Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

[p. 190]

(51) Van zuster Yde van Baeck. († 1446)

Dese guede zuster Yde plach ierst in een ander vergaderinge te wonen, eerdat si toe meister Gerijts huys quam. Want omdat si geerne uut oeren vrenden geweest hadde, die si dicker versochten¹⁾ dan oer lief was, ende oec dat si onsen lieven Heren geerne wat naere²⁾ geweest³⁾ hadde, dan sij daer scheen te wesen, soe bad si hier om een stede en vercreech si ten lesten. Sij was merckelike trouwe ende vlitich op oer werck, waer dat si te wercke was. Sij plach al meestelick in den werckhuyse te wesen; ende daer plach si alsoe guet doeck te maken, datment oer plach laten te wercken, datmen geerne trouwelike⁴⁾ gemaket [107b] hadde. Niet veel woerde en hadde si over oeren wercke, mer stillick ende goddienstelic pijnde si hene te gaen. Het geviel op een tijt, dat si merckelike zieck ende quelke te passe was; ende doe quam een zuster toe oer ende⁵⁾ wolde sie vande⁶⁾. Ende als si dan aldus seten ende calden onderlinge, soe beclagedet zuster Yde, dat si oer tijt versumelike toebrachte, ende en dede niet veel guets, mer si weer der natueren ende den vleysche vaste genoech⁷⁾. Doe troeste sie die ander zuster, ende segede dat onse lieve Here nu geerne mit oer lijden solde; mer als si weder gesont weer, soe solde si oer vuerichlike tot onsen lieven Heren geven, ende pijnen oeren schade dan weder te verhaelen⁸⁾, dien si nu overmids der ziecte schene te versumen. Doe antwoerde si oetmodelike weder, ende segede: ‘Lie[107c]ve suster, wat sulle wi seggen van verhaelen; en is al dat guet, dat wi doen coenen der tegenwoerdiger tijt niet⁹⁾ weerdich, wat moege wi dan op onse naedoen laeten staen?’¹⁰⁾ Doe¹¹⁾ die zuster dese antwoerde hoerde, wert si daer merckelike in gestichtet.

Op een tijt hadde si mit eenre zuster uutgeweest, ende die zuster, daer sij mede uutgeweest hadde, die¹²⁾ was in den werckhuys te wercke. Ende omme vrendelicheit, die si tot malcanderen hadden, soe plach si ondertijden wal tot oer te comen, ende sprac oer toe. Ende in dier tijt placht ene gewoente te wesen, wie dat in den werck-

1) bezochten.

2) nader.

3) hs. gewest met bovengeschreven e.

4) met zorg.

5) bovengeschreven.

6) bezoeken (vooral van zieken); voor den vorm vande verg. de aant. bij 26d.

7) zij was nog te zeer gehecht aan enz.

8) inhalen.

9) voor niet is w geschrapt.

10) als al het goede, dat wij doen, niet voldoende is voor den tegenwoordigen, den loopenden tijd, als wij dus nu te kort schieten, hoe kunnen wij het dan laten aankomen op de toekomst.

11) na doe is doe geschrapt.

12) voor die is dat (eind regel) geschrapt.

[p. 191]

huyse langer calde dan dat men enen myserere^a) lezen mochte, dien plach men te cloppen¹⁾. Ende alst dan gevyel, dat si ondertijden gecloppet waert, soe genc si alsoe schemelike uuten [107d] huyse, alsof si²⁾ wat quades gedaen hadde. Ende nummermeer en hoerde men, dat si yet croende of uutgaf³⁾ mit woerden, dat oer duchte, datmen sie alte lichtelike clopte of diergelick. Sij waert dicwile veroetmodicht om⁴⁾ cleyne gebreke ende die ondertijden niet veel en droegen⁵⁾; ende dat⁶⁾ creech si gemyenlick overmids rechtverdicheit^b), of dat si niet en mercte, dattet alsoe quaet of hynderlick was, dat si ondertijden segede of dede. Want alsoe puer was si in oere myeninge, dat sijs niet begripen en conde, dat een ander een dijnck alsoe quelke solde nemen of trecken. Ende alst dan gevyel, dat oer yement wat guets segede, als si veroetmodicht of berispet was, soe plach si biwilen te antwoerden ende segede: ‘Lieve zuster, daeromme sin wi hier vergadert⁷⁾, dat wi malcanderen den [108a] kelick der sarrynge⁸⁾ schencken sullen, hent dat wi malcanderen ghebracht hebben in dat ewige leven.’

Hiernae begavede si onse lieve Here mitten kancker; ende als oer die gesneden was, soe vyel si doe voert in ene quyninge^c), soedat si doe voertan began te quellen⁹⁾; ende dat duerde soelange, dat si daer ten lesten an starf. Ende doe si omtrijnt ses weken doot gheweest hadde, apenbaerde si oer eenre zuster; ende dier segede si, dat si al die weer doer vegevuer geleden hadde, ende sonderlinge in den werckhuys^d). Ende si sceen alte wonderlike wal tevreden, alst gien

a) Miserere, het eerste woord van ps. 50, 55, 56 (51, 56, 57), wordt als subst. gebruikt in den zin van kerklied, psalm; hier is het gebezigd als tijdsbepaling. Men vergelijke: ‘ommetrint II of drie myserere voer hore doet’, D 123; ‘een miserere daerna,’ Const. II, p. 418; ‘luttel tijts als een seven psalm sonder letaniën,’ A K G, N S 6, p. 100; ‘een Ave Maria lanck,’ Coll. A K G, N S 3, p. 256. Ook in het Mhd. worden dergelijke tijdsbepalingen gebruikt: ‘eines Ave Marien lang’, Ursula und Adelheid, bij A. Jundt, Les amis de Dieu. Paris 1879, p. 389; ‘als umb ainen De profundis,’ Margaretha Ebner, Offenbarungen, ed. Ph. Strauch, p. 127. Nog heden zegt men: een amerijtje, d.i. een Ave Maria'tje, een oogenblik.

1) door kloppen tot zwijgen aanmanen.

2) voor si is o geschrapt.

3) uitte.

4) bovengeschreven.

5) beteekenden.

6) nam. die verootmoediging.

b) Zij kon door haar zin voor recht veel, dat zij verkeerd achtte, niet zien; zij ging dan aan het vermanen. Verg. 19a het verhaal van de zuster, die klaagt over de nieuwe zitbanken in de kerk, welke haar te opzichtig schijnen.

7) gadert onder in margine bijgeschreven.

8) verg. 60d; voor sarringe is serringe geschrapt; hs. d'e.

c) Waarschijnlijk tengevolge van een niet radicale operatie, welke den toestand verergert, daar het gezwel sneller gaat groeien.

9) sukkelen.

d) De zuster onderging de loutering van het vagevuur dus op de plaatsen, waar haar tekortkomingen voorvielen. Het louteringsproces van het vagevuur wordt niet slechts gelocaliseerd in het binnenste der aarde, maar kan ook geheel of ten deele geschieden op die plaatsen, waar de fouten werden begaan. Zie Scheeben, Kath. Dogmatik IV, 850.

[p. 192]

wonder en was; want si segede, dat, doè¹⁾ oer vegevuer geëyndet was, dat sij noch van dièr nacht die glore Gods schouwen solde. Ende si noemde oer ene zuster, ende segede dat die [108b] cort²⁾ sterven solde, alst oeck geschiede; ende dat was zuster Harmen, daer hier naevolgende van gescreven is.

1) toen, op dat oogenblik.

2) kort daarna.