Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(47) Van zuster Iohan^a) van Dusseldorp.(† 1444)

Dese guede zuster Iohan was [87d] van Uutricht geboeren, ende daer plegen oer olders wijn te tappen, soedat si al dertelike²⁾ opgevoedet was; ende oec en was si niet veel werkes gewoene, soedat oer dat werck mitten iersten al merckelike suer wert. Ende oec³⁾ soe wasset een zaert⁴⁾ ende weeclic mensche, ende hieromme hadde si oer hier in vele dijngen al seer te lijden. Want alsoe suer plach oer dicwile dat keymen te werden, dat oer die knyën ende die arme plegen te swellen^b). Het was een eersom wallatende persoen ende seer stichtich van zeden; ende daer was si recht schemel ende vermydelick bi, soedat nyement verdriet of ongenuechte van oer en hadde. Nummermeer en hoerde men van oer, dat si eens anders gebreke op dat ergeste vercalde, mer si plach seer in gewoenten te hebben altoes die dijnge [88a] te vergueden ende ten besten te spreken achter eens anders rugge. Seer goddienstelick plach si oer werck te doen mit luttel woerden; want tot goddienstigen swijgen was si al merckelike gekiert. Ende als dan yement wat calde, daer si⁵⁾ mede te wercke was, dat gien noot en scheen te wesen, dien plach si doegentlike te vermaenen ende segede: ‘Lieve zuster, laet ons nu om Gods willen swijgen, ende laet ons onsen lieven Heren ende Mariën Sijnre liever moder ende⁶⁾ onsen engel toespreken.’^c) Ende dit segede si dan

a) Ook elders komt Johan als vrouwennaam voor; zie b.v. D 307: zuster Johan van Diest; en verg. Hermen van Mekeren, 37c, 108b. In de Vita Ioannis Brinckerinck p. 345 heet deze laatste zuster: Hermanna van Mekeren.

2) in wereldsche gezindheid.

3) bovengeschreven.

4) zwak, teer (verg. Duitsch zart).

b) Waarschijnlijk door hartzwakte of nierziekte.

5) bovengeschreven.

6) voor ende is o geschrapt.

c) Elke geloovige is toevertrouwd aan de zorgen van zijn bijzonderen beschermengel; zie b.v. D 146 ‘des kindes engel,’ D 219 ‘hoer hillich engel.’ Gerlach Peters spreekt in zijn eersten brief aan zijn zuster Lubbe van de engelen, die den menschen steeds en overal nabij zijn (Kerkhist. Arch. 2, p. 208); ook Claus van Euskerken, Coll. A K G, N S 3, p. 241. In het exempel van den geleiengel in een van Brugman's Coll. (A K G, 4, p. 129) heet het: ‘Want een iegelick hevet enen engel.’ Volgens de Const. II moeten de zusters zich, voor zij te rusten, gaan aan haar engel aanbevelen (p. 418). In ons hs. is nog op andere plaatsen (109d, 123a, 125a) sprake van den beschermengel. Het geloof aan beschermengelen grondt zich op plaatsen als Gen. 48:16, Mt. 18:10, Act. 12:15. Over het geloof aan de engelen als dogma fidei zie de noot bij 86a.

[p. 161]

recht mynlick ende schemelick; want al oer woerde ende manyeren, als voerscreven is, die weren scheemel ende vermydelick. Sij was seer vuerich ende goddienstich tot onsen lieven Heren, ende pijnde, soe waer dat si mochte, die tijt des gebedes waer te nemen. [88b] Want omdat si niet starc en was ende daeromme overal niet wal mede en mochte¹⁾, soe pijnde si oer achterdeel²⁾ mit goddienstegen³⁾ ghebedde te vervullen. Sij was soe oetmodich van herten, dat si, doe si nochtan een oelt mensche geworden was, oer gebreke oetmodelike oere spreeckzuster plach te belijen, ende vragede raets, hoe dat si oer tegen oer gebreke setten solde, recht oft noch ene jonge zuster hadde geweest, die niet geweten en hadde, hoe dat si oer tegen den duvel ende syne bedriechnisse setten solde. Altoes, van dat si ierst gecomen was hent tot oeren dode, genck si alsoe schemelike hene, alsof si hier ierst⁴⁾ gecomen hadde geweest. Men en plach niet te hoeren dat si yement berichte in synre officie, of dat sij yet calde van reymente [88c] des huyses, dat van oeren berichte⁵⁾ niet en was. Recht natuerlike vermyde si onrenylickheit⁶⁾, ende al dat onbequaeme⁷⁾ was, dat was oer recht contrary. Mer nochtan alst geviel dat oer heemde of anders, dat si te besighen plach, niet soe bequaeme noch soe reynlick en was als oere natueren⁸⁾ wal genueget⁹⁾ hadde, soe plach si oer nochtan schemelike te lijden, soe datmen nummermeer en hoerde, dat si clagede of croende, dat die heemde niet wal gewasschen en weren, of dat si quellike ruecken; soedat die zusteren daer dick in gestichtet worden, ommedat si wisten, dattet oer soe rechte contrary¹⁰⁾ was.

Hiernae was si vake al zieclick, want si hadde groet gebreck ander teeringhe, daer si oeck ten lesten an starf; want dit leven ende [88d] oer natuere en droegen niet overeen. Mer merckende datmen overmids weelde ende wallust des vleysches niet en comet totten

1) en daarom niet alles (hier: de gemeenschappelijke godsdienstoefeningen) mee kon doen.

2) schade.

3) hs. goddienstgen met bovengeschreven e.

4) pas; na ierst is gemen geschrapt.

5) waarover zij niets te zeggen had; van berichten = besturen.

6) verg. enyde 5d.

7) onaangenaam, leelijk.

8) veranderd uit matueren.

9) behaagd.

10) voor contrary is contr geschrapt.

[p. 162]

rijcke der hemele, soe vercoes si bitter dijnghe voer zuete ende satte oerselven tegen oerselven, opdat si, den hemel gewelt doende^a), dien in synre tijt grijpen mochte. Ende want si aldus zieclic was, soe sat si dicwille ander taeflen ende en hadde niet dat si eten mochte, soedat si ondertijden sat ende en aat¹⁾ niet dan²⁾ droege broet, omdat daer niet en quam, daer si begeerte toe hadde. Want wat sonderlings yemende an die gemyene taefle te geven, dat genck alsoe rechte scharp toe, dat ons nu duncken solde, dattet die natuer niet dragen en solde moegen. Mer dese guede zuster, die gebreck con-[89a]de lijden ende nochtan overvloeyen, ende in allen was geleert^b), plach oer hier alsoe oetmodelick ende schemelike in te bewijsen, dat men nummermeer en hoerde, dat sij daerover croende, datmen oer niet meer en was, of datmen enen anderen meer dede dan oer. Mer want si³⁾ altoes van den begynne, dat si ierst gecomen was ende voert al oer leven uut, altoes schemelick ende oetmodelike gewandert hadde, soe conde sijt soe veel de bed in oer oelder.

a) Verg. Mt. 11:12, Lc. 16:16.

1) ook 122b.

2) voor dan is dro geschrapt.

b) Verg. Phil. 4:12.

3) hs. want si oer.