Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(30) Van zuster Gertrut Brentyncks. († 1429)

Dese guede zuster Gertrut was seer vlitich ende bederve op oer werck; ende wanneer dattes die zusteren te doene hadden ende van oer begeerden, soe was si sonderlinge bereit ende mijnlick hem te dienen. Op een tijt gevyelt, doe die zusteren toe Arnhem woenden inden banne, dat een oelde zuster oeren heiligendach^b) solde in die koekene wesen. Ende [53a] als die tijt naecte, datmen die schottelen wasschen solde, soe quam zuster Gertrut ende wolde van reverenciën ende weerdicheit²⁾ voer die oelde zuster die schottelen wasschen. Ende die oelde zuster was schemel ende vermydelick³⁾ ende en woldes niet lijden⁴⁾, ende satte sie medallen of⁵⁾. Doe dat zuster Gertrut hoerde, sweech si al stille ende genck suverlike⁶⁾ van achter toe, ende nam sie in oeren arm, ende droech si alsoe uuter koekenen, want si wolde ommer⁷⁾ die mynne vervullen, die ene moder alre doechden is.

Het gevyel in dier selver tijt, doe die zusteren verdreven weren, dat sommige van den oeldesten zusteren, die in oere yoeget alsoe verarbeidet⁸⁾ weren, dat si nu voertmeer gienen swaeren arbeit en vermochten, daer si oer broot mede mochten wijnnen, waeren hierom wat cleynmoedich⁹⁾ ende verslagen [53b] in hemselven, want sij weren in vreemtheiden ende en mochten des oers niet gebrucken, dat hem God verlient hadde, soedat sijs ondertijden niet al en had-

b) De dag gewijd aan den heilige, naar wien zij heette; haar ‘patroonheilige’, Stellwagen 3.

2) eerbied.

3) schemel ende vermydelick, verg. 28c; hier uit zich die karaktertrek in het niet willen aannemen van diensten.

4) toestaan.

5) en sloeg haar aanbod ten eenenmale af.

6) kalmweg, zonder onnoodigen omslag; verg. 22a.

7) volstrekt, met alle geweld; de r is bovengeschreven.

8) afgewerkt.

9) hs. cleȳmoedich; verg. eenige regels verder cleymodich met duidelijke assimilatie.

[p. 104]

den, dat hem wal noetdruftich hadde geweest. Als dat suster Gertrut hoerde, dat moder Beerte ende sommich ander zusteren aldus bedrucket weren, soe dachte si, dat si noch jonck ende starck weer ende noch beneden oer dertich jaeren. Ende dachte hierom, dat si alsoe veel te meer ende vuerichliker arbeiden wolde, opdat sijt mochte helpen wijnnen, dat den oelden zusteren noetdruftich weer te verteeren. Ende hieromme soe genck sie¹⁾ uut enen gueden, eenvoldigen, vuerigen herten tot moder Beerten, ende sprac oer vrendelike toe ende troeste²⁾ sie. Ende onder ander woerden segede si: ‘Lieve moder Beerte, en weset doch aldus cleymodich ende bedrucket niet; ic hape onse lie[53c]ve Here en sal ons niet laeten, ende siet: wi sijn noch jonge, starcke³⁾ megede ende moegen noch veel doen, ende wi willen oeck alsoe vuerichlike arbeiden, als wi coenen. Ende wi willen also bederflike wierken, dat wi noch van deser weke enen gueden osse willen⁴⁾ winnen, dien die zusteren⁵⁾ moegen eten’. Doe dit moder Beerte hoerde, wert si merclike hierin gestichtet, omdat sij hoerde, dat dat jonge herte soe rechte vuerichlike ende begeerlik sprac ende bewees hem soe willich ende guederhande uut sijnen butten te trecken, daer een ander wal van vaeren solde.

Mit alre oetmodicheit ende gebuchsomheit gaf si oer⁶⁾ onder oer spreeczuster. Ende wes⁷⁾ si van oer begeerde, was si oer in allen dijngen onderdanich. Ende want oer spreecsuster, Alijt ten Vene^a) geheyten, selven vuerich ende vol doechden [53d] was, hieromme soe hadde si van zuster Gertrut alte geerne enen gueden menscen gemaeket, ende dede al oeren vlijt daertoe, dat si nae den inwendegen mensche mochte vorderen. Ende hieromme soe moste si oer alle dage seggen, wat si in dien dage onse⁸⁾ lieven Heren gebeden hadde, of wat sij guets opgeset hadde, of waer dat si oer om Gods willen in gestorven hadde.^b). Ende hier was sij⁹⁾ gehorsom in ende dede sympelick sonder croeninge, alst zuster Alijt van oer begeerde. Ende doe si dit noch doen moste, doe hadde si al een wijlken mitten zusteren gewoent. Hiernae waert si zieck ander pestelenciën, daer si oeck an starf; ende doe si in oeren lesten lach, was si alte wonderlike wal te

1) boven den regel bijgeschreven.

2) bemoedigde.

3) hs. gestarcke (begin regel) met geschrapt ge.

4) voor willen is w (gevlekt) geschrapt.

5) hs. tweemaal dien die zusteren.

6) boven den regel geschreven.

7) genitief, afhangende van onderdanich (attractie); wat.... daarin was.

a) Zie ook 33b, 115a.

8) verg. Van Helten, Mnl. Sprkk. § 344a, opm.

b) Verg. 20c, 44b.

9) boven den regel geschreven door latere hand.

[p. 105]

vreden. Ende uut volheit des vreden¹⁾, dien si van bijnnen gevoelde, sprac si mit groeter vuericheit ende segede: ‘Ick en wolde nu niet omme [54a] ene guldene werlt^a), ic en hadde²⁾ dese corte tijt onsen lieven Heren gedient’. Ende mit deser vuericheit is sij³⁾ aldus henegevaeren tot oeren guldenen Ihesum.

1) verg. uut enen vollen geeste 42c.

a) Hetzelfde beeld bij Van Iterson 33: ‘Ic bin in der ewe (= echt) ghebonden, ende en weer ic daer niet in, om een gulden werelt en quaem ic der niet in.’ Gulden heeft hier den zin van voortreffelijk, verg. ons: gouden eeuw, gulden getal, en zie nog: guldene Ihesus 63b, 64c; guldene vesper 63b; gulden ure 64c; gulden busscheken 129b; gulden jaer (= jubeljaar), D 5.

2) dat ik niet (gediend) had.

3) met latere hand bovengeschreven.