Den Gulden Winckel. Jaargang 18

[Schrijvers van over de grenzen]

Meredith.

EVEN vóór den aanvang van den oorlog begon een nieuwe uitgave van Meredith te verschijnen¹⁾, in 1917 waren van deze ‘Standard-edition’ vier deelen verschenen: Sandra Belloni, Vittoria, the Egoist en Diana of the Crossways.

De nieuwe editie is in royaal octavo-deelen van 600-800 pagina's. De groote romans als the Egoist zijn in één deel, hetgeen een voordeel is tegenover de bekende ‘Memorial-Edition’, waarin deze romans twee deelen beslaan. Uitvoering en druk is in alle opzichten prijzenswaardig.

Bij het verschijnen van deze uitgave, is het niet ongewenscht in het kort nog eens de waarde van Meredith op den voorgrond te stellen, daar onze tijd de neiging vertoont alleen voor de meest recente geestelijke stroomingen aandacht te hebben, of naar die van een grijze oudheid of een verwijderd volk uit te zien, terwijl de gedachte van het ons voorafgaand geslacht in onze beschavingswereld afgedaan schijnt te hebben. Wat Meredith betreft is het niet anders dan te betreuren, dat zijn grootsche geest niet wordt verstaan in dezen tijd, want ook nu, evengoed als vijftig jaar geleden, kunnen wij door hem vernieuwing, versterking en zuivering vinden voor ons leven, onze daden en onze instellingen.

Een groote factor bij de waardebepaling van elken schrijver is zijn geest, zijn levensbeschouwing. De geest, die uit, Meredith's werken spreekt, is helder, intellectueel, en vervuld van gezond idealisme. Zijn schoonheidsdrang voert niet naar fantasieën van droomwerelden, noch naar overgevoelige zielsmijmeringen, doch naar de ruime stralende natuur, naar de heftige bewogenheid van sterke menschelijke karakters en de groote tegenstellingen in de verhoudingen der tegenwoordige samenleving. Zijn standpunt ten opzichte van deze drie werelden is zeer zuiver, eerlijk en doorvoeld. Zijn taal trilt van een machtige impuls, zijn sterke overtuiging breekt zich baan in de zekerheid zijner zeggingskracht.

De bouw zijner romans is bewonderenswaardig. Het hoofdmoment is de idealistische levensovertuiging, die hij legt in zijn hoofdpersoon, meestal een sterke, gezonde jonge vrouw. De roman toont het conflict van deze levensbeschouwing, van eerlijk, natuurlijk gevoelen met de ondiepe ijdelheid eener conventioneele wereld. Aan de zijde van de hoofdpersoon, vinden wij de natuur, die altijd in zoo schitterende en toch zoo beheerschte taal wordt uitgebeeld.

De tegenstelling tot de maatschappelijke omgeving groeit tot een scherp conflict, tot een in zielsnood wild verbreken van banden, wanhoop, vlucht en bevrijding. Hierin bereikt Meredith zijn grootste kracht, sleept hij mee door de hevigheid zijner schildering. Na de bevrijding hervindt Meredith ook in zijn taal de rustige sereniteit, die het deel is van haar, wier eerlijk idealisme, wier levensvolheid haar passend geluk heeft verworven.

1) The works of George Meredith, Standard Edition. Constable & Co Ltd.

[p. 165]

Meredith's geest heft op; na hem te hebben gelezen, erkent men met warmer zekerheid de geestelijke waarden van het leven en de leidende kracht van de gezonde, eerlijke gedachte, die onze beste daden heeft te beheerschen en onze verhouding tot de samenleving regelt. Voor onze weifelenden tijd van verstompt gevoelsleven, materialistische denkwijze en overmatige zelfzucht, is Meredith een sterke gids.

R.T.A. MEES.