dat oer een zuster toesegede: ‘Suster Mette, gi wetet wal, hoeveel dat die gemyene zusteren van uwer zuster lijden moeten, ende hierom

a) Ps. 33 (34):2, ‘Benedicam Dominum in omni tempore: semper laus Ejus in ore meo.’

1) aanstonds.

b) Lament. 1:13.

2) hs. ontstē.

3) langzame verschuiving in verkeerde richting, verslapping.

4) bovengeschreven.

c) Vermaningen worden niet altijd goed opgenomen in het Meester-Geertshuis; verg. 19b. De zusters moeten in zooverre met vermanen voorzichtig zijn, daar het als groote deugd gold zich niet te bemoeien met het ‘regiment’ des huizes en wat de oversten ordineerden; zie inl. § 11.

d) Alleen hier vermeld.

[p. 227]

solde gi uwe vermaeninge ondertijden wat matigen ende latent oec wat ongemercket hene.’ Doe die hilige ziele dat hoerde, sloech si oer hovet schemelike neder ende segede: ‘Here God, of myn zuster niet starck en is, sal ic die doechden daer yoe¹⁾ om achterwert setten ende en vermaenen die gebreke niet, die den doechden contrary sin!’ Als si wat sach of mercte, dat niet soe guet en scheen te wesen, wasset dan alsoe, dat sijs niet vermaenen en dorste, soe plach sijt alsoe druckelic [128d] an te sien, datment oer in den ansichte mercken mochte, dattet oer niet en behaegede. Ende want si hier aldus rechte vuerich in was uut rechter mynnen, die sij tot Gode hadde, soe plach oer ondertijden wal wat²⁾ te beyegenen, dat der natueren contrari was, mer daer plach si oer alsoe doegentlick ende oetmodelike in te lijden, alsoft oeren persoen niet aengegaen en hadde. Nummermeer en conde men gemercken of vernemen, dat si oer wrack³⁾ in enygen dijngen, dat oeren persoen gedaen wart, noch men en hoerde niet, dat si hem daerom te myn gunstich of bedienstich was, of dat si oer doechden te myn voertsette, of dat sijt tot enygen passiën toech.

Sij hadde in beveel, dat si dat voetwater verwaerde^a). Doe ghevielt op een tijt, dat oer van eenre zuster wat beyegent was, daer si oer al [129a] merckelike in te sterven hadde. Ende als men daernae die voete int gemyene wasschen solde, soe quam die zuster⁴⁾ daer oeck ende wolde oer wasschen. Ende als dat zuster Mette vernam, stont si vuerichlick op ende sochte dat beste cuypen⁵⁾, ende maecte oer daer varsch water in toe, ende dede oer daer dat beste cruut⁶⁾ in, dat si hadde, ende bewees oer sonderlinge bediensticheit. Ende als si hier aldus over doende was, soe hordet een zuster, dat sij⁷⁾ al heymelike tegen oerselven calde, ende segede: ‘Dese guede zuster moste yoe wat guedes hebben’. Sij hadde oeck in beveel, dat si die barninge⁸⁾ plach te verwaeren. Doe wart si op een tijt al merckelick veroetmodicht, ende dat quam van enen busch⁹⁾ heyden toe. Ende als si gewoene was, soe gaf si Gode die wrake^b), ende sweech

1) ooit, ook maar in eenig opzicht.

2) voor wat is t geschrapt.

3) wreekte.

a) Blijkens het verband is hier eenvoudig sprake van een hygiënischen maatregel; deze dienst wordt ook Const. II, p. 372 vermeld. Aan een plechtige jaarlijksche voetwassching, gelijk die te Windesheim gebruikelijk was, Acquoy, Wind. I, 201-202, is niet te denken. Evenmin aan een daad van ootmoed als Chron. Wind. 167, 168.

4) na zuster is om oer geschrapt.

5) kuip.

6) geneeskrachtige, welriekende kruiden.

7) bovengeschreven.

8) brandstof.

9) een bosje heidestruiken.

b) Dt. 32:35; verg. Sir. 28:1; Rom. 12:19; Hebr. 10:13.

