Herbarijs

¶ Hermodactili. Herba violaria. Herba roberti. Herts tonge. Hoppe. Herba paralysis

[87]

HErmodactili es heet ende droge in den .3. graet. ende wast in meerscen ende int herde. ende heeft ene wortele al ront. Ende men gadertse in den zomer. ende hancse op met draden in de zonne. ende .1. jaer mach mense goet houden ¶ Jegen den fistel salmen pulveren hermodactili ende mingent met zeepen. ende daer in sal men netten ene wieke. ende stekense in den fistel. ende het verteert dat quade vleesch

[p. 326]

[88]

HErba violaria. es cout in den iersten graet. Ende es goet iegen heete hoeftswere geplaestert. Hets goet in clisterien iegen herden lichame dat van coleren comt. Of den genen die liggen in heeten evele. Het es goet op alle heete steden hets goet in wonden dranke ¶ Ende die vyoletten siin cout in den iersten graet ende wac in den middel van den andren grade Ende sulke seggen dat si meer coutheiden hebben dan wacheiden. Ende .2. jaer gedurense goet. Maer hets beter dat mense alle jare vernuwe ¶ Ende vyoletten siin treckende met harer vetheiden. Ende doen sciten. Maer niet zere. Ende helpen iegen apostemen binnen die men scelt pleueresis Ende si maken den lichame moru. Ende vyoletten geroken. sacht den hoeftswere die van hitten comt. Ende vyoletten met sukere gesoden doen tselve ¶ Ende van vyoletten maect men olye. alst van rosen doet ende men heetse oleum vyolateum. ende men maecse aldus. Nemt vyoletten ende zietse in suver olye van oliven in .1. vat staende in .1. ander vat met watere opt vier. ende daer na perstse. dits olye vyolaet ¶ Oec so maect mense ter zonnen .40. dage sonder vier die beter es. Ende es goet dien die siin hoeft sweert eist dat men daer met bestrijct den slaep ende dat voorhoeft entie voeten. dit doet den zieken slapen ¶ Dit es cyroop vyolaet. Nemt vyoletten ende zietse in watere ende dan duwet uut dore enen doec. ende dan doeter in suker. dit es

[p. 327]

goet genut iegen den rede. Ende tcruut gesoden maect goet bloet. Ende es goet iegen heeten hoest ende droge ¶ Jegen rudechheit stampt vyoletten ende legse daer op Vyoletten gestoten ende geleit op wonden daer been uut gaen. het trecse ute ende suvert die wonden

[p. 328]

[89]

HErba roberti es heet ende droge. ende suvert ende heilt. Ende droget wonden ende fistelen. ende cakeren ende wule gaten Ende es goet in wonden dranke. ende oec buten daer met gedwegen wonden of dat zeer

[p. 329]

[90]

HErtstonge es heet in den iersten graet ende droge. in .2. graet. Ende jegen den coeke sal mense drinken met oximelle .40. dage lanc. hi sal vergaen. Ende es goet op tseter. Ende iegen die zereheit vander borst gesoden met ricolissien ende gedronken.

[p. 330]

[91]

HOppe es heet ende droge. ende es snidende ende sceedet taye humoren. Ende si wacht die dinc van vorttene waer in dat mense doet

[p. 332]

[92]

HErba paralysis draget geluwe bloemen ende es heet ende droge in den .2. graet ¶ Dyascorides seit dat van allen werken geliket enen crude dat men heet primulaveris. ende oec van allen wesene sonder dat primulaveris maer ene bloeme en draget die gelu es ende dandere die drageter vele. Die bloemen entie bladen entie wortelen siin van beiden eens. Ende het es goet jegen vercoude hoeftswere. ende jegen alle ziecheit in die zenuwen. ende in die ziden ende in die adren dat van vercoudden ziecheiden comt. Ende si siin beide heilende daer omme siin si goet in wonden dranke

[p. 333]