De Gulden Passer. Jaargang 5

[p. 250]

Antwerpsche drukkers.
Franciscus Ignatius Vinck.

Onder de akten en bescheiden van de oude Sint Lucasgilde te Antwerpen, bewaard op de Academie voor Schoone Kunsten alhier, bevinden er zich enkele (n^r 233), die den drukker Franciscus Ignatius Vinck betreffen, over wien wij bij Olthoff e.a. maar heel weinig bijzonderheden vinden.

Uit deze stukken, die wij hier laten volgen, blijkt dat F.I. Vinck gedoopt werd op 16 Mei 1743 in de St. Andriesparochie als wettige zoon van F.I. Vinck en Emerentia de Coen. Hij leerde het vak van boekdrukker en boekverkooper bij Andreas Paulus Colpijn, na wiens dood hij eenigen tijd, op verzoek van de weduwe, als meestergast de zaak bestuurde.

Toen hij 21 jaren oud was, in 1764, verzocht hij den Souvereinen Raad van Braband om de toelating om zich voor eigen rekening als drukker-boekhandelaar te Antwerpen te vestigen. De dekens van de St. Lucasgilde adviseerden gunstig op dit rekwest. In dit advies komt o.m. de lijst voor van al de boekdrukkers en -verkoopers te Antwerpen in 1760.

Uit de Liggeren der Sint Lucasgilde blijkt dat Franciscus Ignatius Vinck eerst op 2 Juli 1767 als meester werd aangenomen¹⁾. Uit de ‘Copije vant bescheet n^o 4’, hierachter meegedeeld, vernemen wij, dat hij op 11 Juni 1754 in de Lucasgilde werd opgeschreven als leerknaap, De Franciscus Vinck, die in de Liggeren op p. 802, II wordt vermeld, is dus wel degelijk onze Franciscus Ignatius, wat Ph. Rombouts en Th. Van Lerius niet gemerkt hadden. Verder wordt hij in de Liggeren herhaaldelijk geciteerd als de leermeester van: Joannes Nepom. Norb. Vinck,²⁾ Francis Ignatius Vinck (II)³⁾, Bernardus Jacobs⁴⁾, Augustinus Mans en Franciscus Martines⁵⁾, Franciscus Vijgh⁶⁾, Petrus Boudewijn de Bruyn⁷⁾, Guilielmus Delvaux⁸⁾, Jean François Paternot⁹⁾, Joannes Vermueren¹⁰⁾ en Franciscus Van de Ven¹¹⁾.

1) De Liggeren (Ph. Rombouts en Th. Van Lerius) II, p. 827.

2) Id., p. 835.

3) Id., p. 837.

4) Id., p. 843.

5) Id., p. 845.

6) Id., p. 847.

7) Id., p. 850.

8) Id., p. 852.

9) Id., p. 856.

10) Id., p. 858.

11) Id., p. 863.

[p. 251]

In 1783-84 was Franciscus Ignatius Vinck opperdeken van de St. Lucasgilde.¹⁾

1) Id., p. 852.

I. Edele eerw. heeren.

De ondergeteekende Dekens van S^te Lucasgilde alhier sigh geinsinueert vindende van seker req^te van wegens Franciscus Vinck in haere Maj^ts Souv. Raede van Brabant gepresenteert ende bij brieven van den hove versonden aen H: Eerw. adviese ende voorts bij der selver applle van 28 Julij lestl. ter adviese der ondergeteeckende hebbe d'Eere van daer aen voldoende te seggen t' gene volght onder alle &a.

Dat het waer is dat den supplt onder de Gilde is opgeschreven ende gedaen heefft sijne Leerjaeren in Conformiteijt van de declaratien ende quitt^e aen sijne req^te gevoeght.

