Den Gulden Winckel. Jaargang 24

Kelder's karikatuur

ZOO wij het lichaam en de regelmatigheid zijner verhoudingen niet erkenden als een kristallisatie van den geest, en zóó wij den vormen daarvan, naarmate van hunnen bouw, niet een bepaalde beteekenis, een bepaalde formuleering der innerlijkheid toedachten, waar bleef de kunst van het portret, en waar bleef de kunst der karikatuur, van het geheel of gedeeltelijk overdreven portret? Want dat is de karikatuur: het geheel of gedeeltelijk overdreven portret! En die overdrijving kan geschieden met de naïveteit van het kind, dat bepaalde vormen vergroot, verscherpt, en wel die vormen, die het treffen; òf de toeleg kan verfijnder zijn, die van den ontwikkelde! en hij kan zijn de bekentenis van een haat, of de glimlach der minachting, of die der vroolijkheid. Altijd is de karikatuur juist, als

[p. 154]

zij het zich voorgestelde doel bereikt; maar zij kan dat grof bereiken, op subtiele of op felle wijs. Naarmate van ons eigen wezen zullen wij d'eene manier vóórtrekken boven de andere. Het is misschien in onzen aard den subtielen en schrillen trant te verkiezen, dien trant, waar d'overdrijving, als het spel van een voortreffelijk comediant, is niet te zeer merkbaar. Maar dat wil niet zeggen, dat wij de overige mijden als onjuist. De karikatuur van Kelder is, dat is haar aard, eene van fellen, glimlachenden of hatenden aanval; vlug-neergeschreven geeft zij soms de kern van zijn vroolijkheid en afkeer, en bereikt, bij tijden en buien, een werklijk-psychologische kracht.

PLASSCHAERT

I.

(geteekend voor Den Gulden Winckel)

Plasschaert

Albert C.A. Plasschaert werd 20 April 1874 geboren. Hij was eerst student aan de Technische Hoogeschool te Delft, deed daarna Staatsexamen en studeerde in de rechten te Leiden. Reeds als student richtte hij het tijdschrift De Tuin op, waarin hij onder verschillende pseudoniemen schreef. In De Nieuwe Gids publiceerde hij onder de initialen A.L. verzen en onder zijn eigen naam een artikel over den schilder Melchers. Verschillende bundels verzen van zijn hand zijn verschenen, één onder den schuilnaam A. Pelgrim. Met J. Steynen en Jhr.v.d. Meer de Walcheren redigeerde hij een tijdschrift De Maand, waarin ook verzen van hem zijn opgenomen.

Zijn critieken over schilderkunst zijn in De Kroniek, Het Vaderland, De Vrijheid, de Oude en de Nieuwe Amsterdammer en in tal van kunsttijdschriften (Onze Kunst, Maandblad voor Beeldende Kunsten, enz.) verschenen.

In den laatsten tijd publiceerde hij verzen in De Gids en De Stem en in zijn eigen tijdschrift: ‘Beschouwingen’. Vroeger (1909) heette zijn eigen maandblad Kritieken.

Plasschaert is niet uitsluitend criticus van schilderijen. Wie zijn tijdschrift leest, zal daarin zoowel over schilderkunst als litteratuur diepgaande beschouwingen vinden en scherpe aanvallen.

Van hem verschenen twee bundels: Studies en gegevens over Schilderkunst; Korte en kortste Besprekingen; Jacob Maris; Jozef Israëls; Een Inleiding over Willem van Konijnenburg in Wendingen; Over het zien van Schilderijen; Piet van Wijngaerdt. Het laatst verscheen van hem een boekje over Vermeer en Pieter de Hoogh en in de Wereldbibliotheek een deel over Nederlandsche Schilderkunst, met tal van gegevens over schilders.