De Gulden Passer. Jaargang 39

[p. 255]

[Nummer 3-4]

Handschrift en druk
Lezingen gehouden in de Sectie Boek- en Bibliotheekwezen van het 24ste Filologencongres te Leuven (6-8 april 1961)

De navolgende bijdragen geven in extenso de lezingen weer, gehouden in de Sectie Boek- en Bibliotheekwezen van het 24ste Vlaams Filologencongres te Leuven van 6 tot 8 april 1961. Een korte inhoud van diezelfde lezingen en een overzicht van de gedachtenwisselingen waartoe zij aanleiding hebben gegeven, verschijnen in de Handelingen van bovengenoemd Congres. Het is de tweede maal dat bibliothecarissen en historici van het boek samenkomen binnen het ruimere kader van het Filologencongres en zij hebben een poging gedaan om hun lezingen zo logisch mogelijk in te schakelen in de werkzaamheden van de andere secties.

Die twee bijeenkomsten sluiten ook aan bij de voor- en naoorlogse vergaderingen van de Wetenschappelijke Congressen en de onderhavige publikatie zodoende bij de Handelingen van de Wetenschappelijke Vlaamsche Congressen voor Boek- en Bibliotheekwezen (1930-1942).

Uiteraard zijn de hier samengebrachte artikels de vrucht van een individuele vorsing, zoals dit ook met de vroegere Handelingen het geval was. Toch is het wellicht mogelijk in de nieuwe reeks rechtstreeks of onrechtstreeks een grotere institutionele stuwkracht waar te nemen. Vier of vijf van de zes artikels onderstellen inderdaad een voorbereidende arbeid die meestal door een ploeg medewerkers in dienstverband wordt volbracht. De bijdragen krijgen erdoor vaak het uitzicht van een beschrijving van een status quaestionis of vallen op door hun uitgesproken informatief karakter.

Soortgelijke vorsing steunt niet alleen op de organisatorische mogelijkheden van traditionele instellingen zoals bibliotheken bijvoorbeeld, maar wordt daarenboven bevorderd door nieuwere structuren op het vlak van het wetenschappelijk onderzoek. Deze

[p. 256]

laatste mogen hier even vermeld worden in de orde dat zij relevant zijn voor de achtereenvolgende bijdragen.

De samenwerking tussen de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde en de Koninklijke Bibliotheek van België heeft het Ministerie van Nationale Opvoeding en Cultuur ertoe gebracht de heer J. Deschamps ter beschikking te stellen van een onderneming waartoe een lange ervaring hem bijzonder geschikt heeft gemaakt, nl. de publikatie van de catalogus van Middelnederlandse handschriften van de Koninklijke Bibliotheek. Eindelijk wordt aldus de grondslag gelegd voor een systematische en oordeelkundige beschrijving van de rijkste verzameling Middelnederlandse handschriften ter wereld.

Zonder de Conferentie der Nederlandse Letteren zou de heer F. De Vrieze allicht thans nog geen verslag kunnen uitbrengen over het werk dat hij, samen met vakgenoten uit Nederland en België, tijdens de jongste jaren verricht heeft op het stuk van de Nederlandse lexicografie voor boek en bibliotheek.

Hoewel de bijdrage van de heer K.G. Van Acker, zoals trouwens de andere, de vrucht is van een lange persoonlijke arbeid houdt zij toch verband met de Commissie voor het uitgeven van de middeleeuwse handschriftencatalogi der Nederlanden, die onlangs werd opgericht in de schoot van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde.

Ten slotte zij hier nog eens de aandacht gevestigd op de bedrijvigheid van het Nationaal Centrum voor de Archeologie en de Geschiedenis van het Boek dat sedert jaren het materiaal verzamelt voor het lexicon der boekdrukkers en -verkopers in België in de 15de en 16de eeuw, waarover de heer L. Voet verslag uitbrengt. Dit Centrum werkt trouwens nog aan een aantal vorsingsprogramma's die van rechtstreeks belang zijn voor de historische studie van het boek: de catalogus van de gedateerde manuscripten die in België worden bewaard, de catalogus van de Zuidnederlandse drukken van 1541 tot 1600 (waarvoor het Noordnederlandse pendant bewerkt wordt in de bibliotheek van de heer H. de la Fontaine Verwey), de internationale bibliografie van de handschriften in samenwerking met het tijdschrift Scriptorium, de nationale bibliografie van de typografie in samenwerking met de Gulden Passer.

[p. 257]

Het is trouwens een nieuwe coöperatie tussen de Gulden Passer en het Nationaal Centrum voor de Archeologie en de Geschiedenis van het Boek die de publikatie van deze reeks bijdragen mogelijk maakt. Uiteraard behoeft het geen verder betoog dat de vermelding van de bedrijvigheid van een aantal nieuwe en minder nieuwe instellingen en hun verhouding tot de hier gepubliceerde opstellen geenszins het individuele karakter van het geleverde werk beperkt. Het heeft alleen sommige auteurs in staat gesteld hun belangstelling in een ruimer verband te plaatsen en hierin, zij het vaak slechts onrechtstreeks, een welkome aansporing te vinden.

November 1961

Dr. Herman Liebaers

Voorzitter van het

‘Nationaal Centrum voor de Archeologie en de Geschiedenis van het Boek’.