Hier beginnen sommige stichtige punten van onsen oelden zusteren

(13) Van zuster Katheryna van Arkel. († 1421)

Dese guede zuster Katheryna^c) was oeck een van onsen alreoeldesten zusteren, want si woende hier al bi onses eerweerdigen vaders meister Gerijts leven. Ende doe⁵⁾ si hier ierst quam, doe woenden hier al meestelick oelde, guetwillige vrouwen, die onsen lieven Heren in cuyschei[12c]den dienden. Mer wanttet onse weerdige vader geerne anders gehad hadde in toecomenden tijden, soe was hi seer vuerich ende begeerich, dat hi guetwillighe menschen totten

c) Zie over haar nog Devote zusters 43-45 en aldaar in ‘Vita Ysentrudis de Mekeren’ p. 45-46 met de aant. Zij heet daar Kat(h)erina de Arken; in Vita Ioannis Brinckerinck p. 337 wordt zij Katherina de Arkel genoemd. Katheryna van Arkel, die blijnde, is de dochter van haar zuster; verg. 122c, waar weer de vorm Arcken voorkomt.

5) boven den regel bijgeschreven.

[p. 31]

doechden mochte trecken, ende sonderlinge was hi daer neerenstich¹⁾ ende vuerich in, als hi ergent een jonferken mochte trecken totten dienste Gods. Ende hieromme plach hij ondertijden tot zuster Katherynen te seggen: ‘Ist dat ick hier boven come, soe wil ic u hier veel bloemkens nedersenden’^a). Ende dit hadde dese guede zuster seer wal ontholden, want si was sonderlinge vuerich ende begerich, dat si guede menschen mochte bekieren ende totten doechden trecken. Ende onse lieve Here hadde oer die gracie gegeven, dat si sonderlinge wal conde callen, ende daertoe was si recht bevellich²⁾ ende biweselick³⁾ in al, dat si te handen toech. Ende [12d] hieromme wertet alte selden quelke van oer genamen, soe wat dat si segede of dede. Ende nochtan⁴⁾ plach si ondertijden wal groten ende mechtigen luyden nader werlt al scharpelick oer gebreke te seggen ende te berispen in dingen, daer si tegen Gode in schenen te doen. Mer die gracie hadde si, dat si alremalck⁵⁾ in reverenciën ende weerdicheiden hadde. Mer dese gracie en gebructe si niet soe seer tot uutwendeger bedrijflicheit⁶⁾, als si seer begeerich ende vuerich was die zielen, die onse lieve Here mit Sinen dueren bloede verloest heeft, uuten kenebacken des duvels te trecken. Si plach die uutwendige dynge⁷⁾ te verwaeren ende onder handen te hebben, soedat si dicwile uut moste trecken opt lant of anders, daer mens behoefde. Ende dan plach si een boexsken mede te nemen, daer si den luyden wat guedens uut [13a] mochte lesen, daer si te herbergen lach, als die tijn gebode of anders dat hem dienen mochte tot oere zalicheit. Ende dan plach si oer seer nouwe te hueden, dat si niet en calde van hier of van daer⁸⁾, alst gewoenlick is mit werliken luyden; mer als oer duchte dattet tot alsulker materiën dragen⁹⁾ wolde, soe plach sijt te breken¹⁰⁾, ende nam dan oer boexsken, ende las hem wat guets, daer si die ander callinge mede nederlegede^b). Ende

1) ijverig.

a) Verg. 9d.

2) innemend.

3) aangenaam in den omgang; verg. 67c.

4) na nochtan is p (eind regel) geschrapt.

5) ieder (hier subject).

6) niet soe seer... als, niet zoo zeer, minder tot... dan wel (dat zij enz.).

7) boven den regel bijgeschreven.

8) over onbeduidende dingen.

9) dat het dien kant uit zou gaan.

10) een eind maken aan.

b) Verg. de vermaning: ‘Raro loquere cum seculari quin confortes eum secundum statum suum’. (Verba... Florentii et Gherardi magni, A A U, 10, p. 430; Thomas a Kempis, Vita Florentii c. 29, Opera p. 815.) De Vivendi formula van Salome Sticken (Diepenveen 369) schrijft voor: ‘Quod si ipsi saeculares inceperint loqui vana et secularia, interrumpatis, si potestis, sermones eorum aliis bonis materiis Dominum Iesum concernentes aut sanctos ejus.’ Wanneer Peter van Amsterdam gasten had, die over wereldsche onderwerpen spraken, dan begon hij over iets stichtelijks te spreken of er over te lezen, A A U, 28, p. 260. Zie nog 109d en inl. § 11.

[p. 32]

hierom ende omme oer ander doechden hadden si die luyde van buten in alsulker weerdicheit, dat nyement die si kande, soe groet noch soe hoege en was, die zuster Katherynen van Arkel giene mynne noch vrendelicheit en bewees¹⁾, als si bi hem quam. Nochtan plach si hem, als voerscreven is, oer ghebreke seer scharpelick te seggen. Dese guede zuster [13b] was alsoe recht oetmodich ende neder in oerselven, recht of si niet en wiste van geesteliken dingen. Het geviel op een tijt dat twie persoenen tot oer quemen - wanttet een wijs, verstandel mensce was - ende wolden raets an oer versueken in eenre zaken, daer si geerne onderscheit²⁾ van geweten hadden. Doe veroetmodichde si oer, ende antwoerde³⁾ hem weder ende segede: ‘Aldusdanige dinge en darf⁴⁾ niement an my versueken, want hier⁵⁾ en plege ic my niet mede te becummeren. Ick bijn een grof ende plont⁶⁾ mensche, ende plege gueder luyde verkene te driven als ic sie voer hebbe.’⁷⁾ Op een ander tijt gevielt dat si mit eenre zuster uut was tot oeren⁸⁾ oelders omme sake wille, die si daer te doene hadden. Soe gevielt eens, dat si ander taeflen seten ende solden eten. Ende doe seten die luyde die ander taeflen seten, ende calden van alre[13c]hande dinge, als soedanige luyde plegen; ende onder ander woerden soe waert zuster Katherynen gevraget, van wat lande dat si weer, ende waer si hene⁹⁾ geboren weer. Doe antwoerde si oetmodelike weder, ende segede dat si van den lande weer geboren, ende hoerde groven gebueren¹⁰⁾ toe. ‘Ende ic plach’, segede si ‘gueder luyde verken te hueden, mer dese guede jonferen hebben mi omme Gods willen angenomen ende liden¹¹⁾ vaste mit mi, ende geven mi myne noetdrufte’. Mit dit of desergelike woerde plach si dicwile oerselven in die lageste stede te setten; mer want si overal die eer¹²⁾ pijnde te vliën, soe voegedet onse lieve Here, dat oer van alremalck eer ende reverencie bewesen waert.

1) voor bewees is w geschrapt.

2) een weloverwogen oordeel, opheldering.

3) voor antwoerde is segede geschrapt.

4) behoeft.

5) boven den regel bijgeschreven.

6) plont (hs. plōt) uit plompt = plomp met paragogische t; de Lat. vert. (Devote zusters 44) heeft hier rudis et agrestis.

7) als ik daartoe in de gelegenheid ben, als mij dat opgedragen wordt?

8) nam. van die andere zuster.

9) waer... hene, lett. waarvandaan, verg. 68a en D 151.

10) Devote zusters 45: rustica sum genere.

11) Lat.: supportantes rusticitatem meam et patienciam habentes mecum.

12) boven den regel bijgeschreven.