Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(48) Van zuster Mynte van Doesborch. († 1444)

Dese guede zuster Mynte was van natueren nye⁴⁾ ende guethertich⁵⁾, ende soe wat dat si dede of te handen toech⁶⁾, dat bevyel oer alsoe rechte vrendelick ende aengenaeme⁷⁾, dat een ander, die dat sach, niet wal sijn lachen [89b] gelaten en conde, daer si nochtan selven ondertijden niet eens op en dachte. Ende want si aldus vrendelick ende guethertich was, soedat uut oeren woerden bijwilen lichtverdicheit⁸⁾ quam, soe waert si daer vaeke al merckelike om veroetmodicht ende geschulden. Ende dat nam si dan vrendelick ende bleef guederhande. Want het was van natueren alte gueden, vredigen ende goddienstigen mensche, soedat si altoes oerselven ende enen anderen pijnde tevreden te setten, waer dat si mochte. Alte selden beyegende oer alsoe veel, datmen mercken conde, dat si onlijdsom waert, of dat oer duchte datmen oer onrecht dede. Mer altoes pijnde sijt mit vrendelicheit ende mit zueten woerden te verwijnnen ende lietet over oer gaen, want [89c] al oer ingedoemte⁹⁾ weren vrede. Ende hierom plach si dicwile dit punte te verhaelen¹⁰⁾,

4) jong en onervaren, overgaande tot groen en onhandig.

5) naief, den lachlust opwekkend, verg. 89b, d en 90b.

6) hs. toecht met geschrapte t.

7) dat ging haar zoo aardig en grappig af.

8) hs. lichverdicheit met bovengeschreven t.

9) gemoed.

10) aan te voeren.

[p. 163]

dat onse lieve Here in den ewangeli secht: ‘Leert van My, dat Ic sachtmodich ende oetmodich bijn van herten, ende gi sult ruste vijnden uwen zielen’^a). Ende dat si dit guede punte wal ontholden hadde, bewijsde si mytten werken. Want waer dat si mochte, daer schuwede si verstuertheit en onvrede des herten. Ende lichte dat si dit van onsen weerdigen vader, her Iohan Brinckerinck, ontholden hadde¹⁾; want hi plach te seggen dat hi niet veel gesien en hadde, dat si yet seer²⁾ gewassen weren in doechden, die hem niet en pijnden te geven tot vrede ende rustelicheit oers herten^b).

Sij was seer behuet oers mondes, [89d] soe datmen nummermeer en hoerde, dat si yemende vermynrede³⁾ achter synen rugge, al hadde hi⁴⁾ oeren persoen oeck merckelike gedrucket; mer dat plach si altoes te vermynren ende te seggen, dat men oer guedertieren weer, soedat nyement besorcht en drofte wesen, dat zuster Mynte achtersprake van hem dede, of dat si over hem clagede, of dat si hem ongenuechte aendede. Het gevyel op een tijt dat si mit moder Beerten ende moder Lizebeth op dat spreeckhuys^c) was voer onsen vader, her Roelof. Ende daer waert si merclike geschulden om alsulke punten, als voerscreven sijn, als dat si soe nye ende guethertich was van woerden ende die ander zusteren daer ondertijden mede tot lachen verwecte. Ende doe⁵⁾ si weder van den [90a] spreechuys quam, soe bewees⁶⁾ si oer soe vrendelick ende guederhande alsof oer niet gesciet en hadde geweest. Ende doe quam oer een zuster te gemuete, ende die wiste wal, dat si aldus geschulden ende veroetmodicht was; ende doe sprac si oer aen ende segede: ‘Suster Mynte, hoe heeftet u gegaen?’ Doe antwoerde si doegentlike weder ende segede⁷⁾: ‘Lieve zuster, het hevet my wal ghegaen; want si hebben my seer guedertieren geweest, si hebben mi slechtes⁸⁾ en weynich gespraken’. Aldus plach sij altoes te bedecken ende⁹⁾ te verhuden¹⁰⁾, als oer wat beyegende, dat oer swaer was.

a) Mt. 11:29.

1) voor hadde is hadden geschrapt.

2) in eenig opzicht zeer (dat hij niet velen gezien had, die ooit van belang, aanmerkelijk in deugden waren toegenomen, die enz.).

b) ‘Nie en heb ic gesien, dat si yet seer ghewassen sijn in den dienst Godes, die niet en achten hem te gheven tot vreedsamheit hoers herten’, zegt Brinckerinck in een zijner Coll. Kerkhist. Arch. 4, p. 119.

3) kwaad spreken van, verg. 19b; het volgende vermynren is vergoelijken.

4) aan den kant bijgeschreven; voor oeren is h geschrapt.

c) In het spreekhuis werd kapittel gehouden (inl. § 4 en de aant. bij 15b). Blijkens het hier medegedeelde diende deze localiteit ook voor het vermanen in het bijzonder.

5) onder in margine geschreven.

6) voor bewees staat be (gevlekt).

7) hs. seggede met geschrapte g.

8) eenvoudig.

9) bovengeschreven.

10) verbergen.