[p. 228]

al stille ende en antwoerde niet. Ende als [129b] oer dan dat ene ende tander¹⁾ vaste²⁾ geseecht wert, soe en segede si niet medalle dan allene dit: ‘Lieve Here, dit mach my ommer wal een gulden busscheken wesen’^a). Siet, aldusdanige oetmodige manyeren plach si te hebben, als si berispet of veroetmodicht waert, van den begynne oere bekieringe hent totten eynde oers levens, soe datmen nummermeer en vernam, dat sij daeromme yemende mit achtertaele³⁾ vermynrede of enych verdriet aendede, hoe ongelick⁴⁾ dattet oec was, dat oer beyegende. Mer alsoe vredelick ende zuetelick⁵⁾ genck si daermede hene, recht of si mit onsen lieven Heren een overdracht gemaket hadde, dattet alsoe wesen solde. Ende hierom plach si dicwile, als oer wat beyegent was, daer si oer in te lijden hadde, tegen oerselven te gaen callen ende segede: ‘Lieve Here, aldus [129c] salt wesen, aldus sal ic bi U comen, ende aldus sal ic verdienen U te besitten, te bescouwen ende ewelike te gebruken’.

Het geviel op een tijt, dat si scharpelike wert berispet ende geschulden uut vermoeden, daer si temaele gien schult an en hadde. Doe sweech si oetmodelike al stille ende en ontschuldichde oer niets niet^b). Ende als die zuster sach, dat si oer niet en ontschuldichde noch en behalp⁶⁾ in enygen dijngen, soe myende si, dat si daer ommer schult aen hadde, ende segedet oer hierom soeveel de neerenstiger. Ten lesten, doe oer die zuster al veel ghesecht hadde, viel si oetmodelick op⁷⁾ oer knyën ende segede: ‘Lieve zuster, biddet onsen lieven Heren voer my, dat ic dese quade gebreke, die in my syn, ende daer ic u dycke ynne schandelesier, overmids uwen gebede noch verwijnnen moet’, ende [129d] anders en segede si niet. Het

1) eenige vermanende woorden.

2) met nadruk.

a) Evenals elders (verg. inl. § 15) blijft ons de toedracht verborgen. Alleen de moraal wordt van belang geacht. Door het ondergaan van wellicht onverdiende berisping en verootmoediging wordt de zondige mensch in deze zuster des te meer tot afsterven gebracht. Zie over deze moralisatie 129c met de aant. - ‘Een gulden busscheken’ heet het, omdat zij daar haar geestelijk voordeel mede kan doen.

3) achterklap.

4) onbillijk, onrechtvaardig.

5) hs. zuetlick met bovengeschreven e.

b) Verg. de woorden van Brinckerinck: ‘En onsculdicht u niet, al waert dat gi gheen scout en haddet, mer ghevet u oetmoedelic sculdich’: Coll. Kerkhist. Arch, 4, p. 123. Men denke ook aan Vitae Patrum III No. 29, waar verhaald wordt van een monnik, die valsch wordt beschuldigd, maar zich niet verdedigt: ‘non negabat, sed prosternebat se in terram, et adorans eos, se dicebat peccasse, et negligenter fecisse.’ Thomas a Kempis, De Imitatione Christi, l. I, c. 12 acht het nuttig, wanneer iemand ten onrechte wordt verdacht en zijn goede bedoelingen in twijfel worden getrokken: ‘Ista saepe juvant ad humilitatem, et a vana gloria nos defendunt.’

6) zich verdedigde.

7) bovengeschreven.

[p. 229]

