Logo DBNL
Herbarijs (1965)

Herbarijs

(1965)–Anoniem Herbarijs–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

¶ Betonica. borago. buglossa. bedegar bugla. branca urcina. brionia. barnage. baucica. balsamica. batte edere

[18]

BEtonica es heet ende droge in den iersten graet. ende es betonie in dietsch Ende gedronken lange tijt claert die ogen ende wachtse van humoren. Ende sterct dat hoeft. ende es goet iegen hoeftswere. Ende heilt wel hoeft wonden Ende es goet in plaestren ende in dranke die ten hoeft wonden gaen. Ende si es goet iegen dlanc evel. ende verlicht verschen lichame ende coude ¶ Tpulver van betonien doet spuwen. ende licht weder op die moeder die gesonken es. ende doet comen haer stonden Ende es goet gedronken met sape van sleen den genen die bloet spuwen of etther spuwen. ende iegen die hoeste. ende iegen cortten adem ¶ Tsap van betonien metten sape van wegebreden gedronken vore den corts alle dage. Dat helpt. Ende betonie es goet iegen den vierden dach reets. ende si verdrijft donker ogen ende die geelsucht. ende si droget dwater. Ende suvert die moeder eist dat mense daer met dwaet met borne daer si in gesoden es. ende daer mense nut met dranke ¶ Betonie gestampt met soute geneest nuwe wonden op dat ment daer op plaestert Ende betonie allene geneest thoeft dat tebroken es. ende helpt maken orine ende brect den steen

[19]

BOrago. dats bornagie. ende es heet ende versch in den iersten graet. Si purgiert oec hete colere. ende helpt den genen die therte evel hebben van melancolien Ende geminct met wine ende gedronken verblijt die hertte ¶ Ende dranc daer af gemaket met seeme ende met sukere es goet iegen droge borst. ende iegen die longene. ende iegen die steecte. ende iegen die coude milte. ende iegen coude toevalle van der hertten.

[20]

BUglossa. dats wilde boragie. Ende es goet in wonden dranke. ende doet alt tselve. dat doet bornagie voren

[21]

BEdagar. dats eglentier. ende es cout in den iersten graet. ende tusscen versch ende droge. Ende starct die mage. ende sacht dagelijxen rede. ende sacht die beten van quaeden wormen. ja daer op geplaestert ¶ Die wortele es goet iegen dat bloeden van den lichame. ende op die leden geplaestert. het starcse. ende verdrijft die humoren die daer wert vloyen. ende doet sceeden versche apostemen. Ende met dranke daer af den mont gedwegen dat sacht den tantswere. Ende die riseren entie scorssen entie bladere gaen in medicinen. ende doen datter vorseit es ¶ Eglentier gestampt met aysine geneest rudecheit ende versche wonden. als mense daer met dwaet

Ende hi geneest saen dat tebroken es. Ende si siin cout ende droge in den .3. graet. Het geneest humoren van fleumen onder .s. dr. vanden scorssen gedronken met wine ende met aysine gestampt ende gesuvert. dat geneest morfea. ende suvert die huut ende puusten. ende drope. Ende op tebrokene been geplaestert geneset metter spoet

[22]

BUggla. dats buggle. Ende es doreginge. ende heilt wonden van buten ende van binnen. ende es goet in wonden dranke. ende heilt apostemen die suver siin. Ende si heilt quetssinge van binnen. ende si es goet in salven ende in plaestren die wonden heilen.

[23]

Branca urcina. dats berre wortte. ende es heet ende wac in den .2. graet. Ende es goet jegen alle deren vander borst. Ende si es goet in clisterien iegen harden lichame ende drogen. ende si maect harde apostemen moru. ende rijpse die siin van couder naturen Ja gestampt met verscher vlage ende der op geleit.

[24]

Brionia of oude rape of corpentaes es heet ende droge. in den .2. graet. Ende si es goet iegen drope. ende suvert sproeten int ansichte met aysine geminct. Ende met aysine essi goet iegen zeter ende iegen puusten ende iegen scorftheit ende suvert die huut van vulheiden

[25]

BErnage. es goet geten den genen die ondercomen siin ende cranc siin van hertten. ende die melancolisi siin ende die rudachtech siin. ende den laserscen. want si maect goet bloet. Ende haer bladere doet men in medicine al gruene. Ende om dat si goet bloet maect. so essi goet dien die bekeert siin van groter siecheit. Ende conforteert de gene die siec siin vanden groeten evele. Ende men sal hen maken .1. cyroop van bernagien ende van den beene van den hert gepulvert. ende dan gemaect met sukere. Ende in alreande eten maectse goet bloet. Ende es goet iegen die geelsocht gesoden met vleesce. Of nem tsap van bernagien ende van scariolen ende dit siedet tegadere ende drinket

[26]

BAucica. dats pasternake. ende es heet in den .2. graet. ende wac in den iersten graet. Ende men doeter meer in spisen dan in medicinen. pasternake maect dicke bloet ende vele. ende grune hebben si meer crachten

dan droge. daer omme meerren si luxurie Ende siin goet geeten rou ende gesoden. Ende men maecter af eenrande zinziber conditum wel te verduwene ¶ Aldus mach men maken ene confexie die wel verduwet. Nem die wortel van pasternake ende sietse in borne ende alsi wel gesoden siin. dan snijtse in cleinen stucken. ende perst dat water ute ende maecter af cleine bollekine. ende men sal hier toe doen gescuumt zeem ende latent sieden so lange dat dicke becomt tegadere ende altoes roerende so lange dat zeem gnouch es. dan so doeter in prumen van damasco. ende daer na specie. alse gingebere. galigane peper. noten muscaten ende andere specien genouch die men wille

[27]

BAlsamita es heet ende droge ende daer omme heet ment balsamite. om dat welna riect alse balseme. ende dit cruut es wel gemeine met vele lieden. ende men doet in confexien omme die lede te conforteerne. ende men gaderet in den linter. Mer so si verscer es. so si beter es

[28]

BAtte edre wast gerne an oude maysieren ende ane bomen ende daer omtrent hets gruene zomer ende winter. Entie meesters twivelen in wat complexien dat si es. Nochtan proeft men dat dese bladren zere coelen. alse mense te zomere stroyt achter huse. Ende daer bi mach men proeven dat si van couder complexien siin. Ende dese bladere leit men op brande. Die gomme diere uut loept brect den steen. ende hier bi so proeft men datsi siin van heter naturen ¶ Jegen die groete reume. Nem .1. wieke ende netse int sap van wedewinden. ende stecse den sieken in die nesegate. ende leggen averecht .1. wile. ende rechten weder op ende dan so trec die wieke uut. ende aldus selen die quaede humoren uten herssenen vallen.


Vorige Volgende