Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(58) Van zuster Nyese van Mekeren. († 1449)

Dese guede zuster Nyese was sonderlinge bedienstich, als die zusteren oere te doene hadden. Het was een weeclick mensche van natueren, soedat si dat alreswaerste werck niet en vermochte. Als dan geviel, dat die zusteren browden of slachten of ander swaere werke deden, daer si niet starck genoech toe en was, soe plach si al heymelike hene te gaen ende maecte der zusteren bedden, die inder onlede weren, of si dede hem anderen dienst, die si myende, dat hem angenaeme solde wesen. Si plach dagelix bi den wullenstelle te wesen, ende plach daer te spoelen, ende als si dan oer pipen^b) soe vol hadde, dat die zusteren daer gien ghebreck bi en hadden, die daer wrachten, soe genck si al hey[121a]melike indat reventer ende decte die taefle, ende maectet⁵⁾ daer alsoe te rechte als si conde, opdat die koekenzusteren, want sij anders veel onleden hadden, daer te myn solden vijnden te doene. Al dusdanige mynlike bediensticheit plach sij dicwile den zusteren te bewisen, dat si ondertijden niet en wisten, wie dattet hem gedaen hadde. Seer medelidende was si op diegene, die wat toeseggens inder natueren⁶⁾ hadden, ende wat si dien te guedertierenheiden bewisen conde, dat dede si, ende bewees oer daer sonderlinge willich ende bereijt⁷⁾ toe. Ende wasset dat si yet hadde voer oerselven, dat si om oere weeclicheit willen mit oerleve voer oerselven gebrucken mochte, als si nochtan argent yement wiste, die des oec noetdruftich scheen te wesen, dien plach sijt heymelike toe te steken, ende haddes ondertijden [121b] selven gebreck. Yae, myt alsulker vrendeliker andrijngelicheit plach si ondertijden enen anderen te dwijngen, dat een ander niet wal weygeren en conde,

b) Onder pipe heeft men het buisje van riet te verstaan, waarop het garen gewonden wordt, dat den wever tot inslag moet dienen. Die bezigheid heet spoelen. Verg. Andries IJserens 194: ‘ende hie gaf hoer oec drie dage aflaat van elker pijpen, die sie spoelde van al hoer leve dage.’

5) na maectet is alse geschrapt.

6) verg. 81c.

7) y met haaltjes.

[p. 214]

hi en mostet nemen. Ende al was si aldus¹⁾ rechte doegentlick tot enen anderen, nochtan en conde men oerselven soe weynich dienstes niet gedoen, si en bewees oer alsoe dancbaer ende vrendelick, alsof²⁾ si hem dat herte wal weder toegeneyget hadde³⁾. Ende hoe luttel dat des dienstes was, altoes duchtet oer te vele wesen. Ende daerentegen⁴⁾ en bewees si nummermeer enen anderen soeveel guedertierenheit, datmen mercken conde, dattet oer verdroet. Mer het scheen van buten, dat si yoe⁵⁾ soe bereyt was mynne te bewijsen, als een ander bereit is mynne te ontfangen. Recht doegentlick ende mynlick was si oers ommegaens, soedat nye[121c]ment verdriet van oer en hadde, want si en was nyements arch⁶⁾ voer sijnen ogen, noch achter sijnen rugge, mer alremalck doegentlic ende guederhande⁷⁾. Nummermeer en hoerde men, dat si mormeryerde of vergunnende⁸⁾ was, al dede men enen anderen meer dan oer, soe daer si oec ondertijden gebreck bi scen te hebben⁹⁾. Seer groet ende reverencelick¹⁰⁾ stonden oer oer oversten voer ende oec die zusteren, ende plach hem mit alsulker weerdicheit te dienen, alsoft grote hiligen hadden geweest.

