Den Gulden Winckel. Jaargang 27

Engelsche letteren

NU sommige uitgevers ertoe overgaan om langzamerhand klassiek wordende romans in goedkoope uitgaven aan de markt te brengen, b.v. John Lane de werken van Disraeli en van Trollope, bemerken wij onder het lezen daarvan, dat er gebeurtenissen in behandeld worden, waarvan wij slechts een flauwe notie hebben. Het is geen wonder dat de z.g. ‘Corn Laws’ en later de wet waarbij die weer herroepen worden, voorts de ‘Reform Act’ in de belletrie van dien tijd een voorname plaats innemen en telkens in die romans opduiken. Hoewel wij natuurlijk van de voornaamste punten der algemeene geschiedenis op de hoogte zijn, weten wij van de moderne geschiedenis van Engeland na 1800 niet veel af; ten einde weetgierigen tegemoet te komen, heeft Thronton Butterworth een handig boekje uitgegeven, geschreven door J.R.M. Butler, getiteld: A History of England, dat tegen den billijken prijs van 2 shilling verkrijgbaar is. Wie dit nog niet beknopt genoeg vindt kan tegen een kwartje in Benn's Six-penny Library hetzelfde vinden onder denzelfden titel geschreven door D.C. Somervell. Butler is een prettig causeur en niet alleen zij die belang stellen in geschiedenis, zullen het met pleizier lezen; zoo vinden wij daarin dat de naam ‘Bobby’ voor politie-agent in Londen, zijn oorsprong vindt in den voornaam van Sir Robert Peel, Bob = afkorting voor Robert, die deze politiemacht schiep.

Nu Josephine Baker weer is

Majoor P.C. WREN
Schrijver van den roman-cyclus over het Vreemdelingen-Legioen en de Geste's.

vertrokken na hier triomfen te hebben gevierd, wil ik in aansluiting met een ‘niggernovel’ dien ik onlangs noemde, de aandacht vestigen op Claude Mackay's Home to Harlem (Harpers). In dit boek komen wij in de sfeer der cabarets van zwart Newyork, Harlem. Hoe de negers en kleurlingen daar huizen, leven, dansen en drinken is hier naar het leven geschilderd. De schrijver heeft een reis gemaakt als stoker op een schip en heeft partij getrokken van zijn daarbij opgedane ondervindingen. Dit boek, dat zeer veel schriller is geteekend dan Nella Larsen's Quicksand (zie D.G.W. van 20 Juli) is bepaald realistisch en soms ‘cru’; het is geen meisjeslectuur, maar maakt ons wel zeer duidelijk wat er in den neger omgaat. Wanneer wij het uit hebben, hebben wij een kijk gekregen op mentaliteit en moraal van den neger en den kleurling en dan doet het dwaas aan om te zien hoe een negerdanseres in de residentie met ons volkslied wordt verwelkomd!

In de aflevering van 20 Mei van dit tijdschrift heb ik eenige romans genoemd, die het Vreemdelingenlegioen tot achtergrond hebben. Zoo juist is op dit gebied nog verschenen: Beau Ideal door P.C. Wren (Murray). Hiermede wordt de Trilogy over de gebroeders Geste gesloten. Beau Geste, de eersteling hiervan, ging hier reeds als film en trok volle zalen. In dit laatste boek wordt veel opgehelderd, dat in de twee voorgaande romans nog duister was. Het is een waardig slot van een serie die vol spannende momenten is, doch ver uitsteekt boven den gewonen ‘thriller’ omdat het uitmuntend van bouw en van stijl is. Het is een der ‘best sellers’ van het najaar. In Eliza for Common door O'Douglas (Hodder & Stoughton) vinden wij weer eens een ouderwetschen roman, waarin niet veel gebeurt, maar die toch de verdienste heeft ons een beeld te geven van een model familie in Schotland. Vader is predikant en hoewel hij het gaarne zou zien, dat zijn knappe zoon Jim ook den preekstoel beklimt, heeft hij er ten slotte vrede mee dat hij te Oxford in geschiedenis gaat studeeren, waarvoor hij een studiebeurs heeft weten te bemachtigen. Zeer goed geteekend is de wijze waarop de leden der familie op het verbeide telegram wachten hetwelk Jim het vurig verlangde bericht zal brengen, dat hij die studiebeurs krijgt. De tafreelen die deze schrijfster weet uit te beelden zijn naar het leven geteekend; het is al-

[p. 284]

leen jammer dat zij wat lang van stof is en geen kans heeft gezien om het wat langdradige relaas, dat met drie gelukkige verlovingen eindigt, ietwat op te fleuren. Het verloop van haar roman is rustig als een kabbelend beekje, waarin geen enkele steen ligt, die het water opstuwt. Eliza, Jim's zuster is niet de hoofdpersoon in dit werk; dat is Jim, want om hem draait het heele boek. Wel zeer goed is de reis beschreven die Eliza en haar moeder naar Londen maken, om daar te logeeren bij zeer ouderwetsche familieleden die nog van die dienstboden hebben als in den goeden ouden tijd, waar de oudoom zelf nog het vleesch voorsnijdt en alle gerechten in zilveren schalen worden opgediend. Het lezen van dezen roman brengt ons in een atmosfeer van rust, die weldadig aandoet; door velen zal het echter wel wat erg zoetsappig worden bevonden; mijn genre is het niet!