Ende wat betrefft het getal der Boeckdruckers ende Boeckvercoopers binnen dese stadt soo vinden sij ondergeteeckende volgens de admissie van hunne Gilde de naervolgende persoonen te weten:

Leonard Constantin Gerardi

Joannes Franciscus Van Soest

Alexander Everaerts

Joannes Roveroey (Rouveroy)

Joannes Willemssens

De Weduwe H. Verdussen

De Weduwe I. Van der Heij

De Weduwe A.P. Colpijn

Joannes Grangé

Joannes Franciscus Moretus

Cornelius Verdussen

Hubertus Bincken

Bernardus Van der Plassche

Gerardus Barbie

Guillielmus Woons

Joannes Van der Plassche

Petrus Joannes Van Parijs

Joannes Hieronimus Verdussen

Hieronimus Verdussen

Petrus De Cort

Henricus Van Soest

Vertrouwende Hier mede aen Ued. Eerw. bevelen voldaen te hebben teeckenen sigh die ondergeteeckende met alle respect ende veneratie.

Ued. Eerw. Onderdanighste Dienaeren.

[p. 252]

II. Bij de keyserinne ende coninginne.

Lieve end wel beminde,.... Wij senden u de req^te met de aldaer gevoeghde stucken wegens Franciscus Vinck inboorlinck onser stadt Antwerpen gepresenteert in onsen raede geordonneert in Brabant om daerop te dienen van u schriftel. advies end onsen voorz raede te onderrichten nopende het goet gedragh geleerthijt end gestaethede van den Supplt alsmede nopende het getal van boeckdruckers end boeckvercoopers die daer actuel sijn binnen onse voorn. stadt Antwerpen end ofte het soude behooren voor nochtertijdt noch voordere te admitteren het selve u advies oversendende beneffens de voorz req^te end gevoeghde stucken ter secretarije van onsen voorz Raede hier mede Lieve end wel Beminde den heere Godt zijt met u. Geschreven binnen onse stadt Brussele desen 20 Julij 1764 was ond^t C: Lel: Collin.

Eerste appostille.

Mijne heeren Borgem^r end Schepenen der stadt Antwerpen hebben gecommitteert Joannes Bapta Verdussen Schepene beneffens jon^r amatus Du Bois Raedt Secretaris deser stadt om &a. actum 24 Julij 1764 was ond^t P.A. C: Fr. Wellens.

Tweede appostille.

Gehoort het rapport van den voorss. heeren comissarissen mijne heeren ordonneren dese te stellen in handen van de dienende Dekens van S^te Lucas Gilde om hier op te geven hun schrifftel. advies ofte contrarie redenen si habeant binnen 8 daegen naer de come end jus^e deser actum 28 Julij 1764 was ondt P.A. C: Fr. Wellens.

III. Aen de keyserinne ende coninginne in haeren souverijnen raede geord^t in Brabant.

Verthoont met behoorel. eerbiedinge Franciscus Vinck inboorlinck der stadt Antwerpen oudt ontrent de 22 jaeren blijckens desselfs doopbrieff alhier annex N^o 1^o dat hij van intentie sijnde sigh te vervoorderen in het ampt van boeckdrucker end boeckvercooper sigh selven ten dien eynde heeft laeten opschrijven onder S^te Lucas Gilde binnen de voorss: stadt end onder Andreas Paulus Colpijn vrijmeester van aldaer heeft gedaen de leerjaeren hier toe versocht uijtwijsens de stucken alhier insgel. gevoeght N^o 2 et 3. Dat den verthoonder inde selve konste sigh soodaenighl. heeft geperfectioneert dat hij in staet is geweest van naer de doodt van sijnen voorss. m^r voor desselfs weduwe merckel. tijdt als m^r gast den winckel open te houden het gene hij actuel alnoch is doende.

Dat hij bij gevolgh met recht vertrouwende te hebben de noodige qualiteyten om het voorss. ampt te exerceren in het selve alsnu geerne voor vrij m^r soude worden aengenomen end hier omme sigh oock heeft voorsien van eene noodige declaratie der dekens van de voornd S^te Lucas Gilde alhier gevoeght sub: N^o 4^o.

