Kristof Selleslach
Authority control van de drukkers en uitgevers van de collectie oude drukken van het Museum Plantin-Moretus
In de herfst van 2005 ging het Museum Plantin-Moretus met de steun van de Vlaamse Gemeenschap van start met een nieuw project. De ambitie was de substantiële verhoging van de kwaliteit van het ontsluitingsapparaat van de collectie oude drukken. In de online catalogus werden unieke identiteitsbestanden (authority records) van de drukkers en uitgevers van de oude drukken gecreëerd. In één adem schiep het project orde in de bestaande authority records.
Een authority record identificeert de drukkersnaam met alle vormen die in de impressa van de oude drukken voorkomen. Dankzij de authority records kunnen alle drukken van eenzelfde drukker in de catalogus geïsoleerd worden. Een lezer die bijvoorbeeld met de zoeksleutel ‘uitgever’ zoekt met de zoekterm ‘Nutius’, vindt automatisch alle drukken van de Antwerpse uitgever Martinus i Nutius (werkzaam 1540-1558), inclusief de drukken met de verwijzingen ‘Meranu’ en ‘Vermeere’. Zonder de authority records zou een lezer die niet over de informatie beschikt dat de namen Martinus Nutius en Martinus Meranus dezelfde persoon betreffen, nooit alle drukken van deze uitgever gevonden hebben.
Dit betekent bijvoorbeeld ook een enorme stap vooruit in het geval van Gillis i Coppens van Diest (werkzaam te Antwerpen van 1533 tot 1572). Zijn authority record telt 43 uiteenlopende verwijzingen, gaande van het summiere ‘impr. typ. Ae. D.’ tot het uitvoerige ‘de l'imprimerie de Gilles Coppenius de Diest’.
Bovendien bewerkstelligen de authority records de eenduidige identificatie van de drukkers. De authority records bevatten immers ook een beknopte biografie met de periode en de plaats van de activiteit van de drukker in kwestie. Vooral bij drukkersdynastieën waarbij vader en zoon dezelfde voornaam delen, is dit een belangrijk hulpmiddel. De familie Verdussen bijvoorbeeld telde zeven Hiëronymussen die in verschillende perioden van de zestiende tot de achttiende eeuw werkzaam waren. Dankzij het project zijn zij nu vlot van elkaar te onderscheiden.
Niet alleen lezers maar ook catalografen kunnen van de authority records profiteren. De creatie en de vernieuwing van de authority records van de drukkers geeft de catalografen een efficiënt instrument om drukken te beschrijven. Behalve de opgave van alle varianten van de drukkersnaam, bevat het authority record ook de periode en de plaats van de activiteit van de drukker in kwestie. Op deze wijze kunnen de catalografen vlot deduceren door welke uitgever de druk in hun handen werd gepubliceerd.
De teller stond eind augustus 2007 op 1.870 authority records. Om dit aantal te creëren of te vernieuwen, werden bijna 11.000 oude drukken geconsulteerd. Het project startte bij de verhoudingsgewijs grote groep van Antwerpse drukkers. Vervolgens kwamen de drukkers uit de overige steden van de Zuidelijke Nederlanden aan de beurt. In september 2006
Auteursrechtelijk beschermd