Hermans-Magazine. Jaargang 4

[p. 20]

De WFH-verzamelaar (8)

A. Berben (1967) studeerde Nederlands in Leiden en werkt nu als journalist bij een Leidse en een Rotterdamse Uitkrant. Hij is een van de oprichters van het dispuut ‘Nooit meer slapen’, dat in 1992 docenten en studenten van de vakgroep Nederlands van de Leidse universiteit uitnodigde ‘hun persoonlijke “relatie” met Nooit meer slapen te belichten’. De reacties werden opgenomen in het bundeltje Een boek vol fouten.

Onder de bal: A. Berben

Wanneer is het dispuut opgericht?

‘In 1990. Binnen de vakgroep Nederlands bestonden twee studentenclubjes die een min of meer slapend bestaan leidden. Met ons dispuut wilden we bij Nederlands weer leven in de brouwerij brengen. We organiseerden lezingen om docenten op informele wijze in contact te brengen met de studenten. Ook hielden we gezellige avondjes, barbecues en picknicks.’

Vandaar de naam ‘Nooit meer slapen’?

‘Nou... We wilden het dispuut noemen naar een klassiek boek uit de Nederlandse literatuur. Zo kwamen we al gauw uit op het werk van Willem Frederik Hermans. Het had misschien meer voor de hand gelegen om “Onder professoren” te kiezen, maar dat vonden we te nederig. Het werd uiteindelijk Nooit meer slapen dat bij de meesten van ons zeer geliefd was. De keus werd trouwens mede bepaald door wat één van onze hoogleraren, Van Oostrom, kort tevoren in een toespraak had gezegd. Hij vond dat studenten harder moesten studeren en dat kon naar zijn mening worden bereikt door te bezuinigen op slapen, eten en vrijen. Als we dan uit die drie moeten kiezen, dachten we, dan in godsnaam maar “Nooit meer slapen”.’

Hoeveel leden telt het dispuut?

‘Op het hoogtepunt hadden we vijfendertig leden. Nu zijn dat er nog tien, twaalf. Maar het is wel een hecht groepje.’

Zijn het allemaal WFH-verzamelaars?

‘Nee, niet allemaal. Er is zelfs een studente lid geweest die het presteerde af te studeren zonder het boek te hebben gelezen! Dat hebben we haar toen maar achteraf cadeau gedaan. Maar daarnaast zijn er ook leden die alle drukken van Nooit meer slapen in hun kast hebben. En toen een vriendin van me laatst een Zweed tegenkwam die Arne heette kon ze zelfs niet nalaten te vragen of hij het boek van Hermans kende.’

Hoe kwam Een boek vol fouten tot stand?

‘We hadden de docenten per brief gevraagd een bijdrage aan het bundeltje te leveren. Om zoveel mogelijk reacties te krijgen, hadden we er een beetje provocerend ingezet dat we ervan uitgingen dat ze het boek niet gelezen hadden als ze niet zouden reageren. We waren aanvankelijk van plan om in het boekje een lijst van niet-lezers op te nemen. Dat zette bij sommigen kwaad bloed. Van de dertig medewerkers van de vakgroep hebben er uiteindelijk tien gereageerd.’

Mogen we aannemen dat u Nooit meer slapen Hermans' beste boek vindt?

‘Dat vind ik inderdaad zijn beste boek, roman-technisch, maar De tranen der acacia's is mij verreweg het dierbaarst. Vooral het laatste gedeelte in Brussel vind ik hartverscheurend.’