Duitsche letteren
Alfons Goldschmidt
ALFONS Goldschmidt is econoom. Hij is een krachtige figuur, een dichter-econoom, die zijn blik dwalen doet voorbij de grenzen van zijn eigen land en zich niet laat meesleuren in het pessimisme van het hedendaagsche Duitschland. Dit is zijn kracht. ‘Untergang des Abendlandes?’ Hij gelooft er niet aan: ‘Wie kann man vom Untergang des Abendlandes sprechen, wo schon die Morgenröte über dem Abendlande steht?’ Het is een verkwikking, een versterking, de werken van Alfons Goldschmidt te lezen. Eerst zijn impressionistisch uitbundig dagboek ‘Moskou 1920’, voorstudies tot een omvangrijk werk ‘Die Wirtschaftsorganisation Sowjet Rusland’, daarna een werkje ‘Argentinien’ waarop eveneens een grootere arbeid volgde. Zijn blik op land en volk, het verslag van zijn strijd tegen de geestelijkheid in Argentinië (die zich verzette tegen zijn colleges aan de universiteit te Cordova) - zijn forsch samenvattend oordeel over Joodsche problemen maakten ook dit boek belangrijk. Thans verscheen van hem een werk ‘Mexico’ (Rowohlt Verlag) dat wederom van een groote reëele liefde voor de wereldrevolutie vervuld is. Ook dit werk is eigenlijk een voorstudie voor een wetenschappelijk werk. Goldschmidt kon ook ditmaal de hem overal heen voerende onrust niet bedwingen, en gaf ons vóór het wetenschappelijk werk, zijn met grooten hartstocht geschreven impressies. Men moet de prachtige, met gloed geschreven hoofdstukken lezen, over de vruchten en dieren, over de insecten en vlinders van Mexico. Er staan in dit werk hymnes, die ditmaal eens niet aan Walt Whitman zijn ontleend, doch geheel oorspronkelijk aandoen en voortkomen uit de stralende, warme liefde van den auteur voor het land, welks schatten hij poogt te beschrijven. Hier staan pagina's over bananen en ananassen, over mais en koffie zooals ik nog nergens aantrof. Het meest lyrisch zijn echter de bladzijden
waar de dichter zijn indrukken (men is misschien aanvankelijk geneigd te lachen) over de sigaren en de tabak van Mexico weergeeft. Deze pagina's zijn van een gloed en taalrijkdom zooals we slechts zelden aantreffen. ‘Aber nun musz ich von den Zigarren und dem Tabak Mexico's singen. Ihr dürft dabei nicht an diese halbvertrockneten schwarzen oder gelb-weisz betupfteten Trockenheiten denken, sondern ihr müszt euch die vollschwarze Breva vorstellen, wie sie ist. Es gibt eine Brevaqualitätsstaffelung, eine Gröszen- und Preisstaffelung der Breva; aber immer scheint sie nicht, sondern ist, wahrhaftiger Tabak. Kein Festtag kann so feierlich sein, dasz die grosze Breva aus Vera Cruz nicht noch eine Ueberfeierung wäre. Diese Zigarre ist volle Vollgültigkeit, jeder Zug aus ihr ist ein Vollzug und nicht ein Schnellzug wie aus der Importstrohzigarre. Schwer ist sie wie ein kleiner schwarzer Spazierstock, knetig ist sie wie Plastillin, wenn sie frisch ist, und immer blau bis zum dicksüszen Stummel noch ist ihr Rauch. Sie ist eine Nach-dem-Kaffee-Zigarre in Kaffeeländern, eine Herzbezwingungszigarre, aber keine Vergiftungszigarre. Sie ist sozusagen der Plumpudding unter den Zigarren und ich möchte nicht sterben solange es diese Zigarre gibt’. Zoo schrijft Goldschmidt bladzijden lang - steeds van dezelfde liefde - van dezelfde geestdrift vervuld.
‘Mexico’ is een boek van een ongekende stralende warmte, dat ons leven en natuur der tropen beschrijft, zoodat we
Illustratie (verkleind) uit Alfons Goldschmidt ‘Mexico’, van de hand van den Mexicaanschen schilder Diego Rivera
meenen er zelf jarenlang te hebben vertoefd. Beschikte de Nederlandsche litteratuur slechts over één dergelijke figuur om een werk over Indië te schrijven! Alfons Goldschmidt is een grootvoelend, fellevend mensch met wijden horizont en een sterk onafhankelijkheidsgevoel. Een ‘camérado’ zooals Walt Whitman het noemde.
Zijn uitspraak op de eerste pagina van dit werk: ‘Mexiko ist ein noch unbekanntes Land’ bevat geen waarheid meer voor dengeen die zijn boek gelezen heeft.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd