Den Gulden Winckel. Jaargang 17

De kunstenaar en ‘de critiek’

HET Bestuur van het Verbond van Nederlandsche Kunstenaarsvereenigingen (waarbij o.a. ook de Vereeniging van Letterkundigen - de ‘vakvereeniging’ van onze schrijvers - is aangesloten) zond ons een circulaire van den volgenden inhoud:

Amsterdam.

Geachte Redactie,

Het zal u wel bekend zijn, dat bij zeer vele kunstenaars ernstige grieven bestaan tegen de wijze waarop in dag- en weekbladen critiek van hun werk wordt gegeven. Al die grieven uit den weg te ruimen, staat begrijpelijkerwijze niet in uw macht, doch het Verbond van Nederl. Kunstenaarsvereenigingen komt ditmaal tot u met twee verzoeken, die, naar de Algemeene Vergadering van dat Verbond meent, voor inwilliging vatbaar zijn.
1^o. Het Verbond verzoekt u de noodige maatregelen te nemen, opdat alle kunstverslagen of recensies in uw blad met den naam des schrijvers worden onderteekend; zoowel de betrokken kunstenaars als het publiek zullen dan beter in staat zijn, zich omtrent de waarde van het geschrevene een oordeel te vormen.
2^o. Het Verbond verzoekt den gecritiseerden kunstenaars toe te staan éénmaal kort en zakelijk repliek te leveren, welke repliek dan eventueel door een dupliek van uwe zijde kan worden gevolgd. Thans doet zich dikwijls het geval voor, dat repliek door de redactie, die de critiek geplaatst heeft, wordt geweigerd, doch aangenomen door een andere redactie. De betrokken kunstenaar spreekt dan echter tot een (geheel of gedeeltelijk) ander publiek. Verdere toelichting overbodig achtend, verzoekt het Verbond tevens vriendelijk op dit schrijven althans eenig antwoord te mogen ontvangen en teekent,

Namens het Verbond voornoemd,
de 1^e Secretaris,
J.L.M. Lauweriks.

Punt 1 dezer circulaire heeft ‘Den Gulden Winckel’ zich niet aan te trekken. Wat punt 2 betreft, zoo wordt hier een grief kenbaar gemaakt, waarover meer te praten zou vallen dan ons voor 't

[p. 181]

oogenblik - althans te dezer plaatse - wenschelijk voorkomt. Misschien dat wij binnenkort de quaestie ‘Kunstenaar en Critiek’ eens uitvoerig trachten te bespreken. Voor 't oogenblik volstaan wij met de erkenning, dat - moge ons al een ander standpunt van den schrijver tegenover ‘de critiek’, en omgekeerd, evenzeer houdbaar lijken als dat waarvan de sub 2 geformuleerde wensch van 't Verbond van Kunstenaarsvereenigingen uitvloeisel is - niettemin dit standpunt er een mag geacht worden van te principieelen aard dan dat de redacties onzer letterkundige bladen het recht zouden hebben het ‘audi et alteram partem’ nog langer buiten werking te laten nu een belangrijke en centrale groep van kunstenaars bescheidenlijk dit hoor en wederhoor vráágt.

Zooveel begrippen wijzigen zich radicaal in onze dagen. Waarom zullen wij, critici, dan met gewichtige gezichten blijven spreken van de ‘waardigheid’ van den kunstenaar die hem 't zwijgen gebiedt óók na wat hem de meest misse beoordeeling van zijn werk moet toeschijnen, nu de kunstenaars zelf blijk geven die hun opgedrongen ‘waardigheids’-poze met Vincent Haman vierkant aan hun laars te lappen?

Komaan - zonder te weten wat onze collega's in dezen van plan zijn - willen wij voor ons den knoop wel doorhakken en, als proef voorloopig voor een jaar, voor iederen in ‘Den Gulden Winckel’ beoordeelden auteur de gelegenheid open stellen om ‘voor éénmaal kort en zakelijk repliek te leveren’, in die gevallen dat hij werkelijk meenen mocht door zijn beoordeelaar te zijn misverstaan of onbillijk bejegend. Waarbij wij dan voor den betrokken beoordeelaar of onszelve het concludeerend slotwoord voorbehouden. Met het oog op de plaatsruimte zullen de bedoelde replieken als regel niet meer dan één kolom druks (kleine letter) mogen beslaan.

REDACTIE VAN ‘DEN GULDEN WINCKEL’.