De Gulden Passer. Jaargang 3

[p. 149]

Aankoopen van boeken bij Antwerpsche boekdrukkers

Onder meerdere aanteekeningen genomen in den loop onzer archiefopzoekingen bevinden er zich eenige betreffende aankoopen bij Antwerpsche boekdrukkers. Wellicht kunnen ze dienstig zijn aan een der lezers van dit Tijdschrift.

In de rekening der stad Aalst 1609-1610, f^o 41 (Rijksarchief te Brussel. Chambre des comptes, 5), werd er aangeteekend:

Bij gel. ordonnan. van ij^en meert 1610 es bet^t aen Johanni Moreti bouckprenter tot Antwerpen over de leveringe van opera Menochij en ander boucken totte stede behoeve gecocht.
j^cxx £ p.

Met de woorden Opera Menochij wordt er waarschijnlijk een of meer werken bedoeld van Menochius. Jaak Menochius was een rechtsgeleerde, in 1532 te Pavie geboren en aldaar gestorven den 10 Augustus 1607. Hij schreef: 1^o De Possessione commentaria, eerst verschenen te Keulen in 1587, later te Lyon in 1606; 2^o De arbitrariis judicum questionibus et causis centuriae sex, verschenen te Lyon in 1605. De vermelde aankoop betreft voorzeker een dezer of beide werken, want zijn zoon Jean-Etienne, ook een geleerde, best gekend, gaf zijne werken eerst in 't licht, na den datum dezer rekening.

Een andere aankoop bij J. Moretus in de rekening der zelfde stad aangeschreven, ten jare 1612-1613, f^o 52, bevat geene vaste bepaling van boeken;

Insghelycx is noch betaelt aen Johannes Moretus bouckvercooper tot Antwerpen over de leeveringhe van diverssche boucken by hem gelevert tot behouve van der stede...
j^c iiij^xx xij p.

De kerkfabriek van de gemeente Steenockerzeel deed ook te Antwerpen eenige bestellingen van boeken:

In de rekening der kerk van 1627-1628, f^o 404, leest men:

Item aen Petrus Phalesius tot Antwerpen voor een partye musiecboeken tot behoeft van de kercke.
xiij gul. x st.
Item voor de moteten van bonhomius tot Loven te binden.
xvj st.

[p. 150]

Hier wordt bedoeld, waarschijnlijk, het werk van Pieter Bonhomius, kanunnik der Heilig Kruiskerk te Luik, dat te dien jare verscheen in de drukkerij van Pieter Phalesius, en wiens titel, volgens A. Goovaerts, Histoire et bibliographie de la Typographie musicale luidde als volgt: R.D. Petri Bonhomii Canonici Ecclesiae collegiatae S. Crucis Leodien. Harmonia Sacra quinis, senis, octonis, novenis et denis vocibus. Editio auctior et correctior, ac Basso Generali ad organum illustrata. Antverpiae, ex typographia musica Petri Phalesii ad insigne Davidis Regis. M.D. CXXVII.

Deze uitgave bevat negen motetten met 5 stemmen, acht met 6 stemmen, twee en twintig met 8 stemmen, twee met 9 en twee met 10 stemmen.

De aankoop van boeken vermeldt vooraan het inbinden van de motetten van Bonhomius betreft voorzeker dit laatste werk. De inbinding geschiedde niet in Antwerpen maar wel in Leuven. Deze stad was van ouds voorzien van goede boekbinders, want reeds in 1575 en ook nog in 1626, zond dezelfde kerkfabriek haar boeken naar Leuven tot inbinding. Ziehier deze aanteekeningen:

1575-1576. Item gegheven tot Loven aen eenen boeckbinder van eenen boeck te binden daer allen die lessen vand. jare inne staen metten versiekelen collecten ende capittelen gescreven in perckament by heer Cornelis Claes hoe wel noch niet voldaen maer meer dan xxv jaren onder handen heeft gehad.
xx st.
1626-1627, f^o 362. Item aen eenighe musieckboeken tot Loven te binden.
xxxvj st.

Aanmerkenswaardig is de melding van den boekschrijver Cornelis Claes, welke 25 jaren lang geschriften in dat boek had gemaakt.

Ten jare 1628 en ten jare 1630 kocht dezelfde kerkfabriek nog eenige muziekboeken bij Phalesius:

1628-1629, f^o 447. Item van peeter Phalesius tot Antwerpen eenige musiecboecken met tweeen ende dryen van petri Philippi.
iiij gul. viij st.
1630-1631, f^o 541. Item voor musieckboeken van Petri Philippi genaemt paradisus met brengen van Antwerpen.
iij guld. ij st.

Peter Philips was een Engelsch componist, in dienst, als organist, bij de aartshertogen Albert en Isabella, te Brussel. Het werk Paradisus hier vermeld werd door P. Phalesius uitgegeven in 1628, en draagt als titel: Paradisus sacris cantionibus consitus, una, dua-

[p. 151]

bus et tribus vocibus decantandis, Cum Basso Generali ad Organum. Auctore R.D. Petro Philippi Anglo, Ecclesiae collegiatae S. Vincentii Sonegiensis Canonico, et Serenissimorum Alberti et Isabellae Archiducum Austriae etc. Organista. Nunc primum in lucem editus. In-4^o.

Dit werk bevat 15 motetten met eene stem, 84 met twee en 17 met drij stemmen.

De muziekboeken ten jare 1628 aangekocht, bevattende zangen met 2 en 3 stemmen waren wellicht andere, 't zij: Gemmulae sacrae binis et ternis vocibus etc. gedrukt by P. Phalesius in 1613, 't zij: Deliciae sacrae binis et ternis vocibus bij dezelfden drukker verschenen in 1616 en in 1622. (Cfr. P. Bergmans. L'organiste Peter Philips, Gand, C. Vyt, 1903).

In de rekening van 1628-1629 derzelfde kerk, f^o 447, komt nog een aankoop voor, gedaan by Jan Verdussen:

Item voor eenen nieuwen missael gecocht van Jan Verdussen tot Antwerpen.
xiiij gul. vj st.

G. Van Doorslaer.