Dan gemerckt boven allen het voorgaende hier toe alnoch wort versocht prealabele admissie end Consent van dit souv. hoff end dat daer en boven aen de exercitie van het voorss: ampt oock obstatieff is des verthoonders alsnoch minderjaerigheijdt redenen van recours tot het selven.

Oodtmoedel. biddende gelieve gedient te wesen aen den supplt ten eijnde voorss.

[p. 253]

te accorderen brieven van Veniam Aetatis alsmede de gene van Octroij tot het voornd ampt gerequireert D.D. &a. was ond^t B. I: Corus.

Eerste appostille.

Advies vant officie Fiscael om &a. actum 17 Julij 1764 was ond^t C: L: I: Collin.

Tweede appostille.

Gesien het advies t hoff alvoorens te disponeren versendt dese ten adviese van het magistraet -van Antwerpen ordonneert aen het selve daer bij desen raede ter onderichten nopende het goet gedragh, geleerthijt end gestaedthede van den supple. als mede nopende het getal van boeckdruckers end boeckvercoopers die daer actuel sijn binnen de stadt Antwerpen end ofte het soude behooren voor nochtertijdt nogh voordere te admitteren actum 20 Julij 1764 was ond^t C: L: I. Collin.

Copije vant bescheet N^o jo Anno Domini millesimo septingentesimo quadragesimo tertio die decima sexta mensis maij Baptizatus est Franciscus ignatius filius legitimus Francisci Ignatii Vinck -et Emerentianae de Coen, susceptores fuerunt Franciscus de Coen et Anna Maria Vinck ita testor constare est registro ‘nostro’ baptisartorum Ecclesiae paroch: S. Andreae Antverpiae erat signatum Guill. L: I: van Donghen pastor S. Andreae antv: ad marginem habebatur Dab: 10 Julij 1764.

Copije vant bescheet N^o 2^de. Ick onderschreven als dienenden deken van de kamer van S. Lucas bekenne ontfangen te hebben de somme van twee guldens en sesthien stuijvers voor het opschrijf gelt van Franciscus Vinck, leert bij Andreas Paulus Colpijn het boeckdrucken en vercoopen en dat voor het recht de selve kamer competerende datum Antwerpen den 11 Junij 1754 was ond^t Ludovicus Fruijtiers.

Copije vant beschheet n^o 3^o 1764 den 10 Julius.

Ick onderschreven bekenne ende verklaer als dat Franciscus Vinck zijn 5 volle leerjaeren eerelijck en getrouwelijck voldaen heeft aen mijnen man saliger Andreas Paulus Colpijn is bij mij noch actuelijck werckende was ond^t de weduwe van Andreas Paulus Colpijn.

Copije vant bescheet n^o 4^o.

De ondergeteekende Dienende dekens van S^te Lucas Gilde binnen de stadt Antwerpen verclaeren end attesteren mits desen dat Franciscus Vinck ten jaere 1700 vier en vijfftigh den elffsten Junij op den boeck der voorsschreve Gilde is opgeschreven als leerknaepe in het Boeckdrucken en vercoopen onder den vrijen meester Andreas Paulus Colpijn mede dat hij sijne leerjaeren volcomentlijck heeft voldaen in teecken der waerheid hebben wij dese onderteeckent desen 11 Julij 1700 vier en sesstigh waeren ond^t P. Van der Plassche en J. Van der Neer.

[p. 254]

_* * _*

Hier laten wij een lijstje volgen van werkjes, aanwezig in het Museum Plantin-Moretus, uitgegeven door Franciscus Ignatius Vinck, alle op het adres: ‘Klapdorp, In de vijf Ringen’ te Antwerpen.

Het is niet gemakkelijk om die werkjes in chronologische orde te rangschikken daar ze meestal geen datum dragen en ook zeer dikwijls voorzien zijn van ‘approbaties’ afgeleverd voor veel oudere uitgaven.