gevyel op een ander tijt, dat die gemyene zusteren toesaemen weren des avendes nae den eten. Ende doe¹⁾ worden oer oec sommyge punten gesecht, daer een ander wal in bestoeten²⁾ solde hebben geworden. Ende als die zusteren van malcanderen gescheyden weren, genck si tot eenre³⁾ zuster, die oer wat vrendelick was, ende segede: ‘Siet, nu hebben die zusteren al den naemyddach bi oeren bedde geseten ende hebben ynnichlike gebedet, ende syn van bynnen verlichtet vanden Hiligen Geest. Ende overmids dien inwendigen lichte, dat sij nu ontfangen hebben, soe heeft hem onse lieve Here myne gebreke te kennen geven.’^4)a) Als die zuster dit hoerde, wert si merclick hierin gestichtet ende oec in oerselven bescheemt⁵⁾, als sij hoerde, dat dese hilighe ziele, die inder waerheit [130a] niet en sochte dan die eer Gods ende oersselves ende eens anders voertganck in doechden, dijt⁶⁾ aldus goddienstelike conde trecken. Want al dat oer beyegende, en geschiede niet om enynger gebreke of ondoechden willen, die si te handen toech, mer onse lieve Here verhengedet op oer uut godliker mynnen, opdat overal oer wege betuynt^b) solden worden, doer welken si oer van Gode totten creatueren neygen mochte.

Ende want si alsoe begeerich was totten ewigen leven te vaeren, als voerscreven is, soe gevielt op eenre nacht, niet lange voer oere doot, dat oer duchte, dat onse lieve Here tot oer quam als een toernich vader des huysgesijns^c), ende gaf oer enen kenebacken slach, ende segede: ‘Ghi maket alsoe veel gedalsches⁷⁾ ende onrusten; en

1) bovengeschreven.

2) ontstemd, gekrenkt.

3) na eenre is and geschrapt.

4) geven (begin regel) voor gegeven; verg. 36d van noede dwongen.

a) Verg. de woorden van Johannes Brinckerinck: ‘Als yemant vermaent of ghemerket wert van een ander, soe sel hi seggen totten genen daer hi van ghemerket is: suster, onse lieve Here si ghelooft, dat Hi u dat te kennen heeft ghegheven van minen ghebreken, dat ic selve niet en bekende’; Coll. Kerkhist. Ach. 4, p. 123. In de Coll. van Claus van Euskerken (A K G, N S 3, p. 237) wordt er de nadruk op gelegd, dat het onverschillig is, of dit vermanen uit liefde dan wel uit haat geschiedt. Wijs is hij, die gaarne heeft, dat men hem vermaant; l, c., p. 257. Evenals 61c blijkt ook hier, dat de zusters elkander plachten te vermanen, wanneer zij bijeengezeten waren; verg. inl. § 7. Naar aanleiding van deze gewoonte heet het in de Vivendi formula van Salome Sticken, Diepenveen 373: ‘Poterunteciam, cum convenerint, se mutuo caritative admonere de defectibus, que in invicem consideraverunt; caveant tamen singule, ne quid ex passione proferant.’ D 227-228 wordt vermeld, dat de zusters te Diepenveen bij het onderling vermanen zich op een dergelijke als boven beschreven min of meer vijandige wijze tegen een harer keerden.

5) voor bescheemt is s geschrapt.

6) y met haaltjes.

b) Verg. Hos. 2:6.

c) Misschien reminiscens aan Lc. 14:21 ‘iratus paterfamilias.’

7) leven, drukte.

[p. 230]

coene gi u niet een luttel lijden [130b] ende verwachten, hent dattet My behagelick is? Conde gijs verbeiden, Ic soldet noch wal guet mit u maken.’ Ende als Hi dit gesecht¹⁾ hadde, soe nam Hi een hant vol dijstele ende worp die op oer bedde, ende genc daer doe al naeket in liggen wentelen, hent Hi al bebloedet scheen^a). Ende daerna segede Hi tot oer: ‘Aldusdanich moet ghij noch worden, eerdat gi tot My comet.’ Ende als si dan dese dijnge aldus gesien hadde, soe verstont si hieruut, dat si noch ene merckelike veroetmodeginge hebben solde, eerdat si storve, alst oeck geschiede. Want niet²⁾ langhe hiernae verhengedet onse lieve Here, dat oer een ongeval des³⁾ nachts overquam, dat oec niet in oere macht en was te kieren, datmen sie des⁴⁾ margens handelen ende wasschen moste als een kint; waerynne dat si alsoe [130c] merckelike veroetmodicht waert^b). Ende dierwile datmen hierover doende was, en bewees si oer anders niet dan als een lemmeken, dat stille swijget voerden genen, die dat scheeren⁵⁾, soedat niet een woert van ontschuldigen of behelpen uut oeren monde en genck. Siet, aldus was si overal toesiende, op dat si nergent van bijnnen schaede en ledde⁶⁾, mer alle dijnck, recht of crum, pijnde si alsoe te gebrucken, dattet oer van bynnen vorderlick was totten doechden.

