Den Gulden Winckel. Jaargang 23

Italiaansche letteren

Maria Luisa Fiumi

AAN vrouwen is onze litteratuur gedurende de laatste halve eeuw niet arm geweest. Hun getal is een tijdlang zelfs zoo groot geweest, dat de bekende romancier Luciano Zuccoli, in den tijd toen hij nog als criticus polemieken voerde, gemeend heeft van het ‘Rose Gevaar’ te moeten spreken. Hieruit blijkt tevens dat de letterlievende vrouwen niet immer als een zegen beschouwd zijn. De afkeer dien sommige misschien wel wat al te strenge critici voor vrouwen in de litteratuur hebben, is niet geheel en al ongegrond. Velen hunner toch zien in de letterkunde slechts een middel om hun hoogst persoonlijke en onbelangrijke gevoelens en ervaringen in wijden kring bekend te maken, en zoodoende een schijn te verkrijgen van ‘bijzonder’ en ‘interessant’ zijn, welke schijn hun succes in de wereld zeker verhoogen zal. Vandaar de iederen dag grooter wordende stapel ‘Bekentenissen’-litteratuur, die slechts heel zelden met een werkelijk belangrijk werk verrijkt wordt; meestal zijn het sentimenteele ontboezemingen in versmaat of verwerkt als novelle of roman. Daarbij doet zich het niet verblijdend verschijnsel voor, dat de vrouwen over het geheel steeds bij de litteraire mode ten achter zijn, en dan de fouten van een zekere richting zoo geprononceerd mogelijk in hun werk vertoonen. Dit alles is niet alleen in Italië, maar overal elders ook het geval; hetgeen niet weg neemt dat er onder de velen ook enkelen schuilen die het verdienen in wijden kring bekend te worden.

Matilde Serao, Grazia Deledda en Sibilla Aleramo zijn ten onzent de beste vertegenwoordigers van de vrouwen in de letterkunde. Aan deze drie kunnen wij thans twee nieuwe namen toevoegen: Milly Dandolo en Maria Luisa Fiumi. In het buitenland is Maria Luisa Fiumi thans nog geheel onbekend; daar echter over korten tijd een roman van haar verschijnen zal: ‘La Moglie’, die naar de meening van eenige zeer bevoegde critici haar de beroemdheid schenken zal, lijkt het mij niet overbodig thans eenige woorden aan haar en aan haar werk te wijden.

Foto Eva Barrett
Maria Luisa Fiumi

In Orvieto, in het groene Umbria geboren, is Maria Luisa Fiumi nog zeer jong; toch heeft zij reeds, behalve een paar bundels poëzie, een roman en een onlangs verschenen novellen-verzameling uitgegeven.

‘L'Ignoto’ (De Onbekende) is de tragedie van een huwelijk tusschen een man van veertig en een zeer jonge vrouw. Het thema is niet geheel nieuw; onwillekeurig rijst voor mij de herinnering aan Theodor Fontane's ‘Effi Briest’. Welk een verschil echter in de wijze waarop Fontane en Maria Luisa Fiumi het onderwerp hebben behandeld. Maria Luisa Fiumi kiest Umbria, haar zeer geliefde geboortestreek, als de plaats waar de handeling van den roman zich afspeelt, en bepaaldelijk Assisi, de stad van den Heiligen Franciscus, en de als een adelaarsnest in de bergen gebouwde stad Gubbio. Mij komt het voor dat de bladzijden gewijd aan de schildering van Assisi en Gubbio en aan het eenvoudige leven in deze provincie-

[p. 135]

steden, tot de beste behooren van heel het boek. Andrea Vanni, de veertig-jarige onderwijzer, die de nog zeer jonge Maria heeft getrouwd, kan haar liefde niet winnen; terwille van haar, maar buiten haar wil en haar weten, komt hij in steeds grootere finantieele moeilijkheden, die van hem langzaam aan een zenuwlijder maken. Wanneer zijn pasgeboren zoon, op wien hij al zijn hoop gevestigd had, sterft, raakt hij aan den drank; en in zijn door het overmatig gebruik van alcohol beneveld verstand rijst dan het denkbeeld op dat zijn vrouw hem ontrouw zou zijn. Vergeefs zoekt hij ‘De Onbekende’, vergeefs pijnigt hij haar en zichzelf; hij, dien Andrea niet vinden kan, wordt voor hem een obsessie, die op 't laatst zóó sterk zal worden dat Andrea zich van kant maakt.

Maria Luisa Fiumi heeft door den grooten eenvoud van haar stijl en door de oprechtheid van haar taal deze droevige geschiedenis voor ons aannemelijk weten te maken. Hier en daar zouden wij de tonen wat feller willen zien, de karakteranalyse zouden wij nog wat scherper wenschen; er ontbreekt nog te veel kleur en afwisseling, die het verhaal meer boeiend zouden maken. Toch is het geheel zeker belangwekkend; het steekt in ieder geval gunstig af tegen de dikwijls zoutelooze en vervelende huwelijksromans die wij te slikken krijgen.

In den bundel ‘Terra Mia’ heeft Maria Luisa Fiumi, zooals zij het reeds door den titel aangeeft, haar geboortestreek willen beschrijven: - dit is trouwens een eigenaardigheid die wij, Italianen, zeer sterk hebben: de groote gehechtheid aan de streek vanwaar onze familie afkomstig is. Het zijn zeven novellen die verschillende aspecten van het leven in Umbria weergeven; ‘Gramegna’ en ‘Il Fratello Di Latte’ lijken mij de twee beste, al zijn ook de andere gemakkelijk en prettig te lezen.

Maria Luisa Fiumi behoort tot de jongere generatie, niet alleen wat haar jaren, maar ook wat haar litteraire richting betreft. Eenvoud, ernst en oprechtheid zijn ook bij haar de hoofdkenmerken; hoofdkenmerken die haar sympathiek doen zijn. Haar critische arbeid in het tijdschrift ‘La Donna’ en in het te Rome verschijnende groote dagblad ‘L'Impero’ mag verdienstelijk worden genoemd. En ik zou ten slotte uit den toon vallen indien ik niet even repte van haar drie kinderen, die haar trots en haar roem zijn, en naar haar eigen meening haar meesterwerken.

GIACOMINO ANTONINI.

Heelsum, Maggio 1924.