Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(44) Van zuster Fenne Mensen. († 1441)

Dese guede zuster Fenne^d) was sonderlinge vlijtich ende wilich tot allen oetmodigen, swaeren ende verworpenen wercke, nachtes ende dages, ende soe waer datmen oere te doen hadde, soe vant men sie altoes willich ende bereyt ende guederhande. Ende soe waer dat wat swaers ende verworpens te doene was, soe plach¹⁾ si oer altoes te bewijsen, dat oer oversten ende oeck die zusteren vryer tot oer weeren dan tot enen anderen. Sij woende hier al redelike vroe, als bij her Iohan Brinckerincs, ons vaders, tijden. Ende in dier tijt plach men ondertijden wal zusteren uut te senden om nye [81b] vergaderinge te helpen begynnen^e). Soe gevyelt op een tijt, dat zuster Fenne mit eenre ander zuster uut solde trecken voer ene medezuster²⁾. Mer her Iohan Brinckerinck en was daer niet alte willich toe ende

d) Verg. nog 77d.

1) hs. placht met geschrapte t.

e) Verg. de aant. bij 19d.

2) als gezellin.

[p. 150]

wolde sie hier behoelden, want hi segede: die zusteren behoeveden ommer enen ezel¹⁾. Ende dit segede hi daeromme, want men sie overal tot allen swaeren ende onreynliken wercke vrijlick antasten²⁾ mochte^a). Want soe wat men nyement soe wal vergen en dorste, daer was si altoes willich ende doegentlick in ende nammet over oer³⁾.

Sij was lange tijt in der koekene, ende dat oetmodige werck dede si guedertierlick ende was den gemyenen zusteren sonderlinge trouwe, alsoe veel alst in oere macht was. Mer alremeest dengenen [81c], die wat toeseggens⁴⁾ inder natueren hadden, of die anders zieclick of weeclick weren ende niet wal mitter gemyenre kost hene comen en conden. Ende dien plach si ondertijden al heymelike mit orleve⁵⁾ wat toe te steken, opdat si te bed mede overwech⁶⁾ mochten comen. Sij was seer oetmodich ende verworpen in oeren clederen ende plach altoes soe oetmodelike te gaen, dattet van buten scheen, alsof si daer gien werck van en hadde⁷⁾, waer dat si mede gecledet was, indien dat⁸⁾ si alsoe veel an hadde, dat si die coelde verweren mochte. Sij en hadde nye giene bevelynge, daer enych eere ofte vordel in scheen gelegen te wesen, mer altoes oeren hals vol swaers ende onreynlikes werckes. Mer nochtan en plach men nummermeer [81d] te vernemen, dat si mit woerden of mit gelate yets wat toende, dat si daer wat van ynne hadde^b), dat si altoes alsoe genck slaven ende sloeten⁹⁾, alsoft een arme dienstmaget geweest hadde. Nyets niet en onderwant¹⁰⁾ si oer van den reymente des huyses, ende soe wat oer oversten of die zusteren ordynierden, of als yemende wat

1) voor ezel is es geschrapt.

2) antasten, beslag leggen op.

a) Johannes Brinckerinck was in zijn woordenkeus en in zijn handelen tegenover de zusters niet altijd even fijngevoelig, maar dikwijls ruw. D 47, 74 vindt men daarvan voorbeelden. Zie verder inl. § 8. In het Heer-Florenshuis te Deventer was een broeder, die door de anderen hun ezel werd genoemd, An. I, 124. - Blijkbaar wezen de moeders, en niet Brinckerinck, de zusters aan om uitgezonden te worden; verg. 85d.

3) op zich.

4) die krachtens haar natuur (welke dit leven ‘contrarie’ was), wat aanspraak op een toegeeflijke behandeling konden doen gelden; dezelfde uitdrukking 121a.

5) met toestemming (van de moeder) en zóó, dat de zusters het niet merkten (= heymelike).

6) mee konden komen, het konden uithouden.

7) verg. 14c.

8) als zij maar.

b) Nam. ‘wat quades’, verg. 107d en 27a, ‘wat guets inhebben‘. De zegswijze herinnert aan onze uitdrukking ‘den duvel over iets in hebben’. Het Middeleeuwsche spraakgebruik kent dit gezegde ook: ‘De meyskens hebben eenigen sin, weduwen ende weduweers den duvel in.’ (Oude Ned. spreuken en spreekwoor den, ed. G.J. Meyer. Gron. 1836, p. 89).

9) slaven ende sloeten, ook 105d; sloeten is een sloot graven of uitdiepen (verg. Friesch slatte); hier, onder meewerking van de alliteratie, gekozen ter uitdrukking van zwaar werk doen.

10) hem onderwinden, zich inlaten, zich bemoeien.

[p. 151]

bevolen waert, des plach si oer¹⁾ aelynck ledich te hoelden ende genck daer alsoe eenvoldelike mede hene, alsof sij hier ierst in den huyse gecomen hadde geweest, ende alsof si daer temale gien toeseggen²⁾ toe³⁾ gehad en hadde. Ende want si in oeren oelder aldus oetmodelick ende eenvoldelic gewandert heeft, soe ysset wal te geloven, dat si oer in oere yoeget al seer tot sterven ende [82a] oetmodiger schemelheit gegeven heeft. Want alse Sante Beernaerdus secht: wat doechden dat een mensche meest oeffent in sijnre yoeget, die selve doechden pleget hij gemyenlick te hebben of te hoelden in sijn oelder.

1) de r is bovengeschreven.

2) in het geheel geen recht van meespreken.

3) boven den regel bijgeschreven.