In seer groter weerdicheit hadde si oer oversten; ende al dat si schicten of ordynierden, dat stont oer alsoe groet voer, alsoft grote hiligen hadden geweest. Ende nummermeer en hoerde men van oer, dat si daer niets yet⁷⁾ van calde, datmen die dijnge aldus of alsoe maeken solde, of dattet alsoe⁸⁾ best ghe[130d]daen of geordyniert hadde geweest. Mer mit alre weerdicheit plach si oer gebod ofte verbod nae oeren vermoegen te vervullen. Ende opdat sijt te bed ontholden mochte, soe plach si sie zuster Lutgert van Buderick voert te seggen, ende die schreef sie⁹⁾ dan voert in een boeck, soedat¹⁰⁾ dese twie een suverlick boecsken vergadert hebben uut ons vaders her Roelofs¹¹⁾ collacie ende vermaninge, die hi den zusteren dede^c).

1) hs. gesech met later bovengeschreven t.

a) Ook een zuster te Diepenveen had een gezicht van den bloedenden Christus: D 25. Een dergelijk visioen vermeldt Heinrich Suso in zijn Büchlein der Ewigen Weisheit, p. 198. Een af b. daarvan door Suso vervaardigd vindt men op p. 255.

2) bovengeschreven.

3) na des is overquam geschrapt.

4) bovengeschreven.

b) Ook hier is het niet duidelijk, wat er gebeurd is; zie de inl. § 15.

5) voor scheeren is l geschrapt.

6) van leden (= leiden) met de beteekenis van liden = lijden.

7) ooit iets.

8) onder in margine bijgeschreven.

9) bovengeschreven.

10) dat bovengeschreven.

11) voor roelofs is lofs geschrapt.

c) Verg. Devote zusters 37: ‘Ipsa (Lutgert van Buderick) cum sorore Mechtelde de Delden notabiliores collaciones domini Rodolphi et admoniciones in libello redegit.’ Ook de collaties van Johannes Brinckerinck werden door de zusters opgeteekend: inl. § 8. Een dergelijk geschrift als in den tekst bedoeld wordt, is ons bewaard gebleven: ‘Dit sijn goede punten, vergadert uytten colaciën ons eersamen paters here Claus van Euskerken: inl. § 8.

[p. 231]

Sij was sonderlinge treckende enen anderen totten doechden ende tot onsen gueden gewoenten; want dat hadde oer leven geweest, dat die ongebroken gehoelden hadden gheworden. Ende hierom was si den jongen zusteren, die nyes gecomen weren, sonderlinge treckende ende hardende totten doechden. Ende als si mercte, dat si hem vuerichlike tot onsen lieven Heren kierden, dat was [131a] oer alsoe genuechlick in, recht of sì dat loen van oeren gueden werken hebben solde. Wanneer dat wi soe jonge zusteren hadden, dat¹⁾ si des margens langer slapen²⁾ mosten dan die gemyene zusteren, die plach si te wecken. Wanneer si hem dan toesprac, soe plach si sie mit enen gueden punte an te spreken uuter Hiliger Schrift of anders, dat si dan guets ynnehadde, ende alsoe wecte si sie. Seer quelke conde sijt verdragen, als si yemende yet veel hoerde callen voerden eten. Ende als sijt van yemende mercte, soe plach si te seggen: ‘Lieve zuster, onse lieve Here wandert nu tusschen hemel ende eerde^a), laet ons nu om Gods willen swijgen, opdat wi Synre vandinge³⁾ weerdich moegen worden’. Si plach te seggen, dat si veel liever hadde, datmen oer enen slach bi oer kenebac[131b]ke geve, dan dat si een zuster onder myssen hoerde gewen.

1) voor dat is die geschrapt.

2) bovengeschreven.

a) De zuster zinspeelt op de elevatie van de Hostie tijdens het opdragen van de Mis, hetgeen steeds des morgens plaats vindt.

3) bezoek.