[p. 164]

Het gevyel op een ander tijt, dat die zusteren gelaten^a) hadden; ende wanttet doe een tijt der vermakinge was, soe was si echter¹⁾ wat [90b] guethertich, soedat die zusteren daer wat omme lacheden. Ende als sij²⁾ daerom geschulden waert, dat si dese lichverdicheit echter gemaket hadde, soe sweech si al stille, ende en antwoerde niet; mer si genck schemelike enwech, als si altoes plach. Ende doe volgede oer al heymelike een zuster nae ende wolde hoeren, wat si segede, ende of si oeck onlijdsom worde. Doe mercte die zuster, dat si alsoe rustich ende vredich in oerselven bleef, alsof oer niet beyegent en hadde geweest; ende si en segede niets niet dan allene dit: ‘Guede Ihesus, wie solde hem voer desen rey³⁾ gehuedet hebben?’ Ende dit punte segede si dicke tegen⁴⁾ oerselven. Ende als die zuster dit hoerde, dat si dit aldus doegentlike nam, want men op den lateldach wat [90c] meer oerlofs schijnt te hebben dan op anderen tijden, soe waert si merckelike in oer gestichtet. Op nyemende en plach si wat te hoelden⁵⁾, als si veroetmodicht of geschulden waert. Want als oer wat beyegende, daer een ander wal grote passiën of gehad solde hebben, dat plach si alsoe doegentlike hene laten te gaen, recht of daer niet aen mysdaen en weer, wat datmen oeren persoen dructe of veroetmodichde; ende alsoe vrendelick bewees si oer nae als te voeren. Want over een half ure was si alsoe vrendelick ende guederhande tegen diegene, die sie geschulden hadden, alsof si hem dat herte wal uuten lyve gegeven hadde.

Sij was merclike vuerich ende goddienstich tot onsen lieven Heren, soe dattet al God ende guet was, [90d] dat si ynne hadde. Ende dese voerschrevene nyicheit⁶⁾, die si over oer hadde, en quam oer niet uut lichverdicheit of lichtgelaedenheit⁷⁾ des herten, mer dattet oer

a) Het laten (= aderlaten), welke operatie jaarlijks van één tot twaalf maal plaats had, berustte op de beschouwing, dat het bloed niet alleen levensbeginsel was, maar ook de materia peccans der ziekten bevatte. Men achtte het noodig deze kwade sappen op geregelde tijden af te voeren. Zie Jos. Bauer, Gesch. der Aderlässe. München 1870, p. 111-112 over de aderlating in kloosters in het algemeen en Diepenveen 252 over het aderlaten in het klooster te Diepenveen. Op den lateldach, dies minucionis, Chron. Wind. 371, genieten de zusters meer vrijheid en betere spijzen; verg. Const. I, II, p. 308, 411 en Statuten der susteren regularissen des capittels van Hollant, ed. B.J.M. de Bont, A K G, N S 7, p. 108 Andries IJserens (p. 207) heet het: ‘als wi vroelic wesen solden, als op laeteldaegen of anderen vroelicken tyden’, en Jac. de Voecht 54, 202: ‘in diebus minutionum et gaudii’; cf. 90c.

1) wederom.

2) met latere hand in margine geschreven.

3) voor dezen vroolijken troep (voor deze pret?).

4) voor tegen is te (begin regel) geschrapt.

5) tegen niemand bleef zij wrok koesteren, zij was niet haatdragend.

6) onervarenheid, onhandigheid (die den lachlust opwekt).

7) synoniem van lichverdicheit, verg. levitas.

[p. 165]

alsoe rechte buertelike¹⁾ ende guethertelike bevyel, al dat si segede of dede. Dicwile plach si den zusteren ende sonderlinge den jongen wat guets te seggen ende hielt si totten doechden; ende waer dat si hem voer hueden solden, plach si hem vaeke te leeren. Sij hadde die brueders van her Floerens huys in alsoe groter weerdicheit ende reverenciën, alsoft grote heyligen hadden geweest. Want van groter weerdicheit plach si sie apostelen of mit anderen groten naemen te nuemen. Ende soe wat dat si segeden of deden, dat plach si mit soe groter reverenciën ende eer[91a]weerdicheit te hoeren²⁾, alsoft grote hiligen gesproken of geboden hadden. Ende als si yet hoerde of vernam, dat hem tegen scheen te wesen³⁾, ende daer si niet soe grotelic in geprijset en worden, als si oer voerstonden, dat en conde sie niet wal lijcmodelike dragen noch onverantwoerdet⁴⁾ laten henegaen. Alst gevyel dat si ter⁵⁾ Steghe^a) quam op dat erve, dat den brueders van her⁶⁾ Floerens toehoerde, hadde si dan inden bomgaert enen verrotten appel gevonden, si solden van weerdicheit opgenamen hebben, ende hebbene⁷⁾ te huys gedragen, ommedat hi al alsoe hiligen menschen toebehoerde. In groter weerdicheit hadde si oeck oer oversten, ende mit alre oetmodicheit buychde si oer onder diegene, daer si tegen plach [91b] te bichten, ende plach oer woerde ende oer sentenciën mit soe groter weerdicheit te ontfangen, alsoft oer God selven toegespraken hadde. Ende soe wat dat si oer bevelen of doen heyten, al hoe neder of oetmodich dattet was, daer en vant men sie nummermeer hart noch wederstrubbich⁸⁾ ynne, mer plach dat mit alre oetmodicheit te vervullen. Want het was waerlick een waer ysraëlyte, daer gien bedroch noch loesheit ynne en was^b). Niet en was oer inden monde dan God of die dijnge, die tot Godewert⁹⁾ droegen, ende niet en was oer inden herten dan sachtmodicheit.

1) grappig.

2) hs. mit soe groter reverenciën te hoeren ende alsoe eerweer dicheit te hoeren.

3) dat tegen hen scheen te pleiten.

4) onweersproken.

5) hs. t' e.

a) Het erf ter Steghe werd in 1402 door de broeders gekocht; zie Registrum bonorum domus Florencii bij An. I, 226.

6) na her is flo gevlekt en geschrapt.

7) hebbene = hebben ne, hebben hem; zoo solden, daarvoor, solde en, zou hem; en, ene, ne is een enclitisch voornaamwoord.

8) onhandelbaar noch weerbarstig, ook 94d; voor noch staat no gevlekt.

b) Joh 1:47.

9) die betrekking hadden op God.