Nemen wij 1764 aan als het jaartal, waarop F.I. Vinck voor eigen rekening begon uit te geven, dan behooren de volgende uitgaven tot de oudste, die hij liet verschijnen:

1.	P.F.J. Van der Borght: Leven ende Mirakelen van den H. Antonius van Padua (Approbatie van 1766) In 16^o.
2.	J.B. Brink: Nieuwe Hoogduytsche Spraekkonst, 1773. In 8^o.
3.	W. Nakatenus: Hemels Palm-Hof ofte groot geteyde-Boek (Tafel van roerende feestdagen, die begint in 1778). In 8^o.
4.	Almanach voor het Jaer Ons Heere 1783, gecalculeert op de 17 provintien, door M^r Jan van Vlaanderen. In 32^o.
5.	Kort Begrijp der Mirakelen van de H. Moeder Gods... Scherpenheuvel (Bevat het gebed van Paus Clemens XI, 1784). In 16^o.
6.	Evangeliën ende Epistelen (Tafel van de roerende feestdagen, die begint in 1793). In 12^o. De volgende werken bevatten een ‘approbatie’ uit vroegere uitgaven overgenomen:
7.	De Historie van den ouden Tobias (Approbatie van 1624). In 4^o.
8.	Een schoone Historie van Valentijn en Ourson (Approbatie van 1624). In 4^o.
9.	Hondert schoone Exempelen tot aenwijsinge der Deugden (Approbatie 1630). In 4^o.
10.	Het Leven van de... Maegd ende Moeder Gods Maria (Approbaties van 1636 en 1709). In 4^o.
11.	Het Roosen-Kransken van Devotie van d'Alderheyligste Maegd Maria (Approb. 1640). In 12^o.
12.	P. Adr. Poirters: Het Masker van de Wereldt afgetrocken ... Den 13^en Druck (Approb. 1646). In 8^o.
13.	De Klijne Christelijke Academie (Approb. 1718). In 4^o.

[p. 255]

14.	F.C.M.R.: Christelijke Onderwijzing of Verklaering en Uytbreyding van den Catechismus (Approb. 1756). In 8^o.
15.	P. Canisius: Parvus Catechismus Catholicorum (Approb. 1755). In 32^o.
16.	Reynaert de Vos ofte Het Oordeel der Dieren (Approb. 1661). In 12^o. De volgende werkjes hebben noch jaartal noch gedagteekende approbatie:
17.	Kersnacht ende de naervolgende Dagen tot Onse Lieve Vrouw Lichtmis (Liederen). In 12^o.
18.	Het nieuw Pelgrimke van O.L. Vrouw van Kevelaer. In 12^o.
19.	W. Born: Historie van de weerdige Moeder S^te Anna. In 8^o.
20.	Een schoone Historie van Fortunatus Borze. In 12^o
21.	Het Leven ons Heere Jesu Christi. In 4^o.
22.	De Historie van den Koniglijken Propheet David. In 4^o. Wij vonden één werkje op naam van Frans Ignatius Vinck uitgegeven ‘In de Lange Ridderstraat, recht over de Kerckstraet’, zonder jaartal:
23.	Den nieuwen vermakelijken Kluchtvertelder... alsook... Daden van Keyser Carel den V. In 12^o.
	Andere drukken van F.I. Vinck aanwezig in de boekerij van den Heer Em. H. van Heurck:
24.	Maniere om te lezen het Heylig Roosen-Kransken van Maria (Approbatie van 1755). In 16^o.
25.	Het nieuw Scherpenheuvels Trompetjen... (Approbatie 1764). In 16^o.
26.	Evangeliën ende Epistelen (Tafel van de roerende feestdagen, die begint in 1770). In 12^o.
27.	Een schoone historie van het Leven en kloeke Daeden van Carolus den V. (Approbatie van 1712). In 4^o.
28.	Een schoone historie van den ridder van Avontueren Helias, genoemd den Ridder met de Zwaen (Approbatie van 1610). In 4^o.

M.S.