‘The New Forest’ is het woud dat zich uitstrekt ten Westen van Southampton. Marryat heeft in zijn Children of the New Forest indertijd een roman geschreven, die speelt in den tijd van Cromwell. Dit romantische woud heeft A.R. en R.K. Weekes tot achtergrond gediend voor een meer modernen roman, waarin zelfs het communisme een zekere rol speelt: A Fool in the Forest (Constable). Een jeugdige aristocraat vermomt zich als landlooper om stof te verzamelen voor een roman, die een staking der boerenarbeiders als hoofdthema heeft. Hij biedt zijn diensten aan op een boerderij waar een Spaansch-Engelsch drietal moeizaam aan den kost tracht te komen. Door de staking midden in den drukken tijd komen zij werkkrachten te kort en nemen den landlooper aan. Hoewel deze door het gebruik maken van ‘Cockney-taal’ zijn broodgevers om den tuin weet te leiden, krijgt Cary St. Clere hem in de gaten en doorziet hem vrij spoedig. Het duurt natuurlijk niet lang of een wederzijdsche genegenheid begint in beider harten te ontluiken. Wanneer nu Ashley Fane, alias Sam Smith (landlooper), alias Maurice Mead (auteur en pseudoniem) bij een brand die door de stakers gesticht is, als levensredder optreedt, verovert hij daarmede uiteindelijk het hart der Castiliaansche schoone en de tijd is nu rijp om in de gestichte verwarring, waarbij de held door een dorpsagent wordt gearresteerd, wegens deelneming aan communistische relletjes, klaarheid te brengen en het doek te laten vallen over een algemeene omhelzing en verzoening. De werkelijke ‘fools’ in dit boek zijn echter Scotland Yard en de dorpsagent en niet de held waaraan het boek zijn titel ontleent.

Onlangs kreeg ik een der merkwaardigste boeken toegezonden, welke ik ooit onder oogen kreeg: Cannibal Jack, dat bij Faber & Gwyer het licht zag. Reeds de manier waarop de uitgave van dit werk tot stand kwam, vormt een verhaal op zichzelf! In de tachtiger jaren toch kwam James Hadfield, een missionaris, William Diapea (Cannibal Jack) op een der Stille Zuidzee-eilanden tegen. Hij hielp hem aan wat kleeren en in ruil gaf Jack hem zijn dagboek of liever gezegd een der fragmenten daarvan. Hadfield nam het mee naar Londen en borg het weg; veertig jaar later vond zijn zoon het door een toeval en bracht het naar een uitgever, die het gretig aanvaardde en terecht, want het opgedischte relaas is zoo uitzonderlijk, doch aan den anderen kant weer zoo geloofwaardig, dat het een der meest markante geschriften is, die het leven in dat doolhof van eilandjes beschrijven, die in dien Oceaan verspreid liggen. Eenigen tijd geleden besprak ik elders Monckton's: A New Guinea Resident Magistrate (Lane), waarin eenige sterke staaltjes aangaande het leven in Nieuw Guinea worden opgedischt door een ambtenaar van het Engelsche (thans Australische) Binnenlandsche Bestuur. Europeanen van diverse pluimage verschijnen daarin op het tooneel; hun avonturen zijn vol afwisseling; gewoonlijk beginnen zij als paarlvisschers of als ‘traders’, houden nu weer eens een hotelletje, waarbij de ‘Bar’ het meeste geld in het laadje brengt, dan weer beginnen zij een plantage of monsteren aan op een van de vele zeilscheepjes die daar rondvaren en handel drijven tusschen de eilandjes, waarbij waardelooze kralen en blikken zakmessen als ruilobjecten dienen om kostbare producten als schildpadschilden of paarlmoer etc. te verwerven.

Voor Cannibal Jack schreef Stacpoole de voorrede en hij noemt hem daarin terecht ‘The King of Wanderers’ in ‘A Home of laziness and unrest’.

Toen Diapea stierf moet hij totaal 1000 nakomelingen hebben gehad, voorwaar een prestatie; zelfs toen hij reeds zeventig was nam hij nog een nieuwe vrouw (de hoeveelste?). Of hij zelf werkelijk aan cannibalisme heeft meegedaan, wordt in zijn dagboek niet duidelijk. Hij had echter den naam en zijn bijnaam is daar het bewijs van. Stacpoole zegt dan ook: ‘Hoeveel in dit boek is waarheid en hoeveel daarvan wordt ons onthouden?’

Hadfield zegt in de inleiding, dat hij aan den oorspronkelijken inhoud van het manuscript vrijwel niets heeft gewijzigd, doch dat één passage is weggelaten, omdat zelfs de meest welwillende censor die zou moeten schrappen! Jack zwierf niet alleen rond in de Zuidzee, maar doolde ook rond in China en Japan en in Britsch Indië; de ‘nautchgirls’ bekoorden hem daar maar matig: ‘zij worden door veel kerrie in hun eten warm, om zich daarna door waaiers weer te laten afkoelen!’. In die streken werd de orde bewaard door oorlogschepen die daar af en toe verschenen. Over de Engelschen, zijn landgenooten, is hij het minst te spreken; die zijn altijd veel te ethisch en trekken eerder partij voor den inlander dan voor den blanke; de Amerikanen zijn niet veel beter, want wanneer zij al in schijn partij trekken voor den blanke, loopt het toch op niets uit: ‘Nothing but wind with Yankees’; de Franschen en de Duitschers weten er beter den wind onder te houden! Te vuur en te zwaard weten zij den inlander tot rede te brengen, maar zij falen dikwijls, omdat de ‘black rascals’ zich listig weten te verbergen.

Van missionarissen moet hij niets hebben en dat is geen wonder, want handelaren en missionarissen komen in dergelijke streken steeds met elkaar in conflict, dat kan niet anders.

Wie belang stelt in die eilandengroep rond den evenaar, waar een menschenleven toen in het geheel niet en thans nog niet erg veel waard is, leze dit merkwaardige boek. Men zal verbaasd staan over de nuchtere wijze waarop Diapea zijn lotgevallen, die hem dikwijls zelfs in levensgevaar brachten, te boek heeft gesteld.

ETTY LEAL