Sij en hadde giene officie of beveel, daer enych eer ofte vordel in scheen gelegente wesen. Mer si plach allene dat wij water te verwaeren, ende daer genck si alsoe mynlike mede hene, alsoft een groet dijnck hadde geweest. Nochtan wasset een oelde zuster, al van her Iohan Brinckerinck ons [121d] vaders tijden. Mer si was in desen huyse, alsoft een drevel¹¹⁾ hadde geweest vanden enen totten anderen. Want nu was si enen dach inden werckhuys, nu dreyde sij een weynich aen¹²⁾, ende was oeck wal ondertijden een wijlken voer een ander zuster, die dan wat dede, dat bijwilen vordel scheen te wesen, ende dat si oec selven wal gedaen hadde¹³⁾, datmen nochtan niet¹⁴⁾ een woertken van mormeraciën of croeninge en hoerde, dat si soe ver-

1) voor aldus is d geschrapt.

2) of bovengeschreven.

3) verg. 90c enen dat herte uuten lyve geven.

4) daartegenover.

5) ruim.

6) niemands vijand, niemand kwaad berokkenend; ook 143d; verg. ons: allemansverdriet.

7) hs. gued' ehande; verg. 41d.

8) wangunstig.

9) zelfs in die gevallen waar zij dientengevolge te kort scheen te komen; si en scen bovengeschreven.

10) eerbiedwaardig.

11) van het werkw. drijven; lett. o.a. drijfhamer; fig. dienstjongen voor het vuilste werk (bij Kiliaen mediastinus, servus), dus duvelstoejager.

12) aendreyen, bijvorm van indregen (indragen) = den inslag in een weefsel leggen; dregen (dragen) en dreyen (draaien) schijnen in het Mnd. met elkaar te worden verward; zie Lübben i.v. dregen en indregen en verg. 123a de correctuur neyens naast neyge.

13) zij verving soms een andere zuster, opdat die werkzaamheden kon verrichten, die hooger stonden (waar de geestelijke mensch baat bij had?), welk werk zij toch zelf ook wel had kunnen doen.

14) zonder dat men nochtans.

[p. 215]

oetmodicht scheen te wesen voer enen anderen, die nochtan ondertijden jonger was dan sie. Mer hierin was si doegentlick ende guederhande, alsoft een kijndekijn geweest hadde, datmen kyeren ende wende mochte, als men wolde. Ende was altoes dancbaer, want si dat swaerste werck niet en vermochte, datmen sie alsoe tot enen noetbederf¹⁾ hebben [122a] wolde.

Ende wanttet aldus guedertiernen, vrendeliken mensche was, ende was van bijnnen mit barmherticheiden vervullet, soe quam si eens te bichte, ende bichtede, dat si die katte een weynich gestreyket²⁾ hadde uut mynliker guedertierenheit, die si tot allen biestekens hadde. Ende want oer bichter vry tot oer was, soe wolde hi sie wat veroetmodigen, ende hiete oer doen, dat sij solde crupen onder die richtebanck³⁾, daer die katte oer stede hadde te eten; ende daer solde si alsoe ene maeltijt sitten eten^a). Ende si solde oer schottele setten bi der katten schottele, ende weert, dat die katte dan tot oer queme ende wolde mit oer uuter schottelen eten, soe en solde sijs oer niet verbieden. Dese guede zuster Nyese, die de waerachtige doechden in oeren herten geplantet ende gevestet hadde, vervulde dit oetmodige gebot alsoe [122b] eerweerdelike, alsoft oer onse lieve Here selven geboden hadde, sonder enyghe mormeracie of croeninge, die men van buten mercken mochte. Ende genck aldus oetmodelike ende croep onder die richtebanck, ende sat daer ene hele maeltijt, ende aat alsoe vander eerden. Ende nochtan en haddet hoer oer overste niet geboden, mer een gemeyne priester⁴⁾ van her Floerens huys, die hier op die tijt bicht hoerde. Ende wanttet alsoe gueden, oetmodigen mensce was, ende niet en sochte lof noch gonste der menschen, soe plach sijt naemaels den jongen zusteren wal te vertellen in soedaniger manyeren, als dat si soe armen, sundigen mensche weer, die hem soe gebreckelike hadde, datmen si veroetmodichde, alsoft een kynt geweest hadde.

1) noodhulp.

2) gestreeld.

3) aanrechtbank.

a) Het streelen van het dier werd haar blijkbaar als een wereldsch genoegen aangerekend. Zoo wordt ook volgens 142a een andere zuster verboden de vogels op de binnenplaats te voeren.

4) een gewone priester; voor priester is pre geschrapt.