Logo DBNL
Herbarijs (1965)

Herbarijs

(1965)–Anoniem Herbarijs–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

¶ Iacea. Iarus. Iris. Ireos. Iusquiamus Ipericus. Iuniperius. ysopus. ypoquistidos

[93]

IAcea nigra es van .2. manieren. wit ende swert. Entie witte scelden sulke tremorseke. of duvels bete. Entie swarte scelt men matefelloene. Ende beide heilen si wonden buten ende binnen Ende siin goet in wonden dranke. Ende siin

goet gedronken jegen quetsure binnen ende heylense. Ende siin goet gedronken dien die gescoort siin. Ende kinderen in den navel. Die matefellone dats jacea nigra Ende duvels bete dats witte matefelloene

[94]

IArus es heet ende droge in den .3. graet ende si heet oec Arona. Ende heeft in die erde alse een wit cullekiin gewassen alse poreyde. Ende es goet jegen nuwe clieren ja gestoten ende daer op geleit

[95]

Yris purpur. es .1. cruut ende wast alse lisch in hoven. ende heeft lange brede blade. ende draget bloemen die purpur root siin. gelijc lelyen van maecsele. Ende es heet ende droge in den .3. graet. ende sulke seggen in den .4. graet. Ende si seggen oec dat jris draget ene groete blauwe bloeme. diemen heet in vlaemsche floordelijs. Ende si wast op eenrehande lisch. ende es yreos gelijc van bladen. ende van crachten. Maer yreos draget ene witte bloeme. Entie wortel doetmen in medicinen. In aprille ende in meye sal mense gadren die wortelen ende latense drogen. Ende .5. jaer mach mense goet houden. Ende heeft cracht wel te verduwene. Ende geplaestert op wonden verteert dat quade vleesch

[96]

Yreos draget ene witte bloeme. Ende es gelijc yris. Ende es heet in den .2. graet. ende droge in den .3. graet. Het heylt wonden gesoden met olyen van rosen ende plaester daer af gemaect suvert wonden ende maect goet vleesch ¶ Ende ydroleum dats olye daer af gemaect

[97]

IUsquiamus dats beelde of belseme. het es cout in den .3. graet Ende droge in den andren graet. Het doet wel slapen ¶ Ende dit zaet es van .3. manieren. wit. root. ende swart. Ende dat swartte es gevenijnt. ende daer af salmen wachten. want het brinct in die doot. Ende dandere .2. doet men in medicinen. Ende tsaet heeft meer crachts dan tcruut ¶ Die qualec of niet slapen en mach. sal die blade in watere sieden. ende leggense opten slaep ende opt voorhoeft. of hi male tsaet ende minget met witte van eye ende met wijfs melke. of met aysine. ende bint alsoet vorseit es ¶ Dien de ogen zere leken van tranen. dien salmen tsaet malen ende mingent met aysine ende plaesterent op dat vorhoeft Ende jegen tantswere salmen tsaet stoten ende leggent opten tant of int gat

[98]

IPericus. es heet ende droge in den .3. graet Het heilt wonden haesteleke. Ende es goet in wonden dranke. Ende het suvert die adren vander leveren

[99]

IUniperius es heet ende droge. in de .2. graet ende selke seggen in den .3. graet. Ende alse ment vint bescreven in recepten. dan sal men nemen de besien. Ende .2. jaer gedurense goet. ¶ Nem hout van genijvere ende steket in enen pot wel gedect boven. ende maect groet vier al omme den pot. ende in dien pot selen siin gatekine vele. Ende hi sal staen op enen andren pot die staen sal in deerde. ende daer sal in staen .1. glas. daer die verscheit in druppen sal vanden oversten potte. Ende aldus werdet olye. Entie salmen werdelike houden. want si es goet jegen dat groet evel. als men den zieken daer met sinen rugge salft. Ende si es goet jegen wit water. Ende in alle ziecheiden die van fleumen comen

[100]

Isopus es heet ende droge in den .3. graet ende es .1. gemeine cruut met vele lieden. ende heeft groete cracht int cruut. jn die worttele. ende in die bloemen. Ende in den zomer alst bloyt salment gadren. ende in die scaduwe hangen te drogene. also mach ment .1. jaer goet houden ¶ ysope ende droge figen ende zeem siin goet gestoten ende gesoden jegen apostemen in die longene. ende iegen swaren adem. ende jegen dampte. ende jegen oude hoeste Ende gesoden met aysine ende den mont daer met gedwegen sacht den tantswere. Ende geneest den huuf op dat men in den mont houdet. Ende ysope in enen scarf geheit ende opt hoeft geleit es goet jegen den gesonkenen huuf. ende iegen

gebrac van coude int hoeft ¶ ysope gesoden in wine met venkel sade geneest weeheit in de darmen. ende es der vercouder magen oec goet ¶ ysope gesoden in wine of in borne suvert die baermoeder eist dat dwijf daer in badet toten navele ¶ Tsap van groenre ysopen gedronken met oximelle es goet iegen die persse van den lichame want het maectene licht. ende iegen die worme. iegen water iegen geelsucht. ende purgiert taye flegmen entie moeder van haerre vulheit. ende het maect goede varwe int ansichte

[101]

Ypoquistidos es cout ende droge in den .2. graet. Aldus machment maken Nemt campernoele inden linter ende stoetse ende perst dat sap al ute. ende dan settet in die zonne ende latet drogen. ende men saelt dicken roeren dat het niet en corumpere. Ende .2. jaer hout ment goet. Ende dit heeft cracht zere ter bloet zucht alse ment tempert met rose watere


Vorige Volgende